Tijd langzaam, chono langzaam? Of canon pinion versleten?

Ik had een nieuwe/oude aanwinst (einde december binnen gekregen) die nog bij de horlogemaker lag, een Dufonte by Lucien Piccard Certified Chronograph uit de jaren 60. Was nog zo’n Marktplaats gokje uit mijn “verzamel maar raak” periode.
Bleek overigens een goede gok te zijn geweeest, het horloge zag er prima uit alleen was het glaasje helemaal uigedroogd, dus heb ik 'm naar de horlogemaker gebracht. Ik wilde er net zo’n glaasje op als er op zat, namelijk met een rechthoekig aflopend datumvenstertje bij de 6.
Het horloge lag er nu al een tijdje en ben 'm maar eens gaan halen, hij was net klaar, helaas met een normaal glaasje. Maar goed, toen ik 'm later hier aangekomen opende bleek er een prachtig Landeron 189 uurwerk in te zitten. Dat maakte weer veel goed.

Maar nu viel me op dat ie hopeloos te langzaam is. Soms wel 5 op 20 minuten. Dus ik dacht, eens kijken of de chrono dan ook te langzaam loopt. Maar neen! Deze loopt wel goed, ik laat 'm nu al een behoorlijke tijd met een andere chrono oplopen.

De vragen die ik nu heb:

  • Als een horloge qua tijd te langzaam loopt, moet de chrono dat toch ook doen?
  • Dus de canon pinion (heb ik dat goed onthouden?) zal gesleten zijn, waardoor de centrale wijzers slippen?

Wie weet een antwoord op mijn vragen?

Heeft niets met het gangwerk te maken, dat zal wel juist lopen, maar er zal ooit een wiel verandert zijn van de wijzers, het uurrad of canonwiel (komt van het frans “roue a canon”) ofwel het minuterierad dat ingrijpt met het uurrad (waar de uurwijzer op zit) en de minuutpijp (minuutwijzer op zit, dit is wel alleen een pignon).
Als men één van deze raderen vervangt door een wiel van een ander landeron caliber kan dat het probleem zijn. Ze gelijken dikwijls op mekaar, maar één tandje verschil is al genoeg.

Dank je Freddy. Dus als ik je goed begrijp heb ik een nieuw canonwiel nodig?

Ik heb het even opgezocht, staat nog op het oude prikbord, Paul schreef toen over een horloge van mij dat wel lipe maar waarvan de wijzers niet, of regelmatig niet meedraaide:

de “canon pinion” (“tandwiel” met “tuutje” waar de minutenwijzer op zit) zit te los op de as van het centrale rad (kun je merken als het wijzer-verstellen heel erg licht gaat); om die wrijvingspassing weer goed te maken zijn speciale gereedschapjes te koop, maar het “tuutje” op de juiste plek een beetje heel voorzichtig dichtknijpen met een nagelkniptangetje doet 't ook! (sorry Freddy )

en het wijzer verstellen gaat ook hier heel licht…

En ik zou in dit geval eigenlijk weer hetzelfde antwoord gegeven hebben…
Het uurwerk draait op tijd, maar door de slippende “canon pinion” (oftewel minutenpijp) lopen de minuten en urenwijzer veel te langzaam; het chrono gedeelte is onafhankelijk van deze (wordt tenslotte direkt aangedreven door het 4e rad, waar de sekondewijzer op zit) en loopt dus wel op tijd.
Kan 't op afstand natuurlijk niet met zekerheid zeggen…
Paul

Ja, dat was ook nog een optie van een te los zittende “chaussé” (frans) of minuutpijp. Is al over geschreven geweest.
Maar men komt het tegen dat er een verkeerd wiel in zit, bijzonder bij de vintage horloges.

Als het uurwerk gelijk loopt (dus ook minuut- en urenwijzer) met chrono aan, dan heeft een loszittende minuutpijp hier niets mee te maken. Dit is overigens eenvoudig te controleren door het horloge verticaal met enige snelheid op je handpalm te tikken. Zit de minuutpijp te los dan zal de minuutwijzer hierdoor verdraaien.
Mogelijkheid in dit geval zou kunnen zijn dat de ingrijping van het secondetelrad met het tussenrad dat op je secondeas gemonteerd is te “krap” staat en dat deze ruimer wordt wanneer de chrono wordt ingeschakeld en dat hierdoor een betere "vrijloop"en dus amplitude verkregen wordt. (maar zoals eerder al terecht opgemerkt; zoiets moet je zien om een juiste analyse te maken.)