Executive summary: Mijn vrouw en ik hebben de neus een Cartier gekocht. Grote blij, foto’s aan het eind.
Laat me het hele verhaal anders beginnen door te zeggen dat dit topic in ultimo de schuld is van één man. Een man uit Twente die helaas niet veel bier meer drinkt, waardoor ik moeite heb om te winnen met pool. Dit is allemaal de schuld van @HanDavinci. de lummel.
Het waren zijn vintage exemplaren die me overtuigden dat ik zo’n ding moest hebben, en hij jakkerde zelf de nagel in de doodskist van de hobby toen hij m’n partner er van overtuigde dat een Cartier gewoon een betere investering was dan wat anders. Deze NA heeft me meer geld gekost dan welke NA tot nu toe ook maar heeft gedaan, en nou is het mooi geweest.
Maar goed, eerst even een muziekje voor de sfeer, en wat achtergrond over Cartier.
Ik heb op dit forum al eerder links gepost naar de voortreffelijke serie van Monochrome Watches over de geschiedenis van het pilotenhorloge in vier delen. Het was deze serie die me voor het eerst serieus deed kijken naar een Cartier Santos. Rond 1904, zo gaat het verhaal, was Louis Cartier bij een diner ter ere van Alberto Santos-Dumont die klaagde over het feit dat zakhorloges kut waren in een cockpit.
Alberto was al sinds 1890 een soort van proto extreme sports figuur. Hij deed aan bergbeklimmen, abseilen, fietsen (wat toen cutting edge was), autoraces en was een ballonvaarder. Maar hij is natuurlijk met name bekend om het feit dat hij de vader van de moderne luchtvaart zou zijn, in directe competitie met de gebroeders Wright uit de VS.
Dus ging Louis Cartier voor 'm aan de slag en maakte hij daarmee geschiedenis door het eerste doelbewust gebouwde herenhorloge voor aan de pols te fabriceren, de Cartier Santos. Een pilotenhorloge, no less.
Ondanks deze ontwikkeling was Cartier toch met name een juweliershuis. Toch is Cartier ook voor horloge-verzamelaars interessanter dan men vaak wil toegeven. Waar je in Rolex, Patek, Grand Seiko en Omega topics wel één en ander over de geschiedenis van die merken leest, is dat bij Cartier veel minder vaak het geval. Onterecht, als je het mij vraagt.
Het bedrijf bestaat toch al sinds 1847. Dat is het jaar waarin de grootvader van Louis Cartier de goudsmederij van diens leermeester Adolphe Picard overnam. De zaken waren tussen 1847 en 1904 uitstekend gegaan omdat grootvader Cartier juwelen had gemaakt voor een paar Royals. Toen dat als een lopend vuurtje rond ging waren de bestellingen niet aan te slepen.
Tegen 1904 was Louis Cartier de man die met de scepter over de Parijse tak van het bedrijf zwaaide. De huidige Cartier boutique aan de Rue de la Paix in Parijs bestaat dan ook al sinds 1899, en het kantoor van Louis Cartier is daar ook nog steeds bewaard gebleven.
Ik vraag me af of de goede man de Santos daar aan dat bureau heeft zitten bekokstoven. Tot 1964 bleef Cartier een familiebedrijf, daarna is het aan de familie Hocq verkocht, maar tegenwoordig is het van de Richemont groep. Eén van de eigenaren daarachter is Elle Pagels. Een kleindochter van Pierre Cartier.
Veel mensen denken bij Cartier dus ook terecht allereerst aan juwelen. In het begin maakten ze ook helemaal geen eigen uurwerken. Rond 1907 maakte het merk een deal met Jaeger LeCoultre om daar de uurwerken voor Cartier horloges te betrekken.
In de jaren 80 ontwikkelde Cartier zich wel tot een quartz powerhouse, maar nog steeds niet met eigen uurwerken. Ze richtten zich tot Ebel, en deden tijdens die jaren erg goede zaken, ook met de Must collectie. Hierdoor kwamen zowel Cartier als Ebel glansrijk door de jaren 80, in tegenstelling tot sommige andere merken die je onder andere ook in de Richemont-stal vindt, tegenwoordig.
Maar in 1999 namen ze Carole Forestier-Kasapi aan die bij Renaud & Papi en AP had gewerkt. Deze dame is al jaren de directrice van de uurwerk-groep binnen Cartier. Onder haar leiderschap is in 2000 er dan ook een nagelnieuwe manufactuur in La Chaux-de-Fonds gebouwd, waar in 2004 een project begon om Cartier in-house uurwerken te fabriceren.
