Leuk man! Je hebt er een volger bij 
1 like
Wel, wel, @Maurits geeft aan dat ik mogelijk iets meer boeiends kan vertellen m.b.t. Indisch horlogegebied en ook nog eens mooie anekdotes.
Wel, dat is niet iets wat je zomaar even opschrijft.
Daarnaast is het een zeer beladen onderwerp wat verweven is met een, door de Nederlandse overheid, groot aangedaan onrecht inzake de Nederlands Indische historie, die met name de Indische Nederlanders die na de overdracht van Nederlands Indië naar het hedendaagse Indonesië op een ongelooflijke manier zijn besodemieterd bij het repatriëren resp. terugkeren naar Nederland.
Voor de geïnteresseerden onder u adviseer ik om eens op internet op te zoeken met de zoekopdracht ”traktaat van Wassenaar” om te lezen wat de Nederlandse regering hun eigen Nederlands Indische onderdanen heeft aangedaan. Hier een stukje van de afspraak tussen Soekarno en Drees, ( Het verdrag Traktaat van Wassenaar is in 1966 ondertekend door de regeringen van Nederland en Indonesië. Doel: De Indonesische regering betaalt aan Nederland het bedrag van 689 miljoen gulden ter genoegdoening aan de Nederlandse staatsburgers, die huis, have en goed in Indonesië moesten achterlaten ten tijde van de repatriëring tussen 1947 en 1962. De Nederlandse regering heeft dit echter nooit aan de rechthebbenden uitbetaald.)
Ook het grootste deel van de militairen van het KNIL met een Ambonese achtergrond waarvan de eerste 900 militairen met hun gezin in maart 1951 met de boot Kota Inten in Rotterdam aankwamen.
In datzelfde jaar kwamen er in totaal 12500 Ambonese ex KNIL militairen met hun gezin naar Nederland, waar ze verder in erbarmelijke omstandigheden werden gehuisvest.
Tja, Dat Maurits mij vraagt om iets over de Indische koloniale tijd te schrijven over horloges is voor mij een ongemakkelijke klus, over horloges schrijven is een, maar over de Indische koloniale geschiedenis te schrijven is twee.
De meeste forumleden hebben geen enkel idee wat er heeft afgespeeld in Indonesië, daar komt bij dat ik het nodige heb meegemaakt, zoals in verschillende jappenkampen te hebben gezeten en direct na de oorlog de bersiap periode meegemaakt. Dan kan u vermoedelijk wel begrijpen dat ik over dat stukje geschiedenis niet direct een vrolijke anekdote heb te vertellen. Ik ben in de topic collectioneurs van horloges in de originele doos nader ingegaan op een miniem stukje achtergrond die ik in Indonesië heb meegemaakt en denk nu achteraf dat ik mogelijk iets te voorbarig ben geweest om dat te noteren en uit te lichten.
Maar terug naar dit topic, wat @kaleiwan schrijft over horloges uit Indonesië en krissen heeft zeker mijn belangstelling. Ik wist niet dat er een vereniging was onder de naam De Nederlandse Studiegroep De Kris, ik ga daar zeker eens naar kijken, ook ik heb een aantal krissen, niet als een verwoede verzamelaar, maar ooit zo eens aangeschaft op mijn trips door Indonesië in een opwelling.
De getoonde kris van Kaleiwan die vermoedelijk afkomstig is van een KNIL militair, daar kan ik mogelijk iets aan toevoegen.
Die kris komt mogelijk uit Yogyakarta de stijl is vermoedelijk gayaman mataram.
Waarom zeg ik dat, ik heb zelf een vergelijkbare kris, de manier van de gemaakte schede is hetzelfde, het heft is uitgesneden uit been.
Op de tweede kris is het model en vorm van het heft vrijwel identiek, alleen is de schede anders, zilver met een motief.
Veel identieke krissen kwamen uit die streek. Momenteel wordt daar veel geproduceerd voor de toerisme. Alleen moet ik nu wel aangeven dat door de corona daar behoorlijk de klad in is gekomen. Mijn laatste bezoek aan Yogyakarta was in 2018, eind van dat jaar bezocht ik langdurig het ziekenhuis en daarna kwam de corona, momenteel is het corona gebeuren in Indonesië heel erg slecht. Maar Nederland is nu ook in een mini ongelukkige situatie.
