Weer eens een vraag van een leek:
Sommige mechanische horloges hebben een hack functie. Als ik het goed begrepen heb betekent dit dat wanneer je de kroon uittrekt het uurwerk stopt. Bij sommige horloges die de hack functie niet hebben kun je het uurwerk stoppen door tegendruk te zetten op wijzers / kroon. Bij het lossen van de druk loopt het uurwerk weer verder.
Kan deze methode met tegendruk kwaad voor een mechanisch uurwerk?
Volgens mij is daar niets officieels van bekend. Ik back-hack mijn Seikoâs af-en-toe. Het lukt overigens alleen als de powerreserve laag is. Ik zou er geen gewoonte van maken in die zin dat je dat iedere dag doet. Dan lijkt het me niet veel kwaad te kunnen.
Paul.
Bedankt voor je reactie.
Ik doe het inderdaad ook onder andere bij een Seiko, dat lukt eigenlijk altijd. Met lagere gangreserve gaat het inderdaad wel wat makkelijker.
Om het niet te vaak / te lang te hoeven doen prefereer ik het dus ook altijd dat het horloge iets sneller dan langzamer loopt (afgezien van liever te vroeg dan te laat komen).
Experimenteer met de wijze waarop je het horloge 's nachts weglegt. Wijzers naar boven, beneden, of op zân kant. Dat schijnt bij sommige automaten invloed te hebben op de snelheid.
Die opmerking vond ik ergens op een site waar ik een horloge kocht, heb het zelf niet geprobeerd.
Paul.
Spijker op de kop en ik ben blij eens bevestiging te horen.
Mijn ervaring met al mijn mechanische horloges is dat de positie waarin het zich bevind enorme invloed heeft op de precisie. Ik sluit niet uit dat dit samenhangt met de kwaliteit / leeftijd / conditie.
Mijn Seiko SKX023 (automaat) uit 2007 verliest tijdens meerdere dagen in een watchwinder nauwelijks tijd. Draag ik het horloge is het 10 sec per dag achter, leg ik het horizontaal is de afwijking 25 sec snel.
Mijn Seiko 6602-8050 (handwinder) uit 1965 verliest aan de pols 8 sec per dag, leg ik het horizontaal neer loopt het 50 sec per dag voor, positioneer ik het verticaal dan loopt het 20 seconden per dag achter.
Met een aantal andere horloges heb ik dezelfde soort ervaringen. Ik ben een leifhebber van precisie maar accepteer dit verschijnsel als âcharmant en uitdagendâ.
Alle mechanische horloges moeten zich dus of om een pols bevinden of op artificiële wijze in beweging blijven 
Omdat ik nogal wat probleempjes heb (gehad) met een Seiko 7s26 in de draaidoos:
Wat voor draaidoos heb jij ?
En hoeveel dagen is âmeerdere dagenâ ?
Paul.
De draaidoos is die zilveren watchwinder van conrad.nl (671686 - 89)
In circa 5 x 24 dagen loopt de klok circa 5 seconden te snel.
Beste Jochem,
De secondewijzer stilzetten door het âtegenhoudenâ van de wijzers kan, hoewel dat eigenlijk niet de bedoeling is, geen kwaad. Of zoân handeling mogelijk is hangt af van de sterkte van de wijzerfrictie; eigenlijk zou het zo moeten zijn dat die âslipkoppelingâ net sterk genoeg is om stilstand van het uurwerk te voorkomen, doch in de praktijk is dit eigenlijk nooit het geval.
Overigens is dat stilvallen van het uurwerk wanneer de kroon uitgetrokken blijft een van de redenen geweest dat het extra knopje op de pendant van het zakhorloge om de wijzers te kunnen verstellen heel lang heeft kunnen overleven. Voor veel horlogemakers woog dit nadeel zwaar, alleen had ook dat ânagelknopjeâ ook nogal wat bezwaren m.b.t. de dichtheid van de kast. De opkomst van het polshorloge betekende dan ook de overgang op de uittrekbare kroon, al bleef men mopperen op het feit dat het indrukken vergeten kon worden.
De suggesties van de andere geachte forumleden die alle betrekking hebben op de nauwkeurigheid van een horloge in verschillende posities vind ik eerlijk gezegd heel amusant, want wanneer die afwijkingen zo groot blijken te zijn dat daarmee in een nachtje de juiste stand van de secondewijzer kan worden ingesteld, dan wordt het toch wel tijd het horloge voor een inspectie naar de horlogemaker te brengen.
Afregelen van een mechanisch horloge in posities, dat slechts een onderdeel is van van wat precisiereglage wordt genoemd, is een wetenschap waarmee zich vroeger duurbetaalde specialisten bezighielden. Vele boeken zijn hierover volgeschreven, maar absolute perfectie is eigenlijk onmogelijk te verwezenlijken.
Met vriendelijke groeten,
Robbert
Goed te horen dat het geen kwaad kan, weer een zorg minder 
De suggesties van de andere geachte forumleden die
alle betrekking hebben op de nauwkeurigheid van
een horloge in verschillende posities vind ik
eerlijk gezegd heel amusant, want wanneer die
afwijkingen zo groot blijken te zijn dat daarmee
in een nachtje de juiste stand van de
secondewijzer kan worden ingesteld, dan wordt het
toch wel tijd het horloge voor een inspectie naar
de horlogemaker te brengen.
Kennelijk denkt Rolex daar anders over:
Daâs nou een plaatje om te bewaren
Zo zijn dus 2 vragen beantwoord: het kan geen kwaad om te back-hacken en de precisie wordt beinvloed door positie.
