Het hoort idd bij dit uurwerk, net als de grove constructie met allemaal vulplaatjes vanwege de grote toleranties. Ik denk niet dat men in die fabriek heel enthousiast was over deze van hogerhand bevolen produktie.
Is dit nou de Russische versie van de spring-drive, maar dan op batterij?
Denk het
Die Poolse link was nuttig, die liet ook een iets andere bouwversie zien, zodat er iets meer over de onderdelen te vertellen valt. Ik heb me nooit in deze specifieke uurwerkjes verdiept, maar ik heb hetzelfde systeem in vroege kwarts-keukenklokken op batterij gezien. De werking is niet zo gecompliceerd.
Dit uurwerk heeft semi-kwarts-precisie. Een kwartskristal (aan de andere zijde van het printje en op deze fotoâs niet te zien geeft een hoge pulsfrequentie aan een geĂŻntegreerde schakeling. Ik ga ervan uit dat ook de Russen de frequentie van 32,768 kiloHertz gebruikten, want dat is de meest praktische waarde. In het IC zit een reeks electronische delers achter elkaar, die telkens het aantal pulsen uit het kwartskristal delen door 2. Bij moderne kwartshorloges heb je dan aan het eind een 1-secondepuls over, want het stappenmotortje werkt in 1-seconderitme (telkens 1 stapje verder voor de secondenwijzer).
Maar dit vliegwiel zal enige malen per seconde heen en weer gaan, dus zullen er méér dan 1 pulsjes seconde zijn, bijvoorbeeld 3. Deze pulsjes, met een zwakke stroomsterkte, worden naar transistortjes gestuurd, die de stroom versterken en daar een magneetspoel van gewikkeld koperdraad mee aansturen. Die spoel trekt een stukje ijzer op het balansvliegwiel aan, zodat dat op regelmatige momenten een zwiep krijgt en daarmee aan de gang wordt gehouden. De massa van het vliegwiel en de ingestelde lengte van de balansveer zullen grotendeels het tempo bepalen, maar de sterkte en het moment van de puls kunnen dat tempo beïnvloeden en in een strak ritme houden. Er zit een regelweerstandje ingebouwd, dat daar wellicht mee te maken heeft.
Het soldeerwerk en de componentenformaten zijn misschien nog wat grof, maar ik zie ook wat zeer moderne elementjes, zoals condensatortjes in âSMDâ-bouwvorm. Op oude printplaatjes werden de draadjes van electronische onderdelen door geboorde gaatjes gestoken en aan de achterkant vastgesoldeerd. Als je de onderdelen op de kant van de printplaat vastsoldeert waar ze zelf ook zitten, dan hoef je nauwelijks nog gaatjes te boren. Onderdeeltjes die direct tussen soldeereilandjes zitten, heten âSurface Mounted Devicesâ. Je kunt dan beide kanten van de printplaat gebruiken en op de plekken waar een electrische verbinding tussen de beide zijden moet komen, boor je alsnog een gaatje en daar steek je een âoversteekdraadjeâ door, dat je aan beide zijden vastsoldeert. Laptop-moederboards bestaan vrijwel helemaal uit SMD-onderdelen.
De reden voor de witte klodder is ook uit te leggen. De transistortjes zijn erg klein en zijn op de printplaat gelijmd en hebben heel dunne draadjes. In de bouwversie die de Poolse site laat zien, ontbreekt het witte spul en zijn de kwetsbare transistortjes goed te zien. Het spul is dus een fixatiekit die de onderdeeltjes mechanisch beschermt.
Ik denk dat dit mechaniekje is ontwikkeld in samenwerking tussen NII Chasprom en Luch.
Vanaf je eerste post had ik al door dat je een aanwinst bent op het forum.
Klinkt heel goed, ik geloof je. Maar voor een leek als ik nog steeds chinees
Dat is een zeer groot compliment, reuze bedankt daarvoor! Ik doe mijn best, maar als ik iets fouts beweer, schroom niet om te corrigeren. Zo wordt dit een betrouwbare database.