Ik heb ook nog een voor mij aparte kris en wel uit de geboorte plaats van mijn vader Padang Panjang op het eiland Sumatra
Ik heb ik de afgelopen jaren heel wat zakhorloges onder handen gehad van de Indische dealer Van Arcken, met name met uurwerken en kast van Zenith. Heel goed te restaureren overigens.
Mijn Indonesië collectie is voornamelijk Mido, dat komt omdat mijn vader vlieger was bij de MLD, Marine luchtvaart Dienst, en vloog op de Catalina vliegboten en werd door de MLD voor de horloges het merk Mido voorgeschreven, vanwege de accuraatheid en dat merk was toen een topmerk in de Indische archipel, trouwens momenteel is dat nog een gekend merk, alleen jammer dat Swatch dat heeft overgenomen en zit er nu een ETA uurwerk in.
Wel heb ik een zakhorloge gehad wat afkomstig was van een Japanse officier, die vlak na de oorlog harakiri had gepleegd. Niet zo lang geleden kwam ik een Japanse zakenman tegen waarvan zijn vader had gediend in China en wilde graag een aandenken hebben zoals dat speciale horloge. Ja, wat doe je dan, je gunt zo iemand een historisch object wat een emotionele waarde heeft. Dus heb ik er afstand van gedaan.
Wel dit is meer dan ik in feite had willen schrijven, wel off topic, maar historisch gezien een feit.
Locutus sum
16 likes
Hartelijk dank vinwat. Ondanks mijn Indische/papua achtergrond wist ik dit niet. Mijn familie spreekt er nooit over. Nu snap ik als millennial wel zijn houding richting overheden een stuk beter en waarom non conformiteit centraal stond in mijn opvoedingslessen.
Je verhaal ontroert me. Ik ga meer over Nederland Indië opzoeken. Dit topic heeft enorm mijn interesse gewekt om mijn “roots” beter te leren begrijpen, vooral aangezien mijn familie er nooit over sprak.
Helaas heb ik niets tastbaars uit die periode. Ik zag een prachtige kontiki in dit topic uit Nederlands Guinea. De plek waar mijn voorouders vandaan kwamen. Helaas was ik te laat en zat hij al in het archief 
Dank voor het delen.
6 likes
Neem eens een kijkje in Bronbeek, daar is nog wel wat te vinden.
Mijn grootvader was kaptein van de generale staf van het KNIL, met name de ex Ambonezen KNIL militairen zijn de dupe geweest van de arrogante opstelling van de super dombo Nederlandse regering. Ik heb dan ook sympathie voor de groep Ambonezen van de eerste generatie. Veel onbegrepen leed.
Ik ging voor de corona een paar keer per jaar naar Indonesië, mijn roots liggen daar, veel familie van mij liggen verspreid op de diverse erevelden, o.a. Menteng Pulo in Jakarta, ik heb daar nog financiële belangen en veel vrienden.
Zodra de corona voorbij is en ik kan weer weg, dan ben ik zeker weer richting Jakarta.
Ik zou zeggen ga een keer naar het land van jouw roots. Dat is tastbaar genoeg.
Elke keer als ik uit het vliegtuig stap en de buitendeur van de aankomsthal uitga, dan ruik ik de kretek. Dat vergeet je nooit.
dixi
8 likes
Ga ik doen Dixi!
Ben op mijn 17de al eens in Indonesië geweest. Onvergetelijke ervaring, maar helaas had ik geen geld genoeg voor een doorreis naar papua. Dit ga ik zeker doen!
Heb nog gepoogd om de kretek fabriek in kediri te bezoeken waar, volgens mijn tante, de oma van mijn vader gewerkt zou hebben. Helaas lieten ze me daar niet binnen. De geur van kretek. Als ik er al aan denk brengt het me meteen 13 jaar terug in de tijd!
Zo, nu weer on topic. Excuus TS voor de vervuiling
5 likes
Enorm bedankt voor je bijdrage! Offtopic zou ik het niet noemen. De hele insteek van Waktoe is het behouden van verhalen. Voor nu en de toekomst.
