Even uit nieuwsgierigheid, wat zou wel de juiste manier zijn? Voor goedkope horloges klop ik vaak het gat dicht op de triebniet en zet het weer op maat met een ruimer en een gladaal. Ik was onder de indruk dat het plaatsen van een bus juist de voorkeur zou hebben.
Tja, wat moet ik daar nu op zeggen.
Het gat dicht kloppen en met de ruimer op maat maken, werd al begin 1800 gedaan door scrupuleuze horlogemakers die snel geld wilden verdienen. Hoe verziek je het horloge in nog geen paar minuten, welnu dat gezegd hebbende, dat werd dan vaak gedaan door met een puntige pons het messing bij het slijtage gedeelte terug te slaan totdat het gat weer enigszins rond was.
Ik heb in de loop van de jaren heel veel oude snek horloges op mijn werktafel gehad met teruggeslagen stukken platine plaat bij uit gelubberde tapgaten.
Het uurwerk werd dan weer gemonteerd en de klant kon afrekenen, niet wetende wat die zg. horlogemaker had gedaan. In plaats van goed te repareren werd het horloge teruggegeven met de slechtste “reparatie” oplossing. Immers door het materiaal terug te slaan is ook het gedeelte waar de slijtage zat dunner en instabieler geworden.
Maar ja het horloge functioneerde weer, de klant had er toch geen verstand van en kon de zg. reparatie ook niet zien resp. controleren, het horloge was immers dicht en het werkte weer.
Wat wel weer een probleem kon geven, was na verloop van tijd dat het weer stopte met functioneren. Misschien dat het een jaar of mogelijk meerdere jaren nog werkte.
In die tijd werden de mensen nog niet zo oud als nu, ook werd er levenslange garantie gegeven op dat soort uurwerken. Tja, als je er dan van uit gaat dat iemand misschien op een leeftijd van misschien 27 tot 30 jaar een horloge kon bekostigen en mogelijk ging hemelen als hij misschien rond de 55 tot 60 jaar oud zal zij geweest, dan hebben we het over een periode van ongeveer 28 max. 35 jaar. Dus dat was dan die levenslange garantie.
Welnu, een bus inzetten is ook niet direct een simpele klus, om het uit gelubberde gat zodanig uit te boren dat het centrum van het gat exact op de juist plaats moet komen is al bijna niet te doen. Immers je kan niet exact meten waar je de boor moet inzetten.
Welnu om het wel goed repareren, zal het beschadigde uit gelubberde gedeelte op de platine helemaal uit geboord moeten worden.
Vervolgens vermaak je een plaat messing met dezelfde dikte zodanig dat er een fractie grotere omtrek is als de boorschacht en pers het in de platine. Controleer of het goed vast zit en dat er geen uitstekende bramen zijn.
Vervolgens ga je met een engrenatie-passer de exacte plaats uitmeten waar het tapgat moet worden geboord. Daarna maak je het tapgat aan de achterkant een fractie hol om olie te kunnen geven.
Wel, op deze manier is het goed gerepareerd en kan het nog heel veel jaren mee.
dixi
9 likes
Leuke info, bedankt!
Toch nog een vraag, wat zou het nadeel zijn van het zetten van een bus? Normaal zou je het midden opzoeken, de gat ruimen, de bus zetten en daarna vlakfrezen tot het oppervlak van brug of platine. Gezien de bussen normaal harder zijn dan messing zou dit toch een duurzamere oplossing zijn dan het zetten van een messing plaat? Of zie ik hier nog een tribologisch verschil over het hoofd?
2 likes
Hallo iedereen!
Ik ben nieuw op dit forum en was benieuwd of iemand van jullie het zakhorloge kent van DOXA. Het is een erfenis van mijn vader die al in 1985 is overleden maar na wat omzwervingen binnen de familie kreeg ik als jongste zoon het horloge in mijn bezit. Ik wil het graag in ere herstellen, het is tenslotte van mijn vader geweest. ik wil twee foto’s toevoegen zodat jullie duidelijk kunnen zien waar ik het over heb, alleen dat lukt mij nog niet. het serienummer is: 2489556
1 like
Wel, wederom een vraag waar ik alsnog even op moet reageren.
Hoe dacht TKH het midden op te zoeken om vervolgens het gat op te ruimen en er dan een bus in te zetten. Ik vraag mij dan af of het loch van de bus dan wel exact op de juiste plaats is komen te zitten zodat in het voorbeeld geval de veerton weer 100% haaks tussen de twee platines zit.
Daar komt ook nog een ander probleem bij en wel dat de boor bij het aanzetten om te boren de boor kan gaan verlopen simpel gezegd, de boor kan zich gaan verplaatsen dus weglopen waardoor het gat niet op de juiste centrumplaats is gekomen.
Ik ben tevens enorm benieuwd wat TKH over het hoofd denk te zien m.b.t. het tribologisch verschil en wat dat te maken heeft met het boren van een gat. Misschien kan TKH een uitleg geven wat dat tribologische te maken heeft met het bepalen van het centrumpunt waar het gat geboord zou moeten worden om er een bus in te persen.
Even voor alle duidelijkheid voor de forumleden die dit epistel ook lezen en totaal geen enkel idee hebben wat tribologisch nu wel betekend.
