RESTAURATIE van een Waltham zakhorloge omstreeks 1903

Dat Koen het horloge mooier heeft gemaakt dan toen het nieuw was. Dat zie je soms bij klassieke auto’s ook, die zijn dan zo goed gerestaureerd dat de verf er beter op zit en de motor door nieuwe smeermiddelen beter loopt dan toen het uit de fabriek kwam. Dat heet dan “Better than new”.

4 likes

Geweldige reportage! Doet mij nog meer besluiten om ook aan de slag te gaan!

1 like

Ja, dat was inderdaad wat 'ie bedoelde. Maar of het er ook staat, daarover kan ik me de verwarring voorstellen :wink:

1 like

Nou Geert, ‘better then new’ is het zeker niet hoor. Het horloge loopt opzich wel nauwkeurig (10-20 sec afwijking per 24u), maar de amplitude zal rondde 180 graden liggen. Dat vind ik persoonlijk er weinig, echter was deze vroeger vaak wel water lager dan we dat nu gewend zijn. Ik denk dat dat enerzijds met behoorlijke slijtagesporen en eerder uitvoerde reparaties te maken heeft, en eventueel met de ietwat verbogen balanstap. Ik vind dat het horloge eigenlijk best goed en nauwkeurig loopt voor de staat waarin het verkeerd, want ik scat zomaar dat het tientallen jaren gedragen is, en bij een 7 steens zakhorloge laat dat echt wel zijn sporen na.

De Hamilton 4992B die ik laatst het aangeschaft zou wel eens goed ‘better then new’ kunnen lopen, met een afwijking van maximaal 1 seconde per dag. Maargoed, dan praten we over een new old stock, van extreem hoge kwaliteit, die gaat er natuurlijk wel op vooruit met moderne synthetische smeermiddelen.

Beste Batman,

in schat dat het ongeveer 6 uur heeft geduurd. Daarom zijn dit ook liefdeprojecties, echt rendabel is het niet, maar ik vind het zelf nog verschrikkelijk leuk om dit soort horloges nieuw leven in te blazen! In het de spullen en kennis ervoor, dus ik vind het zo nu en dan eens leuk om z’n horloge weel volledig te herstellen.

Met vriendelijke groet,
Koen

2 likes

Wat is de beste manier om de balanstappen te olien? Vooral de tap die in dat steentje zit aan de bovenkant, zoals op die laatste foto te zien is. Soms zit daar zon veertje waardoor je het steentje eruit kan halen, maar vaak ook niet.

Leuk! Dank je wel voor het verslag en de plaatjes!

Er is geen ‘de beste’ manier om de balans olie te geven. Er zijn diverse manieren, afhankelijk van de bouwwijze van het horloge. Ik vrijwel alle gevallen zou ik Moebius 9010 en niets anders gebruiken, bij echt grotere uurwerken, zoals scheepschronometers zou je 9020 kunnen overwegen, maar 9010 is voor draagbare uurwerken de standaard.

Bij een ‘veertje’ is er sprake van een schokbescherming. Dit veertje zorgt ervoor dat de tap van de balansas de steen kan bewegen, en zo het dikkere (en sterkere) gedeelte van de balansas de klap opvangt. Hierbij is de beste manier de veer te openen, de steen en de deksteen uit te nemen, en de olie op de deksteen te plaatsen. De olie moet precies in het midden worden aangebracht en mag ongeveer 1/2 van het oppervlak van de steen beslaan. De olie mag niet aan de rand van de steen zitten, omdat deze dan door de capillaire werking weggezogen kan worden.

Bij een horloge zonder schokbescherming kan het iets lastiger zijn, omdat de balanssteen en de deksteen vast zitten. De eerste, en meest correcte manier, is de balanskloof demonteren. Aan de onderkant van de kloof zitten bijna altijd twee schroefje, waarmee het dekplaatje met de deksteen verwijderd kunnen worden. Je zal dan eerste de balans van de klok moet verwijderen, om vervolgens de deksteen los te schroeven. Vervolgens geef je de steen op dezelfde wijzer olie als de deksteen van een kloof met schokbescherming, dus ongeveer 1/2 van de steen bedekken met olie, en netjes in het midden. Deze methode gebruik ik vooral als ik de steen ook gelijk schoon wil maken (meestal bij zakhorloges), de stenen reinig ik eerst met penhout en deze gaan dan ook los door de schoonmaakmachine. Olie ik zakhorloges is meestal sterk ingedroogd als deze al tientallen jaren stilliggen.

De tweede manier, welke ik ook goed reken en regelmatig gebruik, is het geven van olie via de balans zijde, zonder de deksteen los te schroeven. Dan geef je met een rode oliegever (de dunste) wat olie in het diepste gedeelte van de steen. Vervolgens gebruik je een zeer dun staaldraadje (of een haar van de hand, geleerd van Kalle Slaap) om de olie ‘door te prikken’ en de zorgen dat deze ook bij de deksteen komt en ertussen gezogen wordt. Soms doet de balansas dit overigens zelf ook al. Deze methode gebruik ik overigens het vaakst, vaak voldoet deze werkwijze prima, en het scheelt vrij veel handelingen. Belangrijk is wel dat de stenen zeer schoon zijn, dus gebruik professionele vloeistoffen in het reinigingsapparaat. Als je deze niet gebruikt, moet het kompas sowieso uit elkaar om schoon te maken. Wasbenzine alleen is niet genoeg.

1 like

Oke, hartelijk dank,
Ik wil nu zelf ook graag een ultrasoon aanschaffen, wat zijn goede vloeistoffen voor zakhorloges? Ik hoor dat iets op watervrije basis het beste is.