Het eerste Quartzhorloge, de Seiko Astron 35SQ.

Op eerste kerstdag , 25 december 1969 debuteerde het eerste Quartzhorloge ter wereld, de Seiko Astron 35SQ. Het is een gebeurtenis in de horlogewereld, die zijn weerga niet kende. Het veroorzaakte de Quartz-crisis, waarbij vele (en vooral kleinere) horlogefabrikanten ten onder gingen aan deze nieuwe uurwerkjes. Ze konden gewoon niet meekomen met deze nieuwe golf.

Seiko verkocht dit horloge voor een prijs van ¥450000 yen, omgerekend naar de huidige standaard is dat nu ¥1632500 yen. En dat is weer goed voor €10235… Ongekend voor die periode.
Maar dan kreeg je ook best wel wat. Een horloge in 18 karaats goud, met het meest nauwkeurig uurwerkje, dat er op dat moment te krijgen was. Het uurwerkje noemde Seiko 35A, had een frequentie van 8192 Hz, en was toen al heel erg accuraat. Een verschil van ±0,2 seconde per dag, terwijl op dat moment ±20 seconde per dag de standaard was. De Astron was dus 100x meer accuraat! Zelfs nu is dat nog een zeer hoge standaard. En dat voor ’s werelds eerste polshorloge.

Quartzklokken bestonden al een tijdje langer. De eerste quartzklok werd reeds in 1927 gebouwd Warren Marrison. Maar die was zo groot, dat ze niet te gebruiken waren voor de normale man. In 1958 bouwde Seiko een klok, die al wat meer redelijke formaten had, met de bescheiden maten van 210cm hoog en 130cm breed.

In 1959 startte Seiko “Project 59A”, met als doel de quartzklok behoorlijk in formaat te doen slinken. En dat lukte, in 1964 werd tijdens de Olympische Spelen in Tokyo gebruikt gemaakt van een draagbare Quartzklok, die toen nog maar 3kg woog. Het was het eerste Quartzuurwerk, dat gebruikt werd tijdens een officieel sportevenement. Dit uurwerk heette de QC-951 (Waarbij QC staat voor Quartz Clock). Het was het begin van de race om het eerste quartzhorloge te maken.

Hoewel Seiko de eerste fabrikant was, die quartzhorloges verkocht, waren ze niet de eerste, die een prototype hadden gepresenteerd aan het Neuchatel Observatory (Dat was in 1966). Die eer is voorbehouden aan de Zwitsers, die destijds de Beta-uurwerkjes in ontwikkeling hadden. Alleen was Seiko de eerste, die hun uurwerkje productierijp hadden en het konden introduceren bij het publiek. Longines had hun Ultra-Quartz wel al 5 maanden eerder aangekondigd, maar waren wel later met de verkoop. En om die reden heeft Seiko de eer gekregen het eerste Quartzhorloge gebouwd te hebben.

Seiko verkocht de eerste maand 100 van deze horloges (op zich al een prestatie, gezien de prijs in die tijd) en hebben er in een jaar tussen de 1500 en 1800 van gemaakt. De precieze getallen zijn niet echt bekend. Deze horloges waren zonder uitzondering met gouden kast. De eerste horloges waren zonder datum (35SQ) Zo rond 1969 werden de eerste IC’s beschikbaar en ook het stemvork-vormings quartzkristal werd door Seiko gebouwd. Door het gebruik van de IC , het kristal en een open stappenmotor lukte het Seiko om een zeer compact en betrouwbaar uurwerkje te bouwen, dat liep met een frequentie van 8192Hz. Het design is zelfs heden ten dage de standaard voor quartzhorloges. Natuurlijk zijn de huidige quartzhorloges nu kleiner geworden, maar het principe blijft overeind, al lopen de meeste quartzuurwerkjes nu op 32768Hz

Het staat wel voor de Japanse grondigheid om meteen een kwaliteitsuurwerkje te maken, die ook meteen van de hoogste standaard was. Het 35A uurwerkje, dat Seiko voor de Astron bouwde, werd met de hand gemaakt. 128 delen werden met de hand gesoldeerd in gemonteerd in het minuscule uurwerkje. Het tempo van productie lag dan ook wel erg laat, wat ook de reden zijn, dat er niet veel zijn verkocht, en waarom ze zo duur waren!