Welnu het woord tribologisch betekend wrijvingskunde, ofwel beperken van wrijving en slijtage door smering. Nu ben ik in mijn werkzame leven als werktuigbouwkundige toevallig heel veel bezig geweest met mechanische pakkingen in de petrochemische industrie en heb dus veel te maken gehad met de wrijving van oppervlakten van segmenten in mechanische afsluiters.
Ik begrijp dan ook niet wat dat te maken heeft met het vinden van de juiste positie om een gat te boren in een uitgelubberd gat.
Misschien zou het handig zijn om geen onbegrijpelijke en onkundige frasen te roepen op dit forum die forumleden mogelijk een totaal verkeerd beeld geven van een gecompliceerde reparatie.
dixi
2 likes
Jammer dat een welgemeende vraag uitmondt in een sarcastische en denigrerende tirade…
Ik ga hier verder geen woorden meer aan vuil maken, lijkt me voor iedereen beter.
Oh en zeg maar Tim hoor, TKH klinkt zo afstandelijk.
4 likes
Ik denk dat de droge samenvatting neerkomt op “dat kan in theorie ook maar is in de praktijk lastig om het gat op de goeie plaats geboord te krijgen”.
2 likes
Vast wel, maar meneer staat nu op negeren dus ik zal het nooit zeker weten.
Beste Tim, je zou de reactie van dixi ook ter lering kunnen lezen/opvatten, dat doe ik iig. wel.
2 likes
Ik niet. De arrogantie en neerbuigendheid druipt er af. En ze interpreteert een deel van de vraag dan nog bewust verkeerd - want inderdaad, het materiaal van een bus is beter dan een stuk messing. 
4 likes
Dat is jammer want als “horlogeprutser”, zoals je jezelf benoemd, zou je best wel wat van hem op kunnen steken 
Overigens ken ik hem niet als arrogant en neerbuigend en ik weet welhaast zeker dat hij het zo ook niet bedoeld heeft.
Maar goed je leest het zoals je het wil lezen, dat is aan jou en zegt mi. ook iets over jou…
Dat doe ik niet, maar okee, het is wel van toepassing hoor.
Zeker. Doe ik ook. Na het uitfilteren van een en ander.
Als je die post van hierboven naleest…
Als je dit op een manier kan lezen die niét druipt van de arrogantie, ergernis en neerbuigendheid - chapeau, in zo’n knoop kan ik me niet wringen. Er zijn grenzen aan hoe ver ik het voordeel van de twijfel wil geven, en zoiets is er niet een klein beetje, maar kilometers ver over. 
Het idiootste is nog dat er niet eens een antwoord wordt gegeven op de originele, en correcte, vraag: er is hoogstwaarschijnlijk inderdaad een tribologisch verschil tussen het gebruiken van een bus en een plaat messing, en hoe belangrijk dat is zou goed zijn om weten. Er was nooit enige sprake van wat dat met boren te maken heeft dus waar die sneer vandaan komt mag de Here Jezus weten.
5 likes
Wat ik al heb geschreven, je leest het zoals je het wilt lezen, daar heb ik niets meer aan toe te voegen.
Hallo Gerard, allereerst welkom.
Het duurt even als nieuw lid voordat je rechten hebt om foto’s toevoegen. Probeer het nogmaals via de uploaden of copy/paste optie het zou denk ik nu wel moeten werken…
1 like
Niets boven een bus plaatsen met een centreerscope.
2 likes
Als ik deze redenatie volg, dan zou het dus ook onverstandig zijn om een rub-in jewel te vervangen door een perssteen (na ruimen gat). Omdat de rub-in mogelijk ook niet gecentreerd in het gat zat. De kans op een afwijking is wellicht kleiner omdat er geen gelubber is. 
Maar om het risico te verminderen zou dan hier ook een messing plaatje gebruikt moeten worden?
1 like
Dit is prima te doen zodra je een centreerscope hebt voor de draaibank en inderdaad niet gaat boren 
. Ik heb er zelf 1 gebouwd voor mijn Lorch leger. Uitboren zou ik zelf nooit voorstellen omdat je boor altijd gaat zoeken en de boel gaat verzieken. Daarom met de kruistafel netjes uitdraaien. Dit is hoe ik het doe. Ik pak fosfor brons voor de busjes.
Zie video in onderstaande link voor het uitcenteren door middel van een scope op de draaibank. Lees de beschrijving onder de video voor de details mocht iemand interesse hebben. Het is namelijk niet stom tikken met het hamertje
Natuurlijk, al in de eerste les natuurkunde leer je dat elk materiaal een andere wrijvingscoëfficiënt heeft. Dus terecht dat @TKH die vraag stelt . Uit zijn bericht krijg ik echter niet de indruk dat hij dit verwart met het uitcenteren van een eivormig gat, maar dat hij het als een op zichzelf staande vraag neerlegt. Factoren zoals oppervlakteruwheid spelen uiteraard ook mee, al werkt een slecht oppervlak meestal juist nadelig bij slip-stick. Niet-lineaire wrijving is precies de reden dat ik ’s avonds eten op mijn bord heb liggen. Leuk onderwerp, maar inderdaad verstanding om dat niet hier te bespreken 
10 likes
