Beste forumleden
Naast een fervent liefhebbers van de horlogetechniek en het ambacht van horlogemaken, houd ik mij sinds een paar jaar ook bezig met expertise op horogegebied. Hierbij werk ik vooral samen met (handels)bedrijven aan allerlei horloge gerelateerde vraagstukken.
Recent ben ik door verzamelaarsveiling.nl gevraagd op te treden als expert, omdat zij een collectie met bijzondere zakhorloges aangeboden hadden gekregen. Nu schijn ik iets van zakhorloges af te weten, dus kon ik ze wel wat verder helpen 
Ik heb geholpen met vaststellen wat voor horloges het nou precies zijn en geholpen met de beschrijving en taxatie van deze horloges. In deze hoedanigheid het ik een aantal mooie fotos kunnen krijgen/nemen , van een aantal niet alledaagse horloges, welke ik graag met jullie wil delen.
De verzameling bestaat uit een 10 zakhorloges, met een grote diversiteit aan types en leeftijden. Er zitten echter wel een aantal zeer ongebruikelijke horloges bij, welke ik zelf nog niet vaak tegen ben gekomen. Het meest bijzondere zakhorloge is dit gouden zakhorloge met slagwerk van omstreeks 1800. De kast is gemaakt van 18 karaats goud en voorzien van twee figuurtjes welke bewegen zodra het slagwerk wordt geactiveerd. Een dergelijk zakhorloge wordt ook wel een ‘automaton’ uurwerk, afgeleid van de automatons welke destijds zeer populair waren.
Het uurwerk is een snek spillegang uurwerk, met een stofdeksel aan de achterzijde. Het uurwerk is wel bewerkt, maar niet zo uitbundig als dat soms gebeurde in die periode. Dit is waarschijnlijk te wijten aan het feit dat de voorzijde al zeer uitbundig bewerkt is. Daarnaast kan het uurwerk afgesteld worden aan de achterzijde (met het kleine wijzertje) en kan de voorspanning van de snek worden afgesteld (blauw tandwieltje).
Het slagwerk is een kwartierrepetitie mechanisme, wat wordt geactiveerd door de pendant in te drukken. Hierna slaat het mechanisme eerst de uren en daarna de verstreken kwartieren. De poppetjes naast de wijzerplaat bewegen tegelijkertijd met de hamertjes, zodat het lijkt alsof deze poppetjes de tijd slaan. Dit gebeurt echter binnenin het uurwerk, op een draadgong (een rond gebogen stukje metaal).
Een ander bijzonder zakhorloge is dit horloge met centrale secondewijzer en datumaanduiding, waarschijnlijk gebouwd omstreeks 1800. Horloges waren destijds eigenlijk nog te onnauwkeurig voor een secondewijzer, maar doktoren hadden bijvoorbeeld wel een secondewijzer nodig om de hartslag van patiënten te bepalen. Dit zou dus een doktershorloge geweest kunnen zijn. Een datumaanduiding op een zakhorloge, zeker zo’n oud horloge is zeer uitzonderlijk. De wijzerplaat is beschilderd en de detaillering van de beschildering is zeer indrukwekkend.
De twee kasten zijn gemaakt van zilver en de buitenste kast is bekleed met schildpadschild. Vroeger werden diverse materialen gebruikt voor het bekleden van horlogekasten, maar roggenleer en schildpadschild waren zeker geen ongebruikelijk materiaal. Dit materiaal werd vastgezet met kleine zilveren klinknageltjes, wat op de laatste foto mooi zichtbaar is.
Het uurwerk is volledig geskeletoniseerd. De bovenste platine is volledig bewerkt en openwerkt, zodat je de bewegende onderdelen van het uurwerk kan bezichtigen.
Een ander bijzonder horloge is dit horloge met springende secondewijzer. De secondewijzer van dit zakhorloge verspringt iedere seconde, een heeft een eigen veerton een aandrijving. De secondewijzer heeft een eigen krachtbron en een aparte veerton welke opgewonden dient te worden. De secondewijzer kan met een klein knopje in de rand van de kast ook stilgezet worden.
Het is best onwerkelijk een zakhorloge te zien met een centrale secondewijzer welke een keer per seconde verspringt, en dat dat horloge dan ook nog eens meer dan 100 jaar oud is een geen goedkoop quartz horloge is.
Daarnaast zat en bij deze collectie een zeer oud zakhorloge, met enkel een urenwijzer. De eerste horloges hadden enkel een urenwijzer, omdat deze te onnauwkeurig waren voor een minutenwijzer. Dit type wordt ook we’ ‘oignon’ wat vrijelijk vertaald ‘ui’ betekend, wat slaap op de bolle vorm van het horloge. Het uurwerk word opgewonden door het sleutelgat, wat binnenin de urenwijzer zit. De wijzer wordt verzet door deze simpelweg met de hand te verzetten. Dit horloge heeft een ouderdom van ongeveer 1660-1680 en is daarmee een uitzonderlijk oud horloge.
Daarnaast zat bij deze verzameling een zakhorloge met wekkerfunctie. De wekker slaat op een stalen bel aan de binnenzijde van de kast en maakt een verrassend mooi geluid. De kleine wijzer in het midden van de wijzerplaat is de wekkerwijzer waarmee het tijdstip waarop de wekker afgaat ingesteld kan worden.
Het laatste horloge wat ik benoem is een oud Hollands horloge, gebouwd in Amsterdam. Dit horloge is ook vrij dik gebouwd, maar bovenal prachtig versierd aan de binnenzijde. De kloof is typerend voor Hollandse horloges uit die periode en zeer uitvoerig bewerkt.
Mochten er nog geïnteresseerden zijn, dan kom je via deze link bij de veiling uit. De veiling van de zakhorloges vind plaats op 6 oktober.
http://verzamelaarsveiling.nl/categories/sub/zakhorloges/1058/200
en is altijd verbazingwekkend 
wat ze in die tijd konden 