Het ligt misschien aan het opgehokt zijn door het nog immer voortdurende Corona drama, maar mogelijk als gevolg daarvan stromen de NA’s bij mij binnen, met de regelmaat van 1 en soms meer horloges per week. Ik zit me niet echt te vervelen, maar zit misschien toch wat vaker achter de PC en toch wat vaker te zoeken op eBay of er nog wat aardigs aangeboden wordt. Het excuus voor mijzelf om dan ook wat vaker te bieden op veiling sites en dus ook te kopen is, denk ik, dat ik nu niet met enige regelmaat beurzen en marktjes kan en mag bezoeken. Ik compenseer mijn gemis aan het meukstruinen dan maar door meer of vaker op jacht te gaan op het Internet.
Zo stond er vanochtend weer zo’n aftands wit Mercedus busje voor de deur met een bezorg-ZZp-er, die een pakje op de mat voor de voordeur legde, 3 x lang aanbelde en er als een haas weer vandoor ging toen ik de deur opende en het pakje opraapte. Ik kon nog net verstaan: Pahkje vorr oe mieniehr…
Klein pakje. Uit Duitsland, een eBay aankoop. En het viel niet eens tegen, eigenlijk was ik er best blij mee want het horloge dat in het pakje zat was bomvrij verpakt (stel je voor dat het pakje tikt…), uiterlijk mooier dan ik verwachtte en is technisch in goede staat, dat wil zeggen: vanaf 11.00 vanochtend tot het moment dat ik dit post, ca. middernacht dus, ligt het horloge gezellig te tikken en het loopt op tijd.
Eerst maar eens een plaatje van de verkoper:
Hoe ze dit zo scherp en reflectie vrij hebben gefotografeerd is me een raadsel, maar ik vermoed met een licht tent, een flitsinstallatie met een paar kilowattseconden aan licht, een zwaar polaroid filter op de lens en een reeks nabewerkingsfilters in Photoshop. Het staat er (iets té) gelikt op.
Voor de plaatjes hierna, die ik zelf heb geschoten met mijn eenvoudige Fujifilm X10 cameraatje, zal je het moeten doen met wat meer reflecties, lichtvegen en geringe scherptediepte.
Een Nostra horloge. Gemaakt in de late jaren 30, schat ik. Nog nooit van het merk gehoord
Zoals voor dit model type horloges in die tijd gebruikelijk, heeft het een zogenaamde schoenpoetsdoosjes constructie voor de kast. Een mesje achter de lugs, even (altijd voorzichtig) wrikken en het ding valt in drie delen uit elkaar: de voorkant met lugs en bandje, het uurwerkje met wijzerplaat er tussen in en een stalen doosje waar het uurwerkje los in licht aan de achterzijde.
Waarom dit horloge gekocht?
- Het is vintage
- Het is art-deco style
- Het is rechthoekig (of vierkantig, zo je wilt)
- Het heeft een zwarte wijzerplaat
- Het heeft een mooi nieuw bandje
- Het is technisch in orde (was een gokje, maar blijkt/lijkt wel zo te zijn)
- Het is een onbekend merk, met een onbekend uurwerk.
- Het is ook nog betaalbaar.
Dat laatste is belangrijk. Deze horloges kosten zelden meer dan enkele tientjes en dat past dan nog in mijn beperkte hobby budget. Er zijn tenslotte ook nog de bonsai boompjes, de vulpennen en de pinguins die een deel van de hobbypot opeisen.
Het op een na laatste punt gaf de doorslag, want ik ben gek op het uitpluizen van de herkomst van onbekende merken. Het moet dan natuurlijk ook wel om een werkend horloge gaan wat er ook nog een beetje leuk uitziet of aardig is op te poetsen, want anders eindig je in de kortst mogelijke tijd met een schoenendoos vol wrakjes.
