Een horloge dat je eigenlijk alleen kan gebruiken om op te kijken hoe laat en welke dag het is.
Een horloge waarvan je alleen de uren kan verstellen.
Een horloge dat niet zwitsers of japans op chinees is.
Een horloge dat digitaal is.
Een horloge dat een quartsuurwerkje heeft.
Een horloge dat eigenlijk liever niet nat mag worden.
Een horloge waarvan de band niet goed tegen zweet kan.
Een horloge waar geen gewone bandjes op kunnen zonder functies kwijt te raken.
Een horloge dat best wel kwetsbaar is: glas, band en kast.
Een horloge dat je ’s nachts alleen kan aflezen met een lamp aan.
Een horloge van 20 jaar oud.
Is dat wat?
Ja, dat is zeker wat, want het is:
Een horloge dat innovatief was.
Een horloge dat als eerste horloge zendergestuurd was.
Een horloge dat in verschillende musea te vinden is.
Een horloge dat altijd gelijk loopt, zeker binnen bereik van de “funk” zender.
En met “funk” bedoel ik hier géén muziek.
Een horloge dat “design” mag worden genoemd.
We hebben het hier over de Mega-1 van Junghans.
Wie de moeite neemt om wat te Googelen op “Junghans” komt verhalen tegen over een Duits
merk, gegrondvest in het einde van de 19e eeuw als een toeleverfabriekje voor de horlogeindustrie.
Later werd het een uurwerk-, klokken- en horlogefabriek met een letterlijk monumentaal
fabriekspand, dat qua terrasvormige architectuur vernieuwend was: elke werknemer had nu namelijk daglicht ter beschikking.
En nu is het een beschermd rijksmonument.
Menigeen onder ons zal in zijn/haar jonge jaren zo’n nijdig tikkende Junghanswekker naast het
kussen hebben gehad (velen op dit forum hebben, denk ik, zo’n ding ook vakkundig onderzocht
(lees: gesloopt))
en menigeen keek met afschuw of bewondering naar die hangklok of die
pendule bij oma op de schoorsteenmantel: logeerde je bij oma, werd je steeds wakker als
dat kreng beneden weer eens zonodig uren moest slaan.
Maar Junghans betekent meer dan deze oubollige meuk: geloof je de site van Junghans zelf, dan is
het merk altijd op zoek geweest naar vernieuwing en verbetering. Ook tegenwoordig nog weet
Junghans fraaie horloges te ontwerpen. Wie daar aan twijfelt zou eens moeten zoeken naar de
Max Bill-lijn, naar de Chronoscope.
De Mega-1
is van de drang naar innovatie bij Junghans wel het mooiste voorbeeld.
Het was, in 1990, het eerste horloge waar de techniek van zendersturing in werd verwerkt.
Toen nog alleen digitaal, niet veel later kwam er ook een analoog-digitale uitvoering.
Tegenwoordig is dit allemaal niet zo bijzonder meer, toen was het baanbrekend.
Baanbrekend qua techniek, apart ook door het ontwerp: Junghans heeft voor het ontwerp het
bedrijf “Frogdesign” in de arm genomen, een bureau dat later van Duitsland naar de VS is
vertrokken en dat ook werkte voor het tv-merk “Wega”, aan de wieg stond van de Sony Triniton-
tv’s en naar verluidt ook heeft ontworpen bij de eerste Applecomputers.
Tegenwoordig zijn “Funk-uhren” robuust en compact van constructie en kunnen ze ook met
verschillende zenders overweg: je kan er “overal” ter wereld mee uit de voeten.
De Mega-1 kan alleen overweg met de DCF77-zender in Mainflingen, Duitsland.
Buiten bereik van die zender gedraagt het zich ale een heel gewoon digi-kwartsklokje.
[sub] DCF77 is een tijdseinzender die vanuit Mainflingen in Duitsland via de lange golf op een
frequentie van 77,5 kHz met een vermogen van 50 kW een signaal uitzendt dat binnen een straal
van meer dan 1500 km te ontvangen is. De zender wordt beheerd door de ‘Physikalisch-Technische
Bundesanstalt’, een instantie die vergelijkbaar is met het Nederlands Meetinstituut.
Met een betrekkelijk eenvoudige ontvanger is het mogelijk een radiografische klok te maken die
binnen geheel West-Europa hooguit enige tientallen milliseconden afwijkt. Het tijdseinsignaal van
DCF77 wordt afgeleid van een aantal atoomklokken. De atoomklokken op de locatie in Mainflingen
worden regelmatig gesynchroniseerd met de atoomklokken van de ‘Physikalisch-Technische
Bundesanstalt’ in Braunschweig.[/sub]
Met een antenne die nog verwerkt was in de lederen band waren de eerste “Funk-uhren” best
wel kwetsbaar: vocht, zweet, buigen, verbindingen, contacten, dit in tegenstelling tot de latere
(en huidige) modellen waar de antenne te vinden is in de behuizing van het uurwerk.