Ik ben zelf een derde generatie en mijn Indo ervaringen zijn pasteitjes vreten op de Pasar Malam. En ik hoop dat ik nog op tijd ben om de eerste generatie hun volledige verhaal te laten doen zodat dit niet verloren gaat.
Zoals ik hierboven zei; Dit is de essentie van de passie dus off topic zou ik het niet noemen.
2 likes
Wat ik dus uiteindelijk ook wil gaan uitdiepen zijn de horlogeboetieks in Nederlands-Indië. Een naam die wel eens voorbij komt op wijzerplaten van zakhorloges is: A. Schönmann
Wat kan er een enorm leed achter een mooie advertentie als deze schuilen. De juwelier uit Surabaya werd na de capitulatie van Nederland in 1940 op Java gevangengezet met Duitsers en NSB-ers. Velen van hen hadden niets met de nazi’s van doen, maar de Nederlands-Indische autoriteiten maakten geen onderscheid. Zelfs niet voor de joodse juwelier Arno Schönmann die Hitler-Duitsland juist was ontvlucht.
Wanneer begin 1942 de Japanners onderweg zijn, behoort onze juwelier uit Surabaya tot de ongelukkigen die met het schip Van Imhoff moet worden geëvacueerd. Werner Stauder schrijft in een reactie op een artikel over de Van Imhoff op de website Java Post, 18 september 2013, wat er met Arno Schönmann is gebeurd:
'19e januari 1942 werd de “Van Imhoff” door een Japanse jachtbommenwerper aangevallen. Door één van de bommen scheurde de scheepswand onder de waterlinie open waardoor er zoveel water binnenstroomde dat het langzaam begon te zinken. Toen het schip omstreeks één uur begon slagzij te maken gaf kapitein Hoeksema de order om de motorsloep alsook de vijf reddingsboten te vieren en alle reddingsvlotten in het water te werpen. […]
Voorts werd order gegeven om de Duitse en Joodse gevangenen in hun kooien kalm en zo nodig in bedwang te houden zodat de Nederlandse bemanning en het bewakingsdetachement het schip zonder tegenstand kon verlaten en in de motorsloep en de reddingsboten kon plaatsnemen. Pas toen alle Nederlanders van boord waren, werden er door de laatste militairen kniptangen en sleutels naar beneden gegooid voordat zij zelf het schip verlieten. De geïnterneerden werden in het ruim verder aan hun lot overgelaten. […]
'Ook de weinige overlevenden in de beide booten en op vlotten, die de volgende ochtend werden waargenomen door het K.P.M.-schip “Boelongan”, mochten op bevel van de Commandant Zeemacht niet gered worden. Daarom weigerde de kapitein om humanitaire hulp aan de drenkelingen te verlenen en gaf onder luid gemor van de inlandse bemanning bevel om te vertrekken en de drenkelingen zonder water en voedsel aan hun lot over te laten. Hij beriep zich hiervoor op een geheime order van admiraal Helfrich.
‘Een van de drenkelingen, de Duitse Jood Arno Schönmann uit Soerabaja, sprong van een vlot in het water en zwom het schip achterna. Inlandse bemanningsleden, die medelijden toonden, gooiden een touwladder naar beneden. Schönmann probeerde daaraan omhoog te klimmen, maar werd genadeloos door Nederlandse bemanningsleden weer naar beneden gestoten en verdronk.’
In de versie van Het Parool van 16 april 1965 gaat het iets anders. In dit artikel staat dat een lijn is uitgegooid, en dat daarop Schönmann wordt toegeroepen dat hij niet aan boord mag komen en terug moet zwemmen naar het vlot. De uitkomst is dezelfde: hij verdrinkt.
Bron: De Surabaya Boys
Helaas is er dan ook geen enkele generatie meer die van doen heeft met deze zaak. Een zaak met toch wel een behoorlijk eigen gezicht. Ik ben horloge technisch dieper in de kwaliteit en producten van Schönmann gedoken en er zijn echt hele opmerkelijke horloges door hem aangeboden.
Het leukste aan de door hem verkochte horloges zijn de wirwar aan wijzers. Iets wat bij een Zwitser ondenkbaar is gebruikte A. Schönmann vaak meerdere stijlen van dikke zwarte wijzers. Op de minute repeater hieronder dat in mijn bezit is wordt er een Louis uurwijzer, Breguet minuutwijzer en Stick seconden wijzer.
