Op de Zwitserse archief site digital library RERO DOC - RERO DOC is veel horlogegeschiedenis terug te vinden. Zo zijn daar o.a. de jaarboeken “Indicateur-Davoine et Indicateur général de L’Horlogerie Suisse” te vinden die al vanaf het midden van de 19e eeuw worden uitgegeven.
De achterpagina van het deel uit 1900 is, grappig genoeg, voorzien van een heel ander reclame onderwerp, maar voor een product en een merk waar de Zwitsers ook wereldberoemd mee zijn geworden. SUCHARD. De uitvinders van de…
Melkchocolade! Ook in het begrip Davoine zit nog een stukje humor verborgen. Als je dat namelijk schrijft met een apostrof achter de D, krijg je D’avoine… dat betekent: havermout! Of dat de bedoeling was weet ik niet, ik zie niet zo direct een verband tussen horloges en een ontbijtje met havermoutpap (brrr… ), behalve dat je daar waarschijnlijk op tijd voor moet opstaan.
De nogal veel wetende Stephen Foskett, van de zeer informatieve horloge site https://grail-watch.com/ schrijft op watch-wiki over deze naar mijn mening voor (vintage) horloge liefhebbers zeer belangrijke almanak als informatie bron.
Indicateur Davoine [Watch Wiki]
(Vertaling door Google met wat ‘reparaties’ van mij)
Indicateur de l’Horlogerie Suisse was een publicatie van Davoine van 1842 tot eind jaren 1970.
In 1841 verscheen de Almanach de Commerce de La Chaux-de-Fonds et du Val de Saint-Imier (“Almanak van de Handel voor La Chaux-de-Fonds en de vallei van Saint-Imier”) met het jaartal 1842 op de omslag. Het was een publikatie van Convert uit Heinzely uit La Chaux-de-Fonds en diende als algemene almanak voor het gebied van de Juradriehoek. De uitave was in de eerste plaats bedoeld als een lijst met adressen van producenten en verkopers van horloges (“Négocians et Fabricans d’Horlogerie”) in La Chaux-de-Fonds en de omgeving van Saint-Imier. Dit omvatte de stad La Chaux-de-Fonds en de dorpen Saint-Imier, Sonvillers, Renan, Ferrière en Villeret. Het omvatte ook drukkers en handelaren, en zelfs “Adresses Diverses” voor hotels, cafés en overheidsgebouwen. Een soortgelijke almanak werd gedrukt voor 1843.
De editie van 1845 werd omgedoopt tot Indicateur des Montagnes en uitgebreid met de locaties Le Locle, La Chaux-de-Fonds en de Juradriehoek. Het indeling van het boek was vergelijkbaar met de Almanak, met een lijst van “Négocians et Fabricans”, maar was nu georganiseerd per locatie, te beginnen met La Chaux-de-Fonds, maar ook met LeLocle, Brenets, Saint-Imier, Sonvillers, Renan, Ferrière en Villeret. Tevens waren nu ook opgenomen de hoofdstukken “Adresses Diverses” en “Professions Diverses” in het gebied, evenals “Partie Administrative”.
Het boek werd verkocht in de boekhandel van de uitgever: Convert & Heinzely in La Chaux-de-Fonds en de boekhandel Chapuis in Le Locle, en kort daarna kwamen er nog andere winkels bij. Ferd. Heinzely wordt vermeld als redacteur in de editie van 1849 en hij concentreerde zich op het uitbreiden van de inhoud. Latere edities vermeldden expliciet volumenummers, beginnend bij 1845. De Indicateur des Montagnes werd na 1861 niet meer apart uitgegeven, maar opgenomen in de algemene jaaruitgaven van de Savoine almanak.
