Onderstaand artikel bevond zich in de Telegraaf:
De 63-jarige Christiaan van der Klaauw is Deen klasse apart in Nederland. Hij is de enige horlogemaker die het werk nog volledig ambachtelijk uitvoert. Zijn fascinatie voor astronomie gebruikt hij in zijn horloges, waarop onder andere de stand van de maan en van planeten af te lezen zijn. Zijn prijswinnende werk is niet goedkoop. Een horloge met een 18 karaats gouden kast, saffierglas, handgemaakte wijzers en een bandje van krokodillenleer komt uit op circa 18.000 euro. Speciaal voor de armen onder ons, maakt de in Friesland woonachtige specialist ook horloges van pakweg 3750 euro.
HET PORTRET CHRISTIAAN VAN DER KLAAUW
’Astronomische klok redde me’
• Beroep: Ambachtelijk horlogemaker in Friesland
• Opleiding: Instrumentenschool Leiden
• Geboren in: Leiden, Zuid-Holland
• door RICHARD VAN DE CROMMERT
Astronomie.
Korte tijd heb ik bij een sterrenwacht gewerkt. Daar is de belangstelling voor astronomie aangewakkerd, voor alles eigenlijk wat je aan de hemel ziet. Nog steeds kijk ik elke dag naar de hemel. Als het een beetje meezit kun je vanavond Mars zien in het zuiden. Het moet wel helder weer zijn. Dat zie je gewoon een klein rood bolletje aan de horizon. Venus is momenteel in de ochtend heel goed zichtbaar. In het zuidoosten. Twee uur voor zonsopkomst. Het is zo’n heldere planeet. Daar kun je niet omheen. Astronomie is iets wat dagelijks terugkomt. De stand van de maan loopt net zo exact als een klok, net als de omloop van de planeten. Dat staat allemaal vast. En dat kun je nauwkeurig instellen. Dan begin je met de stand van de maan. Daarna bereken je hoe je de planeten kunt inpassen op een horloge.
Leiden.
Daar ben ik geboren en opgegroeid. Ik kon altijd goed met mijn handen werken. Dat zei mijn vader al vroeg. Theoretische vakken waren niet zo mijn ding. Op school vond ik de werkplaatsen mooi. Daar stonden al die prachtige machines. Er was woningnood in Leiden. Het lukte mijn vrouw en mij niet een woning te vinden. In 1967 zijn we verhuisd naar Heerenveen waar ik een baan kreeg. Als instrumentenmaker. Maar daar kon ik toch onvoldoende mijn creativiteit in kwijt. Toen ben ik begonnen met het zelf maken van tandwielen en tekeningen. Binnen drie maanden liepen de eerste stoeltjesklokken.
Heerenveen.
Mijn vrouw had moeite met de verhuizing naar Heerenveen. In Leiden woonden toch 100.000 mensen. Heerenveen telde toen niet meer dan 20.000 inwoners. Dat drukke leven heeft ze wel gemist. Maar ze heeft wel haar draai gevonden. We hebben twee kinderen gekregen. Een dochter en een zoon. Die zijn hier geboren, maar het zijn geen op en top Friezen. Ze wonen allebei niet meer in de provincie.
Joure.
Volgend jaar ga ik met mijn atelier terug naar Joure, waar ik achttien jaar gewerkt heb. Joure is toch de klokkenstad van Nederland. Ik vind dat ik daar thuishoor.
Klassieke muziek.
Heb ik altijd opstaan in mijn atelier. Veel pianowerk. Daar hoef je namelijk niet naar te luisteren. Rustige klassieke muziek overkomt je. Zonder teksten, want dat leidt alleen maar af. Die muziek werkt als een warme douche. Er gaat rust van uit. Je kunt je volledig concentreren op je werk. Stilte is vaak te stil voor mij. Ik heb een winkeltje in Haarlem waar ik mijn muziek koop. Die mensen daar zijn zo goed. Ik hoef maar wat te noemen en ze hebben het.
Pensioen.
Ik ben nu 63, maar heb nog geen plannen om te stoppen. Zolang ik er lol in heb, ga ik ermee door.
Huis vol klokken.