Bij het vinden van een enkel horloge zou dit een conclusie zijn dat de wijzers vervangen zijn, maar meerdere gevonden exemplaren hebben deze gemixte stijlen op emaillen wijzerplaten met grote zwarte uur cijfers.
DSC079793000×2000 1.68 MB
8 likes
Wat een verhaal en prachtig zakhorloge!
1 like
Mido zijn mooie en goeie horloges 
en marine had ook Minerva cal. 49 ook in programma zoals deze.
Je heb ook te leuke krissen, eerste is een Ladrang Madura met een kris greep vermoedelijk van hertshoren.
Tweede is typisch Ladrang Solo.
Derde is een Noord Sumatraanse dolk genaamd Rentjong uit Atjeh, en meest gevaarlijke wapen die menige KNIL soldaat leven heeft gekost tijdens Atjeh oorlog.
Hier zijn wat “luxere” adellijke uitvoeringen, maar beschrijving is goed.
https://www.erikscollectables.com/tag/rentjong/
Groet Iwan
9 likes
Wel, beste Nash, leuk om te lezen dat jouw roots in Indonesië liggen, ik denk dat er veel meer forumleden een Indische achtergrond hebben.
Ook jouw papoea achtergrond is in feite redelijk belanden, momenteel wordt deze groep in Indonesië als tweederangs burgers beschouwd, een onafhankelijkheid zal er denk ik niet inzitten.
De Indonesische autoriteiten begaan veel mensenrechtenschendingen tegen de Papoea’s. Filep Karma, die 10 jaar gevangenis straf uitzat zat voor het hijsen van de verboden Morgenster-vlag werd in de gevangenis lichamelijk en geestelijk mishandeld.
Dat geldt ook voor de Ambonezen, na de tweede wereld oorlog, april 1950, op Ambon wordt de Republiek der Zuid Molukken (kortweg RMS) uitgeroepen, welnu we weten allemaal wat daar is gebeurd en nog bezig is.
Maar dat zijn niet de enige groepen die niet direct als Indo’s worden behandeld, dat geldt ook voor Indo’s met een Chinese achtergrond die worden niet zo netjes behandeld en de halfbloed vrouw kreeg het scheldwoord njaj naar haar hoofd, maar de Chinezen zijn harde werkers en momenteel hebben veel Chinezen zakelijk de financiële touwtjes in handen.
Voor de geïnteresseerden onder u lees het boek Portret van een oermoeder, beelden van de njai in Nederlands-Indie.
Tijdens het Suharto regime in Indonesië 1966 -1998 werd de naamsverandering voor Chinezen in een “meer Indonesisch klinkende naam” aanbevolen, kort daarna kwam er dwang en een wet namelijk: eerst een Besluit van het Presidium Kabinet; Keputusan Presidium Kabinet nomor 127/U/Kep/1966 , toen een meer formele wet SE No. 6/Preskab/6/67. Deze wet maakte deel uit van een reeks maatregelen en wetten om de Chinese identiteit te vernietigen.
Ik heb zelf een Chinese achtergrond en veel van mijn Chinees Indische familieleden hebben hun Chinese naam moeten veranderen. Maar men leert ermee leven.
Door mixen van culturen zijn uiterlijke lichamelijke resp. gezichtskenmerken vervaagd en is het moeilijk om goed te zien wat de exacte achtergrond is van sommige mensen, ik heb een aantal indo vrienden die een Japanse achtergrond hebben, ook die worden niet 100% beschouwd als echte Indo’s.
Ondanks dat is het toch het land waar je oorspronkelijk vandaan komt en liggen jouw roots daar.
Maar nu terug naar jouw herinnering van de geuren. Kretek is kennelijk bij jou blijven hangen.
Ik neem meestal een slof mee terug voor mijn Indische vrienden hier die nog graag af en toe een kretek opsteken vanwege de geur.
Ik kan mij nog goed herinneren dat heel lang geleden een vriend van mij zijn pijp vulde met een speciale tabak en wel met een toffee geur. De hele kamer rook dan naar toffees.