Omdat het hier om een horloge gaat van vermoedelijk Duitse afkomst (geen Swiss made op de wijzerplaat) ga ik eerst maar eens bij Google zoeken op ‘Nostra Uhren’
Bingo!
Niet gelijk pagina’s vol informatie maar een eenvoudige verwijzing op
watch-wiki.org/index.php?title=Uhrenfabrik_Nostra
met deze tekst:
Uhrenfabrik Nostra
Eugen Bauer
Deutsche Uhrenfabrikation
Eugen Bauer, Sohn von Hermann Friedrich Bauer produzierte in Weiler, Hauptstr. 22, Uhren unter den Bezeichnungen Nostra und Nostra-Bauer . Bauer bezog für seine Uhren auch Werke von PARA.
Weiler. Een dorpje op fietsafstand (14km) van Pfortzheim, in die tijd het centrum van de Duitse horlogeindustrie.
Verder geeft Google een behoorlijk aantal referenties van veilingsites zoals eBay en Catawiki waar ook Nostra horloges worden of werden aangeboden. Niet een geheel onbekend exotisch merk dus, maar ook geen duidelijke herkomstgegevens bij al die verkoopaanbiedinkjes.
Dan is het moment daar om verder te gaan kijken op de onvolprezen database van die andere wijze Doctor aus Deutschland, dus niet Dr. Roland Ranfft, maar Herr Dr. Andreas Schröter, de man die ons de onvolprezen horlogemerken database
op het Wereldwijde Web ter beschikking stelt.
Ook Mikrolisk geeft een verwijzing naar Eugen Bauer
Compleet met het logo dat keurig overeenkomt met dat op de wijzerplaat. We hebben nu een aardig houvast waar het de herkomst betreft.
Maar over het uurwerk weten we nog niks! Zoals bij zovele uurwerken uit de vermoedelijk vooroorlogse periode is er geen type of vignet of kalibernummer te vinden op de platine of een van de bruggen. Uit ervaring weet ik dat er dan soms/vaak wel een nummer staat op de andere kant, onder de wijzerplaat, maar dan moeten de wijzers en die plaat er af en dat gaat me dan weer iets te ver bij zo’n oud en kwetsbaar uurwerkje.
Verder zoeken bij 17jewels.info en vervolgens bij Ranfft. De uitgebreide zoekfunctie bij Ranfft met behulp van bouw eigenschappen van het uurwerk levert niks op. Geen enkele overeenkomst. Op zich is dat niet vreemd. Zeker van kleinere en niet Zwitserse fabrikanten heeft Ranfft lang niet alle gegevens. Zowel Ranfft als 17jewels kennen het merk Nostra niet.
Terug naar Mikrolisk. Dit keer ga ik zoeken op de naam van de fabrikant van Nostra: Bauer.
Und dann geht’s los: So viele Bauer! Alex, Helmut, Hermann Friedrich, Johann-Christian, Unsere Eugen ist auch dabei! Ik zie ook nog een Henriette Bauer, maar dat is een meisje uit Zwitserland, dus die mag niet meedoen. Verder nog een Gustav, een Henri, een Otto, en een Georg Thomas. Sommigen komen uit Zwitserland, dus die vallen af, Georg Thomas komt niet uit Pforzheim, maar uit Schwabach bei Nürnberg, dus die mag ook niet meer meedoen.
Na nog wat verder vergelijken in de lijstjes blijven over: , Eugen, Gustav en Hermann Friedrich.
Eugen Bauer maakte de Nostra horloges in Weiler bij Pfortzheim, net als vader Hermann Friedrich Bauer die onder eigen naam horloges maakte en gevestigd was in Pfortzheim en eveneens in Weiler.
Gustav Bauer was ook een zoon van Hermann Friedrich en maakte uurwerken in Ellmendingen, een dorpje ook vlakbij Pfortzheim en op een steenworp afstand van Weiler. Het merk van de uurwerken die Gustav produceerde is Guba.
