Voor mijn uurwerken kan ik opzoeken wat voor mainspring nodig is. In de technische boeken staat dan bijv. voor Gruen cal. 153: 1.3 … .10 1/2 … 250. Oftewel hoogte van de veer is 1,3mm, dikte 0,105mm en lengte 250mm. Soms staat er ook nog een veerton diameter bij (8.5 in dit geval). Bij cousins kom ik dan een heel eind.
Enige tijd geleden heb ik wat horlogemaker spullen gekregen uit de jaren 70. Daar zaten ook veren bij. Maar daar staan dan toch weer andere getallen op.
Bijvoorbeeld 1.30x10 - 0,11 / 130 N 34. Het eerste deel staat denk ik voor hoogte veer x diameter veerton - dikte veer. Maar dat tweede deel snap ik niet. Een lengte van 130 lijkt mij onlogisch. En wat betekenen dan die letters. Iemand enig idee?
Nog leuker is deze:
Met de opmerking “ best bijkomende maat”.
Deze Resorts Precision zijn niet blauw. Maar ik heb wel originele gruen mainsprings uit de jaren 30. Kun je op een timegrapher zien dat een veer minder kracht heeft? Hoe merk je het?
Een van de dingen die mij onlangs te binnen schoten was een opmerking die mijn pa maakte, makkelijk 30 jaar geleden (en die bleef plakken, in tegenstelling tot veel nuttiger zaken. Maar zo werkt mijn brein nu eenmaal).
Pa was constructie-ingenieur. Beton, lastverdeling, draagvlakken, afglijvlakken. Een krak in zijn vak. Bij het bouwen van een hok voor brandhout met afdakje had ik de balken eerder instinctief ‘rechtop’ gezet, eerder dan plat. Pa knikte goedkeurend.
“De draagkracht en flex weerstand van een balk is evenredig met de breedte van de doorsnede, maal het kwadraat van de hoogte. Verdubbel de hoogte en die balk is 4x sterker.”
Nu… een veer is ook maar een balk. Een opgerolde, ok. Maar fysica is fysica, dus… Dan zou een veer met breedte 1.5mm, vergeleken met een van 1mm, 50% meer weerstand bieden en dus kracht hebben.
Maar een met dikte van 0.15mm, vergeleken met een van 0.1mm, zou dan 2.25 keer meer weerstand bieden tegen buiging en dus ook 2.25x meer kracht hebben. Klinkt dat aannemelijk?
Damn, als die KO zijn dan heb ik niet veel OK veren zitten in mijn oplappertjes… hoog tijd om nog wat oude voorraden op te kopen (en ze worden zeldzaam)
Ik snap zeer goed dat voor een optimale restauratie zo een dergelijke veer zou vervangen.
Ben ik dan een complete bruut dat ik bij mijn hobby projecten het prima vind dat een veer wat minder elastisch is. Zolang het uurwerk maar meer dan 24 uur correct de tijd houdt.
Heb het dan natuurlijk over de grabbelton divisie en alleen horloges die ik meermaals zonder problemen heb gedragen gaan de deur uit.
Ok, duidelijk verschil tussen de veren. Dan heb ik denk ik niet eerder een goede blauwe veer gezien.
Vraag is wel hoeveel elasticiteit er dan weg is en wat het effect is. Neem aan dat de balans amplitude dan minder wordt. En misschien dat het uurwerk ook minder uren werkt? Zou ik dan zelf nog wel ok vinden zolang het geen schade geeft. Draag ook vaak horloges die het uberhaupt niet meer doen. Genoeg projectjes voor de toekomst.
Heb net iets gelezen dat een veer die qua hoogte verdubbeld is, dan ook de dubbele kracht heeft. Maar als je de dikte verdubbelt, dan zou het x^3 zijn. Dus stel een veer heeft een kracht van 2, dan zou bij dubbele hoogte de kracht 4 zijn (zal niet in de veerton passen…) en bij dubbele dikte dus kracht 8. Dus belangrijkste is om de dikte gelijk te houden.
).