Kennis
Die langzaamaan verloren gaat. Mijn uurwerkdocent zat op een vergelijkbaar âlevelâ; die heeft ook de kwartscrisis meegemaakt maar moest ondertussen zijn boterhammen smeren. Echt een levende encyclopedie.
Probeer het voor te stellen als een kind op een schommel, en pappa houdt de schommel in beweging. Telkens als de schommel naar achteren is geslingerd, geeft pappa een duwtje. Of het kind op zoân draaimolentje, waar pappa af en toe een duw aan een rugleuning geeft om het ding draaiend te houden. Telkens als het stukje ijzer op het vliegwiel voorbij het spoeltje is gedraaid en het vliegwiel naar de draai de andere kant op gaat beginnen, krijgt het spoeltje een stroomstootje zodat het stukje ijzer kort wordt aangetrokken en de draai terug wat extra startenergie krijgt.
Voor wie iets meer over SMD-techniek wil weten:
SURFACE MOUNT PROCESS - Surface Mount Process
Kijk billen was doe ik als de beste. En als vader van 5 kinderen en opa van 5. Kan ik hier wat mee.
Wat is het verschil met de timex electric? De steentjes alleen?
Moet ik even onderzoeken, weet ik niet zeker op dit moment.
Daar was ik weer. Ik heb er een YT-videootje over gevonden. Als je dit systeempje bedoelt, dan kan ik verklappen dat het veel simpeler is dan het Luch mechaniekje en dat er zelfs geen electronica en een kwartskristal worden gebruikt. Het spoeltje zit in het vliegwiel en er zit ook een heel klein schakelaartje in. En onder het vliegwiel zit een magneetje. Als het vliegwiel één uiterste stand heeft bereikt en aan de terugweg gaat beginnen, maakt het schakelaartje contact en krijgt het spoeltje rechtstreeks stroom van de batterij. Dat is voldoende om kort aangetrokken te worden door het magneetje en zodra het vliegwiel terugdraait, laten de contacten van het schakelaartje los. Het zijn dus hele korte pulsjes, vandaar dat de batterij het en jaar lang volhoudt. Het principe is dus volledig mechanisch/elektrisch, zonder electronica en zonder kwarts. Maar de electromagnetische manier waarop het vliegwiel telkens een klein zetje krijgt, is hetzelfde bij Timex en Luch.
Timex Electric (M40 and related) movement Review and Deep Dive
Dus de amerikanen hebben een betaalbaarder eenvoudiger systeem bedacht
Ik zat gisteren toevallig naar Aquadive te kijken en de Time-depth model 50 had ook zoân loopwerk. Tof merk en nu gillend duur uit de jaren 70.
Nou, het was eerder een verre en simpele voorloper. Gebruik van kwarts voor hoge precisie was toen nog niet uitgevonden. Timex adverteerde met het enige voordeel van een simpel âelektrischâ horloge: met een batterijtje wordt een jaar lang het vliegwieltje in beweging gehouden, zodat je niet meer elke dag een veer hoeft op te winden. Het vliegwiel zelf zorgde voor de timing van de elektrische pulsjes, middels het ingebouwde contactje. Er was geen enkele electronica. Dus je had niets meer de precisie van het vliegwieltje zelf, zoals bij gewone opwindhorloges. Uit het videootje begrijp ik, dat er later wel modellen kwamen waarin een kwartsmodule werd toegevoegd. Dan pas kun je spreken van verbeterde precisie.
Correctie, kwartsprecisie was toen al wél uitgevonden, maar het gebruik in horloges was nog in ontwikkeling.
Hoi EZ, ja de NAC Aquadiver 50 is een verhaal apart. Zelfde soort kwarts-electrisch uurwerk, maar ander fabrikaat natuurlijk (ESA). Dankzij jouw foto snap ik nou ook dat stukje messing in het vliegwiel goed voor is; het is gewoon een tegengewichtje voor het stukje ijzer en messing wordt niet beĂŻnvloed door het magneetspoeltje. Latere Luch-uurwerkjes kregen twee stukjes ijzer in het vliegwiel, en twee spoeltjes eronder, dat gaf een nĂłg beter uitgebalanceerde loop.
