Ruud gaf de onderstaande, voor mij erg duidelijke, beschrijving van een Tourbilon. Misschien een idee om dit te verplaatsen een als beschrijving op te nemen in de “Horloge Encyclopedie”?
Eigenlijk is het alleen een speciale, roterende ophanging van de balans, om invloeden van de zwaartekracht op te heffen, het is destijds ontwikkeld als toepassing in zakhorloge’s omdat deze vrijwel altijd in vertikale positie worden gedragen. Bij een polshorloge, dat constant in een andere positie wordt gehouden, heeft de zwaartekracht vrijwel geen nadelig effect op de nauwkeurigheid, en is een tourbillon dan ook eigenlijk overbodig. Het is echter wel een geweldig stukje techniek waarmee uurwerkmakers graag pronken en wordt veelal gezien als de ultieme complikatie.
De zwaartekracht heeft wel een nadelige invloed op de nauwkeurigheid bij polsuurwerken. Zelfs barometrische- en atmosferische invloeden hebben een invloed op het resultaat waar we in de regeltechniek niet veel kunnen aan doen. Wel op temperatuurschommelingen.
Doordat de chronometergang in horloges niet het gewenste resultaat had opgeleverd, trachtte men op andere manieren betere gangresultaten te verkrijgen. Zo heeft Abraham Louis Breguet de tourbillon uitgevonden.
Bij een minutentourbillon doorloopt een positiefout in 60 sec. 360°.
Elke 30 sec. wordt de afwijking vanzelf opgeheven, zodat de reglage van het uurwerk niet merkbaar wordt beinvloed.
Maar het klopt toch dat de invloed van zwaartekracht groter is bij een zakhorloge dat doorgaans in dezelfde positie wordt gedragen, terwijl een polshorloge constant van positie wisselt, en daardoor het effect van een tourbillon dus groter is bij een zakhorloge dan bij een polshorloge?
WHAT IS A TOURBILLON? (by Ed Hahn)
A tourbillon is a holdover from the days of the pocket watch. In even the best watches there are small variations between the different vertical orientations (i.e. in the crown up, down, left, or right positions). This is largely due to the combined effect of gravity, the hairspring shape and attachment point on the balance staff and cock, and the regulator pins.
Unlike a wristwatch, a pocketwatch worn in a vest will spend the majority of its time in a vertical position. Therefore 18th/19th century watchmaker Abraham Louis Breguet allegedly decided that, for the absolute best accuracy, some means of balancing out the effects of gravity in the various orientations was needed. The solution he devised placed the balance wheel, escape lever, and escape wheel in a cage, which then rotated as a unit within the movement as a result of the normal escapement process. In this way, the overall effects of gravity get balanced out, as the escapement of the movement never spends any significant time in one vertical position.
However, this solution is very complex, with the result that a tourbillon has become more a statement about the watchmaker’s skill rather than having any real performance advantage - starting price on a tourbillon is roughly in the $50,000 range. The performance advantage is even further nullified by the fact that wristwatches spend a less predictable amount of time in less predictable positions.