Fotoos van het binnenste, het antennegedeelte dus, van de band:
Het horloge kwam op de markt in een paar varianten, zoals te zien is
in deze advertentie uit 1990.
De goedkoopste (en die zag je het meest en die zie je ook nu nog als tweedehandsje het vaakst)
kostte toch al DM 399. Dat was de aluminiumkleurige uitvoering met een vlak glas.
Er waren ook uitvoeringen met een PVD-coating (waarbij PVD in één geval inderdaad “Painted Very
Dark” betekende) en dan ofwel mat ofwel glanzend. En met een gebogen glas in plaats van vlak.
Tjsa, die waren duurder, met prijzen van DM 469, oplopend tot DM 550.
Hier een foto van een met vlak glas (bovenste) samen met een met gebold glas (onderste):
Op een van de buitenlandse fora vond ik een verzamelaar die inmiddels alle varianten
in bezit heeft, en nog vrijwel mint ook. Kom daar nu nog maar eens om!:
Mooi!! Vooral die glanzend zwarte met dat blauwe glas!
Maar voor een nog studieschuldafbetalende jonge vader was die uitvoering toen niet op te brengen.
En nu zie je ‘m nauwelijks meer.
Ik had dus “die goedkope”.
En was er blij mee. Altijd de juiste tijd, zendergestuurd,
dus dat ik ‘m nauwelijks. handmatig op tijd kan zetten, deerde me niet.
En vooral; het was eens iets ànders, het was vernieuwend, het was “apart”!
Toen ‘ie na een paar jaar een nieuwe knoopcel nodig had en ik dacht dat ik dat zelf wel kon,
vermoerde jammergenoeg ik een contactje tussen band en horlogehuis.
Zoals ik vele jaren eerder al mijn Junghans wekker om zeep hielp (“kijken hoe het werkt”
noemde ik dat), zo ging nu met mijn hulp mijn Mega-1 naar de klokkenhemel.
Ik had nog niets geleerd kennelijk (of in positieve bewoordingen en in accountanstaal:” er was hier sprake van een bestendige gedragslijn”.)
Wel herkenbaar voor enkelen hier, denk ik zo.
Exit Mega-1 betekende dat, want een “Funk-uhr” zonder “funk-ontvangst”, daar was de lol wel af.
Maar: naarmate je ouder wordt blijkt de nostalgie toe te slaan en een paar jaar terug, zo’n 18 jaar
verder dus, kwam ik op eBay bij een franse verkoper weer zo’n “goedkope versie” tegen.
Voor een redelijke prijs en met een nog in redelijke staat verkerende band.
Plus de gebruiksaanwijzing! Dus gekocht.
Dit is ‘m, hij is al wel vaker hier langs geweest:
En die gebruik ik sindsdien om mijn andere horloges mee op tijd te zetten. En af en toe draag ik
‘m ook gewoon. Wel intussen een nieuwe band bijgekocht (zijn voor rond de 67 euro via internet
nog steeds nieuw te koop). En ten bewijze dat het glas door de constructie wel kwetsbaar is, is
ook bij mijn exemplaar aan de linkeronderkant -zoals bij menig andere- het glas een piepklein
hoekje kwijt.
Maar het blijft een leuk ding.
Hij blijft perfect de tijd aangeven en hij blijft ook zo nu en dan goed voor opmerkingen van
mensen die ‘m herkennen.
En nu, nog weer twee jaar verder, wil ik nog steeds zo’n glimmende. Of een zwarte.
En het liefste een glimmende zwarte-met-blauw-glas.
Zoééntje die ik ”toen” helemaal niet kon betalen.
Dus ik ging weer eens zoeken en… ja hoor: ik heb weer iets gevonden.
Een glimmende, maar niet zwarte, die het goed doet.
Met als bonus erbij een zwarte, maar niet glimmende, die het niet doet.
Ook niet met een verse batterij.
Niet precies wat ik zocht dus. maar toch……
Hier de plaatjes van mijn Mega-enen:
De linker had ik dus al, dat is die met dat stukje uit het glas.
De rechter is er een met een boller glaasje. Grappig hoe het licht daar in speelt: soms
lichten de strepen echt goudkleurig op.
Twee keer geprobeerd te fotograferen, het is lastig te vangen.
Ik zal het vandeweek eens bij daglicht proberen.
En: ze lopen exact gelijk.
Behalve dan die zwarte. Ach, wellicht vind ik daar nog wel een knutselaar voor
die het leuk vindt te prutsen aan dit wrak.
En tsja, ik blijf nog steeds zoeken naar die ene, naar die glimmende zwarte.
Gelukkig heb ik de tijd.
[sub]Nawoord:
In dit stukje zitten nogal wat fotoos die ik schaamteloos van het internet heb geplukt.
Vanaf deze plek: dank aan de oorspronkelijke auteurs.
Ook deze keer is het wel weer een heel verhaal geworden.
Allen die het helemaal tot hier hebben gered: dank voor het lezen.[/sub]
THANKS aan t werk ermee