Maar als je graag iets tastbaars wil hebben uit het land van de stille kracht, dan geef ik je als je dat wilt een pakje kretek die ik hier nog heb liggen.
Stuur mij een PB met adres en ik stuur het pakje naar jou toe.
dixi
4 likes
Wel, Iwan, de foto’s op die site zijn exact de modellen waarvan ik er een heb, de schede en heft zijn wel van ivoor en vermoedelijk meer voor de sier dan gebruik, bij het uithalen van de dolk ruikt het lemmet naar Minyak Cajaputih Olie, vreemd dat deze olie werd gebruikt om het lemmet te vrijwaren van roest. Ik gebruik het indien nodig tegen spierpijn ook soms wel Cap Lang.
Mijn grootvader heeft met zijn KNIL regiment gevochten tijdens de Atjeh oorlog.
Als het goed is, moet ik nog ergens foto’s hebben van hetgeen daar is gebeurd. In ieder geval niet veel goeds.
De oorsprong van de dolk die ik heb uit Sumatra is aan mij nooit verteld, maar mijn vermoedens zal ik maar niet optekenen.
De kris cumpulang wil ik zeker wel gaan bezoeken.
Huib
dixi
4 likes
Soms is beter als de “deksel” dicht blijft 
,
@erikscollectabl -es is ook lid van deze 
klupje, en zijn expertise zijn just Sumatraanse voorwerpen.
3 likes
Kijk eens op de volgende link, daar kan je meer info vinden over Nederlands Indië.
Momenteel is de Bersiap periode een hot item, met name door de ontkenning van het Rijksmuseum, die binnenkort een tentoonstelling over Indonesië start.
https://www.federatie-indo.nl/
3 likes
Thanks! Met deze pagina was ik nog niet bekent. Maar ja deze periode is nu wel weer echt een punt van discussie. Ook omdat er een nieuwe generatie is die meer naar buiten treedt en hopelijk nog van hun voorouders kunnen meekrijgen wat hun verhaal is.
1 like
Momenteel zie ik heel veel artikelen in de kranten alsmede programma’s op de tv over de bersiap periode en het Nederlandse geweld bij de onafhankelijkheid van Indonesië.
Er komt nu ineens ook heel veel naar buiten over de misstanden en de wreedheden tegen de Nederlandse, Chinese en Ambonese burgers die daar sinds generaties woonden en werkten.
Ik denk dat er nu door de bekendmaking van wat daar is gebeurd, ook meer persoonlijke voorwerpen naar boven komen die in de afgelopen 70 jaar ergens vergeten in een laatje, kast of koffer hebben gelegen.
Mogelijk zitten daar ook oude horloges bij, die best wel eens aangeboden kunnen worden, met name als de latere generatie er geen belangstelling meer voor heeft.
Vlak na de oorlog heeft Japan veel zaken gedaan met Indonesië en kan ik mij nog goed herinneren dat Seikosha toen grote knollen van horloges in de markt bracht voor weinig geld, iets van 5 Ned.-Indische guldens, wat voor die tijd een behoorlijk bedrag was.
Het horlogemerk Pontiac was daar een zeer gekend merk, ons gewaardeerd forumlid @Maurits kan daar zeker veel over vertellen.
Misschien zijn er nog meer forumleden die hier iets meer over kunnen vertellen.
4 likes
Helaas. Ik heb maar weinig informatie over de “indische” tijd van Pontiac.
Ik zou het moeten uitzoeken maar vrees dat er niet veel spannends bij is.
Uit mijn hoofd weet ik dat de heer Halim Brahim - een voormalig medewerker van de fa. Kinsbergen - enige tijd na de souvereiniteistoverdracht de import van Pontiac overgenomen heeft en dat hij tot einde jaren 70 nog vaak naar Zwitserland kwam om de toenmalige Mustermesse te bezoeken en bij Suprécis in Biel Pontiac horloges te bestellen.
De Nieuwsgier van 1 sept. 1951
Ik heb een foto gevonden van de Jalan Pintu Air (Sluisbrugstraat) 1 in Jakarta (Batavia) waar het kantoor van de fa. Kinsbergen was
Mocht ik nog iets vinden - wat ik helaas betwijfel - zal ik het hier posten.
5 likes