In het eerste jaar werden er verbeteringen aangebracht, in de vorm een nieuwe IC van Intersil (USA), die een hogere frequentie (16384Hz) had en de accuraatheid deed toenemen.

Ook werd er een datum-versie gemaakt (35SQC). Vreemd genoeg was het typenummer op de gouden kasten gelijk voor de no-date en de date versie: 35-9000, er was wel een verschil te vinden op de wijzerplaat, waar de 3502 voor de date-versie werd gebruikt.

Eind 1970 werden iets goedkopere varianten gemaakt, met een stalen kast, die voor het eerst in 1971 verkocht werden. Ze kwamen echter pas in 1972 voor het eerst voor in de catalogus van Seiko. Het design van deze horloges was beduidend anders, maar bleven gebruik maken van dezelfde uurwerkjes, echter zijn deze altijd voorzien van de 16384Hz CMOS ic’s. De nauwkeurigheid nam toe tot ±0,1 seconde per dag, en ±3 seconden per maand. En daarmee is het meteen ook de eerst HAQ ter wereld…

In 1971 kwam echter ook de 38XX-serie uit, die de 35SQ geheel zou vervangen. Goedkoper, betrouwbaarder en bijna net zo accuraat. Naar schatting zijn er van de stalen 35SQ(C) 1800 gebouwd. Van de gouden zijn er waarschijnlijk ongeveer 1500 stuks gemaakt, precieze aantallen zijn niet bekend. En daar zijn er waarschijnlijk een heel aantal van verloren gegaan, gouden kasten omgesmolten voor de hoge goudprijs. Dus in goed twee jaar tijd zijn er ongeveer 3300 stuks gemaakt. Dat kunnen er meer of zelfs minder zijn.

En dan komen we bij mijn exemplaar uit, een stalen Seiko 35SQC, uit januari 1971. Dit zou dus een van de 1800 stuks zijn, die ooit gemaakt zijn. Om dan nog een exemplaar te vinden in deze staat, dat is echt zeldzaam, omdat verzamelaars deze modellen koesteren en bewaren in hun kluizen. De gouden exemplaren zie je nog zeldener voorbij komen, en die gaan dan voor astronomische bedragen weg. Voor de gewone man dus nooit te betalen. En om dan de kans te krijgen een deel van een historisch horloge te kunnen kopen, al is het dan “maar” de stalen versie, dat is gewoon ongelofelijk!

Daarnaast is de 3502-9010, zoals het volledige typenummer van het horloge is, ook nog eens een erg mooi horloge met een prachtig design. Het heeft nog de originele bracelet. De uiterlijke staat is werkelijk prachtig, en tot zover het goede nieuws. Het uurwerkje werkt helaas niet, ook geen puls bij een nieuwe batterij. Dat is natuurlijk een tegenvaller, maar dat wil niet zeggen, dat ik het meteen opgeef. Ik probeer dit horloge weer te laten herstellen, want zo’n monument verdient het om werkend te zijn!

67 likes

Mooi verhaal en veel succes om het weer lopend te krijgen, ik heb er alle vertrouwen in!!:watch::+1:

2 likes

Schitterend exemplaar uit de Seiko geschiedenis.
Hopelijk krijg je hem aan de praat.

2 likes

Mooi , succes

2 likes

Erg mooi exemplaar ,uniek en uitermate zeldzaam proficiat Patrick ! :ok_hand: :ok_hand: vraag is bij mij zou het mogelijk zijn dit uurwerk na te maken ….utopie ?

