Een eerste probleem trad twee jaar geleden op: licht gecorrodeerde contacten van het printje naar de spoel wat eenvoudig te verhelpen was. Recent onregelmatig lopen was aanleiding het horloge nu volledig uit elkaar te halen, schoon te maken, olien en nu loopt het weer als vanouds. Hoogst verbaasd was ik ondanks de middelmatige kwaliteit -getuige diverse kunststof onderdelen, waarvan 1 rad met verbogen tand- en maar 4 lagersteentjes, er nauwelijks slijtage te zien was. Alleen het de minuutpijplager was vervuild door slijtage aan het Day-of-Week rad wegens een klein opsluitringetje.
Alhoewel het een quarz-horloge is, wil ik vaststellen dat het een mechanism horloge (caliber 8500A) is in die zin dat
het ankerrad is nu de rotor
geen balans heeft (functie is nu quartz)
geen veertrommel (functie is nu batterij)
verder alle wieltjes, instelmogelijkheden enz. heeft.
Hieruit volgt mijn vraag: is dit een uitzondering (geen Ronda-kwaliteit) of komt het meer voor dat een “mechanisch” horloge zo lang zonder enig onderhoud loopt.
misschien vergelijkbaar met een dieselmotor
t.o.v. een benzinemotor
de een heeft allerlei kwetsbare onderdelen
en draait op hoge toeren
en de ander een robuust gebouwd stampertje.
misschien vergelijkbaar met een dieselmotor
t.o.v. een benzinemotor
.
De vergelijking gaat inderdaad voor een groot deel op: een benzinemotor maakt 2x zoveel toeren, maar heeft ook cylinders, drijstangen, versnellingsbak enz. zoalnd de diesel.
Als je de interne opbouw ziet (zie link) is er "weinig"verschil zoals ik probeerde aan te geven. De rotor draait ongeveer net zo snel als het ankerrad, alleen het anker / balanswiel + veer is niet aanwezig. Dat loopt weliswaar snel heen en weer, maar is zeker niet het enige onderdeel dat vuil wordt door slijtage! Het krijgt zelfs speciale olie en wordt geepilamiseerd.
35 jaar lopen zonder onderhoud ?
Nooit geweten dat een Quatzklokje dat volhoud, ik vermoed dat de meeste defect raken door lekkende batterijen.
Heel mooie handleiding van de demontage/montage van het uurwerkje.
Mooie fotoserie inderdaad Lekkende jaren '70 batterijen zijn inderdaad de grootste vijand van oude quartz uurwerken. Als de batterijen er op tijd uitgehaald zijn is het meestal alleen de oude vergomde olie die het uurwerk tegenhoudt weer te gaan lopen.
Inderdaad MartijnV; er moet toch iets robuust zijn in zo’n oud uurwerk ondanks de minimale inzet van steenlagers. Het eerste rad was echt gewoon in de platine / brug gelagerd zonder enige steen, dus gewoon glijlager. Op de tappen toch niets te zien / voelen van speling. Geen polijsten nodig dus schoongemaakt en weer in elkaar / olien.
Het probleem van het recent onregelmatig lopen was waarschijnlijk de gebogen tand van het kunststof uurrad, veroorzaakt door . . . . . (verkeerde moment instellen mogelijk). Indien dit rad van messing geweest was, was er waarschijnlijk niets gebeurt en was deze beurt mogelijk zelfs niet gedaan.
De batterijen zijn voor zover ik mij kan herinneren nooit uitgelopen en gewoon vervangen zodra nodig. Misschien soldeer ik t.z.t. kleine draadjes van platine naar spoel / batterij om corrosie problemen te omzeilen en dus weer 30 jaar te gaan.
Bij een mechanisch uurwerk gebeurd de aandrijving door een veer, die een “grote” kracht geeft op de raderen waardoor er sleet kan optreden, zeker bij slecht onderhoud.
Een quartsuurwerk krijgt een licht impulsje op de rotor, maar is geen grote kracht, dus praktisch geen sleet.
De oudere qaurtsuurwerken werden nog gemaakt zoals de mechanische, degelijke bouw en materiaalkeuze.
De nieuwere versies worden zelfs niet meer onderhouden, van dat standpunt gaat een fabrikant uit, defect = nieuw werkje.
Hierover verder denkend kom ik tot een dieper liggende reden; even theoretiseren Quarz versus Echappement horloge:
het doel van een uurwerk is de wijzers + eventueele complicaties aan te drijven
de tandwieltrein + krachten hiervoor nodig (en daarmee verliezen) zijn in eerste instantie identiek voor beide gevallen.
of dit aangedreven wordt aan het eind van de tandwieltrein (met een kleine kracht) of het begin maakt weinig uit; en hangt af van de verliezen en gewicht van de wijzers. De grootste kracht zal zijn om het datumrad in mijn geval te verzetten.
4 echter CRUCIAAL: het echappement (anker + balans) ontbreekt in een quartz horloge. EN VERMOEDELIJK IS DAT HET ONDERDEEL MET VERREWEG DE GROOTSTE VERLIEZEN.
5. Deze verliezen = sleet moeten dan gecompenseerd worden door een N-maal grotere aandrijfkracht = Veer.
Mijn conclusie is dus dat ALS het echappement geen verlies zou hebben, de krachten in beide gevallen even groot kunnen zijn. “Bewijs”: laat een volledig mechanisch horloge een net zolang lopen tot het stilstaat. Zodra het anker eruit genomen wordt, “loopt” het weer totdat de veer niet voldoende kracht meer op kan brengen om de verliezen van het gangwerk, wijzerwerk, enz. te bewegen.
Inderdaad zullen er dus aanzienlijk grotere krachten nodig zijn om de verliezen in het energetisch uiterst “INEFFICIENT” echappement zijn functie te laten verrichten. Je geeft dus hiermee de verklaring waarom een ouderwets quarz-horloge zo lang meegaat: zwaar overgedimensioneerd want de krachten zijn anders maar de tandwieltechniek / formaat hetzelfde.
b.v.
With any watch escapement, energy has to be transmitted to the oscillator; this energy maintains the oscillator’s frequency. The impulse in a Swiss lever escapement involves the wheel tooth sliding along the inclined surface of the pallet. This sliding movement generates considerable friction, making optimal lubrication vital if the escapement is to function correctly. In contrast, the OMEGA Co-Axial escapement transmits energy using radial impulses. The smaller contact surfaces and the pushing motion, as opposed to the lever escapement’s sliding motion, significantly reduce the friction in the escapement.