En dan valt het kwartje ( of de Pfennig zogezegd). Een horlogemakers familie:
Vader Hermann Friedrich met een horlogefabriek onder zijn eigen naam. Een aantal vermeldingen
in Mikrolisk:
De ene zoon, Eugen, produceert Horloges onder diverse merknamen, waaronder Nostra. Zie Mikrolisk:
De andere zoon, Gustav, broer van Eugen, produceert uurwerken van het merk Guba.
Verder nog over Gustav in Watchwiki.org
watch-wiki.org/index.php?title=Guba_Uhrenrohwerke_GmbH
Guba Uhrenrohwerke GmbH
Gustav Bauer, Sohn von Hermann Friedrich, produzierte in Ellmendingen, Otto-Maurer-Str. 17 Uhrwerke und Uhren.
Bij Ranfft vond ik nog dat van de Firma Guba na 1964 geen activiteit meer is waargenomen.
Op de site 17jewels.info van Christoph Lorenz vinden we nog wat meer over de Guba uurwerken.
Twee opmerkingen van Lorenz bij zijn beschrijvingen van een aantal Guba uurwerken zijn significant: de meeste Guba uurwerken zijn behoorlijk zeldzaam en
de meeste Guba uurwerken zijn niet van een signatuur of type aanduiding voorzien en daardoor lastig te identificeren.
Ondanks dat geen van de beschreven uurwerken op de sites van zowel 17jewels als van Ranfft overeenkomen met het uurwerk in mijn Nostra horloge, denk ik dat het uurwerk in de Nostra vrijwel zeker een Guba is, gezien de familiebanden van de makers van Guba en Nostra: de gebroeders Eugen en Gustav Bauer.
Het aardige van het hierboven beschreven door mij uitgevoerde onderzoekje vind ik dat het mogelijk is om achtergrondgegevens te vinden van een merk dat volstrekt onbekend en niet gedocumenteerd lijkt.
Het is natuurlijk leuk als je gelijk alles terug vind als je wat wil weten over een verworven vintage horloge. Type twee of drie trefwoorden in Google Search en je computer spuugt er gelijk een complete catalogus met gelikte foto’s uit. Daarin staat dan natuurlijk liefst ook prominent het door jou aangekochte exemplaar.
Bij de duizenden geregistreerde horlogemerken die er ooit bestaan hebben, waarvan er velen volledig in de vergetelheid zijn geraakt, is het helaas vaak niet zo eenvoudig. Gelukkig heb ik er een groot plezier in om bij zo’n vergeten merknaam net zo lang door te spitten tot ik genoeg data en gegevens heb gevonden om naast elkaar te leggen, te combineren en te verifieren. En dan is het leuk om met enige zekerheid te weten en te kunnen vertellen wat de herkomst en liefst ook de datering is van zo’n horloge of uurwerk.
Het lukt niet altijd. Maar in dit geval kan ik met enige trots zeggen, na een middag en een avond digitaal graven, aantekeningen maken, combineren, deduceren en dit artikel schrijven dat ik het vandaag binnengekomen horloge voldoende heb kunnen documenteren.
Samengevat: we hebben hier een horloge van het merk Nostra, gemaakt in de periode tussen ruwweg 1935 en 1950. Niet veel later want het uurwerk heeft geen shoc protection. De fabrikant is de Eugen Bauer Uhrenfabrik uit Weiler bei Pfortzheim. De fabrikant van het ongesigneerde uurwerk is Gustav Bauer GUBA Uhrenrohwerke Gmbh uit Ellmendigen bei Pforzheim.
Tot slot nog een plaatje van dit leuke horloge aan de pols:
Ik hoop maar weer dat ik jullie, HF horloge vrienden, niet te veel vermoeid en verveeld heb met mijn verhaal en dank jullie zoals altijd weer voor het lezen en kijken.
Morgen moet ik van Mevr. Lexaf mee naar buiten, een eind wandelen…
Groeten,
Lex
)