1 like

Nice man… veel succes met je stukje geschiedenis :wink: seiko is echt top he :grin:

1 like

Mooi horloge! :pray:t3:
Ik hoop dat je m weer aan de praat krijgt :four_leaf_clover:
En dank voor een stukje horloge geschiedenis!:hugs:

1 like

Mooi en zeer uniek exemplaar!
Maakt het wel extra spannend om hem weer lopend te krijgen😨
Veel succes gewenst :+1:

1 like

Wauw :heart_eyes:
Ik hoop dat het hem aan de gang krijgt.
Hoe meet je de puls? Heb je apparatuur? Al een multimeter bij de aansluiting van de spoel gehad?

1 like

Heb ook zo’n model gehad. Liep ook niet.
Naar een specialist in Engeland gestuurd of die het kon repareren.
Nee dus.
Onderdelen voor dit model zijn erg schaars helaas.

1 like

Zover ben ik nog niet. Ik heb een tester pulsmeter, die gebruik ik ook om de puls van mijn andere quartzhorloges te meten, maar het is maar een simpel ding. Het kan de puls meten, niet of de rest functioneert. Het kan ook de nauwkeurigheid aflezen. Wil me nog eens een Horotec tester kopen, maar ja, goedkoop zijn die ook niet…
Eerst eens kijken, hoe dit ding open gaat. In ieder geval via het glas, dat is me al duidelijk.

Zo één heb ik ook, zit een spoel in die de puls in de spoel van het uurwerk “hoort”. Bij een kapotte spoel hoor je geen puls dan. (Hopelijk is dat het niet)
Ik heb een jaren 70 Witschi die het kwarts kristal “hoort” . Zo kan ik snel zien of er leven in het circuit zit.
Of gewoon je multimeter bij de aansluiting van de spoel houden, moet elke seconde een puls op komen.

1 like

Een klein bemoedigend teken is er wel, als ik de batterij erin stop, geeft hij een piep, maar dan niet meer. Doe ik de batterij er opnieuw in, weer een piep. Dus er is wel iets van spanning. Maar zeker weten doe je het niet.

Het blijft een eerste versie van iets natuurlijk. Hopelijk werkt een schoonmaak beurt

1 like

Als je op onderdelen jacht gaat let dan op dat je de juiste vind. Er zijn vele variaties in de uurwerken. Mechanisch kleine verschillen maar in de electronica grote verschillen! Seiko bracht steeds verbetering aan tijdens de productie en heeft zelfs een keer een IC van een andere fabrikant gebruikt.

Gebruik een oscilloscoop en geen multi meter. Met een 10 of beter nog een 100 maal probe kun je zien of de oscillator loopt en hoe de wikkeling van de motor wordt aangestuurd. Als de spoel defect is wanhoop niet. Check of het bij de aansluiting defect is (vaak het geval door in en uitzetten bij temepratuurwisselingen) of dat het anders is. Je kunt die dingen makkelijk opnieuw wikkelen.

Eerste check is natuurlijk, maar dat had je zelf ook wel bedacht denk ik, of het niet een uitgelekte batterij is. Als dat het geval is demonteren en mechisch servicen en de electronica apart reinigen (basisch van batterij neutraliseren). Als er printsporen zijn ‘weggevreten’ kun je dat met een zilververf repareren.

Iets ergs horen? Ik ken twee waarvan de eigenaar de repartie te duur vond en uurwerk weggooiden en goud verkochten :frowning: Maar dat is heel wat jaren geleden…

2 likes

Ik heb dit model in de 3823- 7001. Die van jou is duidelijk eerder.

Ik ken de 3823 maar al te goed. De eerste is van augustus 1974, de 2e is van september 1971, de zwarte is van juni 1971, en de blauwe is van oktober 1972

4 likes

Prachtig. Vooral de blauwe!

1 like

Toffe vondst, gefeliciteerd! :cowboy_hat_face::+1:t2:

1 like

Iconisch horloge, ik duim dat je hem weer aan de praat krijgt :+1: :+1:

En dank voor het interessante en informatieve verhaal! :ok_hand:

1 like