Dit horloge is een poosje geleden binnengekomen. Bij aankomst was het glas gebarsten. Of het tijdens de verzending is gekomen of dat het al zo was weet ik niet, omdat de foto op eBay gewoon erg vaag was. Maar daar was de prijs dan ook naar. Voor een zacht prijsje kwam hij deze kant op. En de overall conditie viel me erg mee.
Het is een (zak)horloge uit de Tweede Staats Horlogefabriek te Moskou, gemaakt in 1939 met een z.g. Type-1 uurwerk en heeft 15 stenen. Er zitten lugs aan de kast gesoldeerd om er een bandje aan te doen, zodat het om de post gedragen kan worden. Omdat de lugs bij de ‘3’ en de ‘9’ zitten wordt het ook wel eens als een ‘piloten horloge’ gezien. Wat ook kan (dat vertelde de horloge maker die er voor mij een nieuw glas op zette) is dat er aan een bestaande kast voor een zakhorloge, waarbij de kroon normaal bij de ‘12’ zit, het gewoon het makkelijkste is om de lugs bij de ‘3’ en de ‘9’ te bevestigen. Ik weet het niet, het is natuurlijk wel leuk (spannend) om het als een piloten horloge te kwalificeren, maar waarschijnlijk is het gewoon de overgang van zakhorloge naar polshorloge.
De geschiedenis van de Tweede Staats Horlogefabriek begint op 29 november 1924. Op die dag onstond uit een fusie de Moskouse Electro-Mechanische Fabriek MEMZ. Hier werden ondermeer klokken en wekkers gemaakt. Vlak nadat in 1930 in Moskou de Eerste Staats Horlogefabriek was opgericht werd MEMZ omgedoopt tot de Tweede Staats Horlogefabriek. Na de Tweede Wereld Oorlog werd de naam veranderd in de Tweede Moskouse Horloge Fabriek. Nog later is de naam weer veranderd in ‘Slava’, bekend van de fameuse calibers met de dubbele veerton.
Voor de Tweede Wereld Oorlog stond de Tweede Staats Horlogefabriek onder toezicht van een ministerie dat van 1936 tot 1941 drie verschillende namen heeft gehad. In 1938 en 1939 heette het het ‘Volks-Komissariaat voor Machinebouw’ (in het Russisch afgekort tot HKM). Het stempel daarvan staat op het uurwerk van dit horloge. Maar ook het jaartal 1939 is in een stempel van de fabriek terug te vinden.
In 1929 kochten de Sovjets twee horloge fabrieken in de USA. Zo ging ondermeer de hele voorraad en alle machines van ‘Dueber-Hampden Watch Co.’ uit Canton, Ohio in het voorjaar van 1930 met een aantal Amerikaanse technici naar Moskou. Al in de herfst van 1930 kon de productie beginnen en werden de eerste uurwerken als caliber ‘Type-1’ geproduceerd in de Eerste Staats Horlogefabriek. Door de sterk toegenomen vraag werd in 1935 een assamblage lijn opgezet in de Tweede Staats Horlogefabriek en in 1936 ging daar ook de eigen productie van start. Mijn horloge komt dus van deze productielijn.
Het ‘Type-1’ uurwerk bestaat in een 7 en een 15 steens uitvoering en is wellicht het caliber wat het langste geproduceerd is in de Soviet Unie vanaf 1930 tot in de jaren '90. Er zijn buiten de standaard versie met kleine secondenwijzer nog zes andere versies: zonder secondenwijzer, met centrale secondenwijzer, als 8-daags uurwerk, als tafelklok, stopwatch en ook met een chronograaf module. Hij tikt ook in de befaamde Zlatoust duikerhorloges uit de jaren '60 en’70.
Nou dat lijkt me wel genoeg geleuter, op naar nog wat foto’s!
Eén van de aangesoldeerde lugs:
Het 15 steens ‘Type-1’ uurwerk:
Hier het stempel van de Tweede Staats Horlogefabriek met het Volks-Komissariaat uit 1938/1939.
Er staat een leuk serie nummer op het uurwerk, n.l. 100014:
En een stempel met het aantal stenen en het jaartal 1939:
Aan de binnenkant van de klemdeksel staat dit merk:
Samen met een Molnija uit 1949:
10 jaar later waren de uurwerken alweer een stuk dunner, zoals je ziet als het naast de Molnija uit 1949 ligt:
Tot slot nog een fotootje met een bandje erop en in de map met z’n jongere ‘broertjes en zusjes’:
Bedankt voor het kijken.