Thuis heb ik drie klokken in de woonkamer staan. Eén op de schoorsteen. De andere twee hangen aan de muur. Ik zou knettergek worden van vijftien klokken in huis. Mijn vrouw trouwens ook. Zij vindt het aantal van drie meer dan genoeg. Maar ik zou liegen als het zoeken naar zeldzame klokken ook niet een beetje een hobby van me is. Mijn vrouw en ik bezoeken soms rommelwinkeltjes en daar vonden we enkele jaren geleden een heel speciale klok. Dat is een sport: iets zoeken dat een hoge waarde heeft, maar dat je tegen een relatief lage prijs kunt aanschaffen.
Mijn eerste horloge.
Die kreeg ik toen ik geslaagd was voor de ambachtsschool. Ik was veertien jaar. Van mijn ouders. Het was een complete verrassing voor me. Ik wilde liever een nieuwe fiets. Die heb ik toen maar gekocht van het geld dat ik verdiende met een stage in het academisch ziekenhuis in Leiden waar ik op de röntgenafdeling in opleiding was. Van mijn zakgeld kon dat niet. Dat was maar 25 cent per week. Ook op het ziekenhuis verdiende je niet veel. Maar daar ben ik wel klaargestoomd voor de Leidse instrumentenmakersschool. Dat was in die tijd de beste school voor een technische opleiding.
Volgende kolom
• Horlogemaker Christiaan van der Klaauw bij een deel van zijn collectie.
FOTO: ANNE VAN DER WOUDE
Priegelwerk.
De tandwieltjes waarmee ik werk zijn microscopisch klein. Ik werk regelmatig met loepen en brillen, want het moet natuurlijk allemaal goed passen. Ik moet het vaak tien keer vergroten om het allemaal goed te kunnen zien. Een horloge is een sieraad. Kijk. Een man gaat niet gauw met een gouden kettinkje om zijn nek lopen. Maar een horloge is prachtig. De kast waarin het horloge zit, is 18 karaats goud. 80 gram, dus het zijn zware kasten, met een dikke wand van 3 millimeter. Het moet niet in te deuken zijn. Ook een klok met zonsverduisteringen kan. Dat loopt allemaal zo nauwkeurig. Dat kun je terugbrengen naar een horloge.
Goudprijs.
Zelf ben ik ook liefhebber van dure dingen, maar geld uitgeven zit niet in me. Met hard werken heb ik deze zaak opgebouwd. Dan ben je niet in staat om voor jezelf veel te spenderen. Ja. Ik koop om de zoveel tijd een andere auto. Dat is het enige waarmee ik me verwen. Ik moet grote investeringen doen. Als ondernemer gaan de kosten voor de baten uit. Zeker nu de goudprijs zo hoog is. Anderhalf jaar geleden betaalde je nog 10,35 euro voor een gram goud. Dat is inmiddels 18,20 euro. Ik moet dus echt op de centen letten.
Bemiddeld.
Ik ben zeker niet zo rijk als de mensen die mijn horloges dragen. We hebben een goed inkomen tegenwoordig, maar ik heb zeker geen groot vermogen. Absoluut niet. Er is een tijd geweest dat ik geen klok kon verkopen. Toen stond ik op de RAI. Midden op de beurs. Iedereen moest langs mijn stand. Maar niemand had interesse.
Meesterwerk.
De astronomische tafelklok die ik twaalf jaar geleden maakte, heeft me gered. Het is mijn huzarenstukje. Daar zat twee jaar denkwerk in. Het was mijn hobby. Ik deed het thuis. In totaal zijn er tweeënveertig exemplaren van gemaakt. Ik wilde er vijftig maken. Maar ik ontvette de klokken met een speciaal soort methaan, het beste ontsmettingsspul dat je kunt krijgen. Daar kwamen de milieuambtenaren achter en die sommeerden me te stoppen. De grote industrie, iets verderop, mocht het wel gebruiken. ’Die kunnen we niet stoppen’, was toen het argument van de gemeente. ’Want daar werken 4000 mensen.’
80.000 euro.
Een paar maanden geleden is op een veiling in Antwerpen 80.000 euro geboden voor een van die tweeënveertig tafelklokken. Dat is een veelvoud van waar ik ze voor heb gemaakt. Een belachelijk hoge prijs. Die man wilde hem gewoon hebben. Als-ie wat meer geduld had gehad, dan had hij er na een tijdje echt wel eentje voorbij zien komen voor pakweg 20.000 euro.
Terug naar Leiden.
Ik zou niet weten wat ik daar moet. Al dat verkeer daar. Je staat er meer stil dan je rijdt. Dat is echt pure ellende. Nee. Ik blijf lekker in Friesland.
Terug naar pagina
[terug] 23 december 2007