Los van het feit dat ze sindsdien al vijf uurwerken met het zegel van Genève hebben gemaakt kwam uit deze fabriek het eerste in house Cartier uurwerk, de 1904MC. Voor de oplettende burger: De regulerings-pal is in de vorm van een gestileerde C, iets wat Cartier vaker doet.
Een van de meest baanbrekende dingen die ze hebben gedaan in de afgelopen 10 jaar moet toch wel het ID One en ID Two duo van uurwerken zijn. Met name de Two is een meesterwerk. Ze hebben een dubbele veerton met per ton twee stuks fiberglas veren gemaakt om zo 30% efficiënter te kunnen zijn in de levering van kracht.
Vervolgens hebben ze een differentieel raderwerk gebouwd, wat nog 10% efficiency opleverde. Toen hebben ze de balans van koolstof-kristal gemaakt, wat nog 15% efficiency oplevert ten opzichte van de klassieke echappementen, en tot slot hebben ze de wrijving rond de balansveer grotendeels weggenomen door het geheel in een vacuum kast te hangen van een doorzichtig materiaal wat ze Ceramyst noemen. Die laatste stap zorgt er voor dat het echappement 37% minder kracht afneemt van de toch al geoptimaliseerde krachtbron. Deze uurwerken zouden onderhoudsvrij zijn, aldus Cartier, en een gangreserve van 32 (!) dagen hebben.
Ik vind dit geweldig. Dit is net zo cool als de Monolithic van Frederique Constant en de 9SA5 van Grand Seiko. Niet de Kodo. De Kodo is stom.
Maar zoals jullie merken is er genoeg om enthousiast over te zijn wat Cartier horloges betreft. Zelfs hun quartz uurwerken zijn cutting edge, ze hebben recentelijk volledig geoptimaliseerde uurwerken ontwikkeld die 8 jaar met een batterij doen, en ze hebben de Solarbeat uitgebracht met de zonnepanelen onder de Romeinse cijfers. De later in dit stuk genoemde Tank is zo’n 8-jaren quartz.
Hoe dan ook, ik had dus al tijden een soort van zin in een Santos dankzij de rondjes pool met @HanDavinci. Maar toen een vriend van me uit Denemarken langs kwam met z’n moderne Santos was het klaar. Ik moest zo’n ding hebben. Dus zijn m’n partner en ik naar Maastricht getogen om zo’n ding op te halen, en een Tank Large quartz op staal voor haar.
De Santos die ik heb gekozen heeft helaas niet de vierkante bezel die we van de Galbée en de huidige Santos-Dumont kennen. Die modellen komen niet op staal, of ze zijn vintage, of ze zijn zo lek als een zeef, en ik wilde iets zorgeloos voor elke dag, met de obligate 100m waterdichtheid. Kortom, het is de Santos Medium geworden met automatisch uurwerk:
Dit horloge draagt ongelofelijk fijn dankzij de bescheiden maten. Het is maar 35mm breed, en zou absoluut niet groter moeten worden, omdat vierkant nu eenmaal best aanwezig is om de pols. Maar belangrijker is dat de kast minder dan 42mm lang en 9mm dik is. Je voelt 'm nauwelijks zitten. De enige manier waarop dit beter wordt is als ze er ooit eentje in Titanium maken.
Wat ook aan het comfort bijdraagt is de band. Dat is een meesterwerk. Ik heb nog nooit zo’n fijne band mogen meemaken. Het quick release systeem is gewoon geweldig, maar ook de manier waarop je een link verwijdert of toevoegt is gewoon fantastisch. Zo makkelijk, hier zouden anderen nog wat van kunnen leren met die kutschroeven.
Je drukt een knopje in met je nagel en je hebt de band in handen. Je drukt een ander knopje in met je nagel en je pen komt er uit. Het is gewoon belachelijk. Dit zou verplicht moeten zijn.
De sluiting is gelukkig niet al te gekromd of dik, dus het wordt niet oncomfortabel. Alles is mooi weg gewerkt, en ik vind de gestileerde C’s op de sluiting een mooi detail.
Naast de fantastische bracelet zit er ook een leren band bij. Ik vind de kleur maar matig, maar het is een mooie soepele band die helaas wel van een vouwsluiting is voorzien. Ook hier geldt dat hij niet te krom is, waardoor hij redelijk comfortabel draagt, maar laten we eerlijk zijn: Een gesp is superieur.
Cartier is overigens de uitvinder van de vouwsluiting. Moge de duivel ze halen, die Cartiers. Maar ja, als iemand het dan goed zou moeten kunnen doen, dan zij maar.
