@Plees belofte maakt schuld. Dus zoals beloofd zouden we een uurwerk met gebroken glazen rubis niet in de onderdelenbak gooien maar herstellen. Vandaag was het zover. Een oude longines uit de periode 1901-1903 volgens de serial. Prentje voor vergeten te nemen, dus prentje na om te tonen over wat het gaat:
Demontage en alles in de pot
de brokken die er in zitten zijn een veer met een los t-stukje. Zo vervang je geen veer. als je geen t-veer hebt, zet je een haakje in de ton maar je gaat geen t-haakje tussen het lipje van een gewone veer steken. Veer is vervangen door een veer met t-haak
niet 1 gebroken rubis maar wel 3 gebroken rubis.
Het werk is zo smerig dat we het eerst gekuist hebben en dan beginnen we er aan. De benodigdheden om een glazen steen te vervangen door een synthetische seitz rubis zijn: rubis, steenpers, centreer hulpstuk, klinkblok, afbraamfrezen, in dit geval hebben we rolzenkers genomen daartoe. Wij werken met 3 steenpersen: pers 1 = om de diepte in te stellen en in te persen - pers 2 = om de te vervangen rubis uit te drukken - pers 3 = om op te ruimen
het centreer hulpstuk en hoe het in de pers werkt. Het is een centerpunt exact op maat van het gaatje in de pers, er zit een veertje aan zodat de punt naar beneden kan veren bij duwen
Als eerste meten we de tappen op en daarmee bepaal je het rubis-tapgat dat je nodig hebt. Wij nemen steevast 0.02mm groter dan tapdiameter
en dan gaan we vervangen, we beginnen met de rubis van het ankerrad:
als eerste stellen we pers 1 in: we gebruiken die om de diepte in te stellen. We zetten de platine op de pers en stellen de hoogte van de pers zo in dat de pusher wanneer naar beneden gedrukt de te vervangen rubis raakt zodat de platine niet meer bewogen kan worden.
Eens de diepte ingesteld is, zetten we pers 1 weg en gaan we de te vervangen rubis uit drukken met pers 2
!uitdrukken doe je van buiten naar binnen! en dit is dan het resultaat
dan gaan we met pers 3 uitruimen. Dat uitruimen moet 100% in lijn zijn met de tegenoverliggende niet synthetische steen. Dus je monteert de tegenoverliggende brug op de platine
dan ga je de goede rubis op de pers manoeuvreren zodat de centreerpunt recht in het tapgat van de goede rubis komt te zitten en dat vraagt oefening en goed kijken en controleren.
Een keer de goede rubis gecentreerd op de pers ligt, begin je dan op te ruimen. Dat doe je in verschillende stappen. Je neemt niet meteen de maat die vereist is van diameter. Ook altijd een weinig olie aan de ruimer doen. En dan krijg je na 5 stappen een opgeruimd gat. dat braam je af zowel langs voren als langs binnen met de rolzenkers of een afbraamfrees
En dan pers je de benodigde rubis in. Vooraleer we inpersen, checken we even of de gekozen rubis echt ok is kwestie tapgat door hem even over het ankerrad te leggen en te checken of er voldoende maar niet te veel speling is
en dan pers je hem in, dat doen we dan terug op pers 1 die we op diepte ingesteld hadden, dit is dan het resultaat
dan zetten we het ankerrad er eventjes in om de hoogte te checken en eventueel nog aan te passen indien nodig. We monteren doorgaans ook de volgende wielen.
Dat proces hebben we dan nog 2 maal herhaald want ook de rubis van het secondenrad en het tussenrad dienden vervangen te worden.
Van belang is dat je dit vervangen van een “glazen” rubis door een synthetische in lijn met de tegenoverliggende niet-synthetische steen doen. Gezien die niet ingeperst is heb je altijd een centreer hulpstuk nodig om die in lijn opruiming te bekomen om nadien een perssteen te kunnen steken
Na het proces 2 keer herhaald te hebben was dit het resultaat:
We zullen het horloge dan even verder afwerken. Misschien interessant het was geen klikminuutpijp, maar een minuutpijp met pinnetje. de wijzerspanning wordt bekomen door het pinnetje en als ze te zwak zou zijn is minuutpijp knijpen echt uit den boze.
het pijltje wijst naar het pinnetje dat verwijderd moet worden om de minuutpijp los te maken
Je gaat alles van de mechaniek demonteren behalve het middenrad want daar loopt het pinnetje door. dan plaats je de brug terug en leg je de mechaniek met de achterzijde van het pinnetje op de klinkblok. het gaatje moet net groot genoeg zijn om het pinnetje door te laten.
dan tik je met een vlakke pons boven op het pinntje, loodrecht graag 
Als je dat niet loodrecht uit de hand kan, gebruik beter een triebniet in plaats van een klinkblok
Allez vooruit nu gaan we alles monteren en fingers crossed dat het allemaal werkt
Nu steken we ook het pinnetje met minuutpijp terug. Je steekt het pinnetje doorheen het middenrad, beetje D5 geven, dan minuutpijp er losjes over zetten aan de voorzijde. Nu leg je het geheel weer op de klinkblok maar dan op een vlak stuk want nu gaan we langs de voorzijde de minuutpijp naar beneden op het pinnetje tikken met een holle vlakke pons waardoorheen het minuutpijpje net past zodat je met de vlakke kant op de bredere onderzijde van de minuutpijp het geheel naar beneden tikt
Normaal werken we dan eerst de voorzijde af, maar nu was de wens om te weten of de vervangen “glazen” rubis goed vervangen waren groot en dus snel de balans erin en het machien op
Hij loopt en hij loopt goed 
wat we al wel wisten toen we de radertrein in beweging zetten na montage veerton 
beat error is te groot dus dus is aangepast
Snel de voorkant ineen steken en dat ding de kast in
Ai hij kan nog niet de kast in, er waren maar 2 wijzers: de uurwijzer en de secondenwijzer, dus er moet nog een minuutwijzer gezocht en op maat gemaakt worden
Nu dan de kast in, glas wel nog vervangen, niet meer op foto gezet want toen was ik het zo wel ongeveer zat met dat ding
En dan is dit de eindtiming en het eindresultaat
ondertussen zit ie een dikke 2 uur in mijn broekzak te bengelen en hij loopt voortreffelijk. Job well done
Dit herhalen we voor geen enkel ander zakhorloge dat er nog ligt. kosten baten analyse is redelijk belachelijk. 3 rubis = 60 euro excl verzenden, al goed dat we ze liggen hadden. T- veer: ik wil het zelfs niet weten wat die kost. Maar vooral je bent wel even bezig met in lijn opruimen en het vraagt aandacht en inspanning. Inspanning en aandacht die met de stijgende leeftijd moeilijker vast en aan te houden is.
nu goed het is een leuk ding geworden en 3 glazen rubis vervangen is niet evident. Content en weer eentje voor in de verzameling en nu schieten er nog maar 14 zakhorloges over.
That’s all folks, tot een volgende keer maar weer
Hele mooie Longines trouwens, dat alleen is toch al de moeite waard?!
Geloof dat ik een beetje duizelig word. Wat een kunde, geduld en talent!