(tot zover Stephen Foskett)
Bij de Zwitserse archief site RERO DOC is een groot aantal van deze boeken digitaal beschikbaar. De vroegste edities van 1842 tot 1892 zijn niet in het digitale archief opgenomen, maar daarna wel bijna alle delen, vrijwel zonder onderbreking vanaf 1893 tot en met 1977. Elk boek bevat gemiddeld zo’n 800 tot 900(!) pagina’s met naam- adres- en bedrijfsgegevens van vrijwel alle geregistreerde firma’s in de Zwitserse en Franse horloge industrie . Voorts vindt men er ook de verwante en gerelateerde bedrijven, zoals producenten van horloge - en klokken onderdelen, gereedschap en machines, juweliers en andere toeleveringsbedrijven, bijv. bedrijven voor de galvanische bewerking van metaal zoals vergulden en verchromen. .
De de via Rero Doc toegankelijk gemaakte Davoine collectie omvat dus bijna een eeuw geschiedenis, ruim 80 jaarboeken van elk ca. 800 à 900 bladzijden. Dat is ruim 70.000 pagina’s!
Het schijnt zo te zijn dat je met het systeem op de Rero Doc site ook in die 70K pagina’s kan zoeken.
Ik heb dat geprobeerd met een paar trefwoorden, maar dan krijg ik een foutmelding. Het kan zijn dat zoiets komt omdat ik daar behalve een account ook nog een speciale bevoegdheid voor moet hebben, maar ik heb dat verder niet uitgezocht.
De boeken zijn echter wel eenvoudig te downloaden als PDF bestand en het is een geweldig plezier, zeker voor een gepensioneerde archivaris, om er doorheen te bladeren.
Ik ben (was) niet alleen slechts archivaris, maar in het bijzonder ook media archivaris, dus zeer op beeld gefocust. Het leukste wat je dan tegen kunt komen zijn … plaatjes! Honderden advertenties van veel van de bedrijven die in deze jaarboeken zijn opgenomen. Sommige advertentie blokjes zijn heel eenvoudig en klein, maar andere advertenties zijn prachtige grafische kunstwerkjes, die paginagroot zijn afgedrukt. De beperking is wel dat bijna alles in zwart wit is gedrukt, kleurendruk, m.u.v. hier en daar een steunkleurtje in het drukwerk ben ik in de ‘Davoine’ boeken nog niet tegen gekomen, maar daar zijn dan weer andere bronnen voor.
Het leek mij aardig om de kennis over deze boeken met jullie op het Horloge Forum te delen. Ik ben dus een dagje aan het rondstruinen geweest in een paar van die almanaks en wel in de uitgaven uit de periode die mij in mijn horlogeverzameling ook het meest interesseert, namelijk de jaren '50 en '60. Maar ook uit veel vroegere tijd kom je pareltjes tegen, zoals de afbeeldingen hieronder; de eerste plaatjes die je tegenkomt als je de uitgave jaargang 54 (!), 42 ste editie uit het jaar 1900 opent en enkele uit de uitgave van 1913.
Bovenstaande afbeeldingen zijn uit de uitgaven van respectievelijk 1900 en 1913. Hieronder vind je, zonder verder commentaar, een aantal advertenties uit de jaren ’50, waarbij ik voor dit artikel met name afbeeldingen uit de uitgave jaargang 105, editie 93, van 1951 en de jaargang uit 1953 heb gebruikt . De advertenties die ik heb geselecteerd en overgenomen zijn redelijk willekeurig, gewoon gekozen omdat die ik wel interessant vond.
Uitleg is niet nodig, al deze oude advertenties vertellen hun eigen verhaal.
Het zijn niet alleen advertenties van horloge- en uurwerkfabrikanten, maar vooral ook van de toeleveranciers van onderdelen en van fabrikanten van gereedschap en machines voor de horloge industrie. Ik koos daarvoor omdat je die advertenties bijna nooit meer te zien krijgt omdat ze destijds alleen maar gepubliceerd zijn in al lang geleden verloren gegane vakbladen.
Ik hoop dat jullie net zoveel plezier zullen hebben als ik, met… plaatjes kijken !!
