Stiftankerwerkjes . Zijn er nog?

Beste Horlogevrienden,

Stiftanker-werken (waarbij het anker voorzien is van metalen stiften i.p.v. synthetische robijn-steentjes) waren eind jaren zestig en -zeventig legio te vinden in de lagere prijsklasse.

Ze zij echter al meer dan een eeuw oud.

In 1896 toen Adolf Schild- Hugi het Ebauches A. Schild AG (AS) in Grenchen stichtte (een verre voorloper van ETA) begon hij zowel cylinder-als stiftanker werkjes op semi-industriele schaal te produceren.

Deze werken werden terug populair toen de traditionele horloge-industrie moest opboksen tegen lage-prijs import uit Azie. Ze werden zowel als hand-opwinder als in automaat versie gemaakt.

Bekende voorbeelden zijn de Timex en de Kelton - horloges.

Vandaag merk ik dat vele nieuwe horloge-modellen (vooral gedragen door jongeren) gebaseerd zijn op dezelfde ontwerpen die furore maakten eind jaren '60, begin jaren '70.

Deze “cheap-watches” waren destijds een mijlpaal in de tanende Zwitserse horloge-industrie en zijn dus uitstekende “getuigen-des tijds” zoals ik ze graag noem (als alibi om ze in m’n collectie te hebben) :wink: .

Vandaar dat ik hier een paar originelen heb opgegraven uit m’n collectie.

Veel kijkplezier…

Een stiftankerwerk, anno 1969 (ook soms "plateau-werk genoemd omdat alle elementen tussen of net op, twee metalen plaatjes gemonteerd werden:

En in zij-aanzicht:

En dan een kleine selectie.

Hieronder de bekende Buler Grand Prix (ziet er heel sportief uit in z’n glasvezel jasje, maar heeft een heel goedkoopmaar robuust stiftanker werkje). Het geheel weegt bijna niks. Kastje is uit één stuk glasvezel gemaakt en het bandje is van siliconen-rubber.

En dan: enkele exemplaren die vooral moesten verbluffen met hun uiterlijk:

Of een “geciviliseerde” versie:

En van een Lelijkerd gesproken:

En dan, zoals de oudere forumleden er misschien nog eentje gedragen hebben in hun jeugd:

Of deze automaat, heel gegeerd als goedkoop geschenk voor “communicantjes” in de jaren zeventig:

En voor de liefhebbers van echte Oost-Duitse goedkope klokjes uit deze decennia, nog deze:

Graag verneem ik of andere forumleden ook dit soort horloges bezitten en of die ook nog onderhouden worden ?

Met Vriendelijke Horlogegroeten,

Morse.

Leuk dat je deze horloges in je collectie hebt. Ik heb er ook een aantal. Niet speciaal gekocht maar meer als bijvangst bij aankoop van grotere loten. Ik zie ze een beetje als stuiptrekking van de zwitserse horlogeindustrie tegen het Aziatisch aanstormend geweld in de jaren zestig en zeventig. Japan maakte toen voor hetzelde of minder geld al veel betere horloges en de zwitsers konden nog even uitdrijven op hun goede naam. Maar met een goede naam alleen redt je het niet lang zoals is gebleken.
Ik bewaar ze wel maar doe er verder niets aan. Wat loopt dat loopt en wat niet loopt vervuld toch zijn rol als tijdsdocument.

Is een stiftanker hetzelfde als een penanker? Ga ik even van uit. Wat mij aan je foto’s zo verbaasd zijn de horloges met daarop “17” of “25 jewels”. Ik dacht dat deze simpelere uurwerkjes voornamelijk 1 of helemaal geen steentjes hadden? Anders moet ik de uurwerken van mijn horloges maar weer eens goed gaan nakijken :smiley:

Wat overigens getuigd van een gevoel voor humor bij de makers van het bovenste (Polos) uurwerk is het “unadjusted x3”. Of zou X3 het uurwerk typenummer zijn? :smiley:

Stift-anker of “pen”-anker zijn volgens mij ook identische begrippen (ronde metalen staafjes i.p.v. ankersteentjes).

En inderdaad Henrik, je hebt dat prima opgemerkt: wat er meestal op de wijzerplaten stond komt heus niet altijd overeen met wat er werkelijk in zit :smiley: .
Er werd behoorlijk wat “gefantaseerd” als het over “jewels” of "kwaliteits-aanduidingen ging (hoewel in sommige werkjes effectief een hoog aantal synthetische “steentjes” zitten, maar dat zijn uitzonderingen).

Maar het was dan ook vooral een “stuiptrekking” van de Zwitserse horloge-industrie om kost wat kost de “dumping” - prijzen (want dat was het ook) uit Azie te counteren. Ze hebben er bijna 20 jaar over gedaan om terug op adem te komen !

Vandaar dat ik de jaren 70 als tijd-segment in de horlogerie wel echt interessant vind.

Vandaag herhaalt dit zich met de komst van de Aziatische mechanische horloges, waarbij ook daar de namen en “kwaliteits”-markeringen op de wijzerplaat het echte innerlijk moeten camoufleren.

Alleen zal het niet zolang duren vooraleer Chinese uurwerken op hetzelfde afwerkingsniveau van de huidige Europese zullen komen. Remember my words ! :wink:

Met Vriendelijke Horlogegroeten,

Morse.

Er zijn overigens ook kwalitatief heel behoorlijke stiftankerwerkjes gemaakt. Zo weet ik van de firma Oris dat die, omdat het ze bij wetgeving verboden was om ankerwerken te maken, zelfs stiftankerwerken gemaakt hebben die met glans een chronometercertificaat kregen.
In de jaren dertig schijnt er in Zwitserland een wet ingevoerd te zijn die de stand van de techniek op dat moment voor elke firma bevroor. Dit om de moordende concurentie en het bizarre aantal octrooien en patenten in te dammen. Doodsteek voor de innovatiekracht van een bedrijfstak natuurlijk. Dit heeft tot in de jaren zestig geduurd. Het mooie 25 steens cal 645 uit 1966 was het eerste ankerwerk dat Oris weer mocht maken.