Wat de A50 zo uniek maakt is de ingebouwde dieptemeter, dat was toen revolutionair en uniek. In moderne duikcomputers worden piezo-elementen gebruikt, die een hoger elektrisch spanninkje afgeven naarmate er meer druk op wordt gezet. Die elementen worden ook gebruikt in electronische weegschaaltjes. Maar in dit horloge zit een klassieke Bourdonbuis ingebouwd, zoals die in elke mechanische manometer is te vinden (compressor, oliedrukmeter, hydrauliekssystemen, waterdruk, etc.). De ingenieur Bourdon ontdekte dat vloeistofdruk in een gebogen buis de neiging heeft om die buis te willen strekken, zodat de binnenbocht uitrekt en er meer volume in kan. Als je die buis nou verend maakt en ervoor zorgt dat die druk de buis niet vervormd, dan zal de buis onder druk iets minder krom worden en weer naar de oorspronkelijke buiging terugveren als de druk weg is. EĂ©n uiteinde van die buis maak je vast aan de behuizing met een invoeropening. De strekkende buisbeweging ontstaat dan uitsluitend aan het andere buisuiteinde en daar maak je een mechaniekje aan vast met kettingschakeltjes en tandwieltjes, die een wijzer op een meterschaal bewegen. Het messingblok is de bevestiging van het vaste uiteinde van de Bourdonbuis. Voor de gebogen buis is een ovalen dwarsdoorsnede en een boogdiameter gekozen die mooi om het uurwerk heen past. In het messingblok zit een waterinvoergat met een buisje dat door de horlogekast loopt en uitkomt in een opening buiten, tussen de onderste lugs. Als je duikt in de zee, vult de Bourdonbuis zich met zeewater dat dezelfde druk zal hebben als het water waarin je op dat moment zelf duikt. Na elke duiktocht zal het horloge nog water nadruppelen en wat het zout van resten zeewater in zoân koperen buisje doen na decennia is een triviale vraag die bij me opkomt, maar dat is hier bijzaak. Mechanisch gezien is dit een geniaal duikhorloge.
Hier een uitstekend artikel over het horloge, met veel detailfotoâs:
Aquadive Model 50 | Electric Watches
En hier een uitleg over de âbuigveermanometerâ:
Buisveermanometer - werkingsprincipe - WIKA blog
En hier één van mân favo technische YT-kanalen, van âAgent Jay Zâ, een gasturbine- en straalmotormonteur uit Canada. Tegenwoordig starten jetmotoren electrisch op, met eigen boordvoorzieningen. Eerst wordt een kleine gasturbine met generator opgestart, die vaak is ingebouwd achterin de vliegtuigromp en zorgt voor de boordelectriciteit (Auxiliary Power Unit). Met de stroom daarvan starten de grote motoren op, totdat het toerental en de compressie van ingelaten lucht hoog genoeg is voor ontsteken en verbranden van brandstof, waarna de motor verder draait op de gasdruk van de uitlaatgassen. Als een APU mankementen heeft, kan een piloot op een vliegveld een generatorwagen bestellen, die voor de electriciteit zorgt. Maar voordat er APUâs waren, werden straalmotoren opgestart met een persluchtturbine. Daarvoor moest het vliegveld âstartkarrenâ ter beschikking stellen, met daarin een compressor aangedreven door een kleine gasturbine. Een luchtslang van de startkar werd dan gekoppeld aan de starter van de straalmotoren en zo werden stuk voor stuk de motoren gestart. In dit filmpje wordt een losse persluchtturbine getest met een startkar. Op het moment dat de luchtdruk de slang vult, is te zien hoe die de neiging heeft om zich te strekken. Dit is het idee achter de Bourdonbuis.