Wat betreft de wijzerplaat kunnen we kort zijn: Da’s een skere geprinte plaat. Leuk detail is natuurlijk het pootje van de zeven waar Cartier staat, en de wijzers die wel weer prachtig zijn, ook al is er geen dopje op gezet. Voor wie Grand Seiko gewend is is dit wel even een downgrade van jewelste. Maar soit, het pad-printen hebben ze wel mooi dik gedaan. Of zo.
De kast is geen downgrade. Dat is een meesterwerkje. Hij is plat, met een kromming aan de bovenkant. Evengoed is het glas vlak, dus de kromming loopt maar één kant op. De kroon zit daardoor optisch wel vrij laag. A propos kroon, die is in de vorm van een moer, en heeft natuurlijk de klassieke blauw saffieren cabuchon, onder leden als @Jesseton beter bekend als de Yildriz dop.
De kast is verder voorzien van een facet wat over de top van de lugs en de flanken loopt. Dat gepolijste vlak is begrensd door een tweetal gesatineerde vlakken, en de bezel verrijst organisch uit de middenkast om als een soort spiegel het glas te omlijsten. Voor een vierkant horloge is het bijzonder rond en blob achtig te noemen. Ik zou het bijna een jaren 90 vibe toedichten. Louis Cartier was z’n tijd ver vooruit, want ook rond 1911 waren de Santossen al organisch van vorm.
De caseback is helaas gewoon een plaat geborsteld staal met een stel kwalitatief hoogwaardige gravures. Ik zal jullie het serienummer besparen, maar het is eigenlijk best wel in lijn met hoe een Flieger er uit hoort te zien.
Het enige probleem is dat je daardoor het 1847MC uurwerk niet ziet. Dat uurwerk is het in-house entry level uurwerk met een tikgetal van 28.800 bph, een gangreserve van zo’n 42 uur en vrij basale gestampte cotes de Genève op de brug en rotor. Zo machinaal als het maar zijn kan, maar toch vind ik het met de volledige balansbrug waar we de twee gestileerde C’s weer in terug zien een mooi mechaniek.
Het uurwerk is bovendien gemaakt met een anti-magnetische balansveer, en zoals het een pilotenhorloge betaamd is het ook omgeven door een kast die anti-magnetische eigenschappen heeft. Cartier zou echter Cartier niet zijn als ze specificaties publiceerden. Dat doen ze simpelweg niet. Het is geen bedrijf wat techneuten als doelgroep ziet.
Kortom, ik heb een horloge gekocht wat in technisch opzicht en ook qua afwerking inferieur is aan m’n Grand Seiko, maar toch ben ik er blijer mee. Da’s niet alleen omdat het übercomfortabel draagt en lekker plat is, maar ook omdat het een zeker je ne sais quoi heeft. Noem het cachet.
Ook de Tank Large van m’n partner is geen knakending te noemen. Het is natuurlijk een Tank, dus daar valt weinig over te zeggen, iedereen kent de Tank.
Wat weinigen beseffen is dat Louis Cartier in de eerste wereldoorlog al 40 jaar was, maar als chauffeur toch actieve dienst heeft gezien. Het was dan ook de in Frankrijk geproduceerde Renault FT tank die de inspiratie was voor de kastvorm. Deze tanks waren revolutionair, omdat ze in tegenstelling tot de Britse tanks een draaiende koepel hadden, de eerste tank in de wereld met die constructie. En aangezien het Renault is zullen de stoelen uitmuntend geweest zijn, wellicht de airco ook.
Maar ook bij deze Tank heeft Cartier lang nagedacht over de bracelet. Hij is met klassieke schroeven te verlengen of verkorten, maar het quickrelease mechanisme is prachtig in z’n eenvoud. Je tilt het hendeltje op, en je hebt de band in je hand. Ik ben alleen wat nerveus om daar een standaard leren bandje tussen te knallen, want het is een krappe 19mm. Bovendien weet ik niet zeker of ik de spring bars er zonder krassen weer uit krijg dankzij het sleufje. Hmmm. Ik denk na. Als er iemand ervaring mee heeft: graag.
Uiteraard is ook hier de cabuchon te vinden. Ik vind deze kroon cooler dan de kroon van de Santos:
Kortom: We zijn blij. En zodra ik een manier vind om een leertje op die Tank te knikkeren (maar dat weet m’n vrouw niet) heb ik twee Cartiers die ik af kan wisselen. Voor het moment moet ik het hier even mee doen:
meer heb je niet nodig!
Mooie Fliegers hoor.