(tu)
Beste Lencoth,
In principe is het zo dat de verticale stand van een mechanisch uurwerk door de hogere lagerwrijving en de daardoor veroorzaakte kleinere amplitude (uitslag) van de balans in een achterlopen resulteert. Bovendien wordt dat langzamere lopen in de stand kroon omlaag zo gering mogelijk ingesteld, omdat dat de positie is waaraan het horloge het meest wordt blootgesteld (dus: naar beneden hangend aan de linkerpols). Het voorgaande in aanmerking nemend is de aanwijzing van Rolex dus correct.
Alleen⊠het gaat hier wel om enkele seconden en wanneer je je realiseert dat voor het verkrijgen van een chronometercertificaat voor een herenpolshorlogewerk een gemiddelde positionele afwijking van negen seconden per vier etmalen het maximum is, dan moet het duidelijk zijn dat er heel wat tijd overheen kan gaan tot het moment is bereikt dat de stand van de secondewijzer weer overeenkomt met de normtijd.
Rolex is in staat een dergelijke voorgedrukte aanwijzing geven omdat de horloges van dit merk consequent op een voorspelbare wijze worden fijngereguleerd: logisch en noodzakelijk wanneer men voor ieder uit te leveren horloge een chronometercertificaat nastreeft. Voor âgewoneâ, dus niet-fijngereguleerde horloges echter (in het uurwerk staat of niets of je vindt de term âunadjustedâ) is die voorspelbaarheid in de meeste gevallen ver te zoeken en is het een kwestie van experimenteren of en in hoeverre zich een dergelijke correctie laat doorvoeren. Verliest of âwintâ een niet-gecertificeerd horloge in Ă©Ă©n nacht merkbaar aan tijd, dan is er eigenlijk altijd sprake van een mechanisch probleem. Dat kan vervuiling zijn, maar ik ben maar al te vaak ernstiger zaken zoals slijtage of kromme balanstappen door bijvoorbeeld een niet-functionerende schokbeveiliging tegengekomen.
Met vriendelijke groeten,
Robbert
Beste Robbert,
Bedankt voor de uitgebreide en heldere uiteenzetting. Ik begrijp dat deze specifieke aanwijzingen voor Rolex zijn en dus niet 1 op 1 vertaald kunnen worden naar andere merken.
Het ging me echter meer om uit onverdachte bron aan te tonen dat verschillen in posities, inderdaad kunnen lijden tot (minieme) verschillen in nauwkeurigheid.
Ik heb dit zelf ook proefondervindelijk waargenomen bij mijn eigen horloges Deze zijn in goede gezondheid en COSC of vergelijkbaar afgeregeld.
Inmiddels heb ik zelf een elektronische zeitwaage, dus het proces van trial en error is niet meer nodig. Ik weet nu dat een andere positie (soms) een seconde of 2/3 per nacht kunnen schelen. Ik gebruik deze wetenschap met name om een horloge dat overdag aan de pols perfect loopt, 's-nachts niet iets voor te laten lopen.
Vr.gr.,
Len.
Beste Len,
Helemaal in de roos! Zoals je waarschijnlijk zelf al met je tijdwaag hebt kunnen vaststellen zijn er nauwelijks horloges te vinden die in iedere positie dezelfde afwijking vertonen en ik kan je verzekeren dat het nobele streven dit voor elkaar te krijgen een gigantische en eigenlijk nooit voor de volle honderd procent perfect te realiseren opgave is!
Het is niet voor niets dat er in het verleden tussen de fabrikanten regelrechte wedstrijden werden gehouden met door (goedbetaalde) specialisten tot aan de uiterste grenzen van het mogelijke opgefokte uurwerkjes om te kijken wie er in een bepaald jaar het best afgeregelde exemplaar had weten te manipuleren (en dat laatste woord dient vooral letterlijk te worden genomen). Dat bevorderde de verkoop en er werd dan ook druk met goede resultaten geadverteerd. Resultaten die uiteraard alleen van toepassing waren op dat ene uurwerk (meestal een exemplaar uit een kleine serie) en zeker niet op de hele productie!
Bovendien moet iedere bezitter van een mechanisch horloge terdege beseffen dat die optimale toestand tijdens de certificeringsprocedure slechts van tijdelijke aard is. Wanneer bijvoorbeeld de staat van de olie degenereert of het horloge ontvangt een ongelukkige tik, dan heeft dat onmiddellijk een verregaande invloed op de nauwkeurigheid en kan een ooit verkregen chronometercertificaat bij wijze van spreken regelrecht de prullenmand in. Wordt een gecertificeerd horloge gereviseerd, dan hangt het vervolgens van de kennis en voorzichtigheid (!) van de horlogemaker af of de eerder in dat document vastgelegde afwijkingen opnieuw worden behaald. Soms lukt zoiets wonderwel, maar meestal is dat helaas niet het geval.
Het begrip ânauwkeurigâ kan ook al tot verwarring leiden, want een horlogemaker verstaat daar iets heel anders onder dan een consument. Voor een vakman is een horloge nauwkeurig wanneer een afwijking in de tijdaanwijzing constant optreedt. Dat was met name heel belangrijk wanneer het scheepschronometers betrof, want dan kon met een bekende en geregistreerde afwijking steeds weer rekening worden gehouden (ze werden tijdens de reis namelijk nooit op tijd gezet). Om voorspelbare problemen achteraf met klanten te voorkomen worden eigenlijk alle horloges afgeregeld op gemiddeld iets voorlopen (zo tussen de 0 en 10 seconden per dag).
Resumé van dit verhaal: wie in het dagelijks leven absolute nauwkeurigheid nastreeft, die houdt de aanzienlijke som geld voor een gecertificeerd horloge in de portefeuille en schaft minimaal een kwartshorloge of beter nog een radiogestuurd exemplaar aan. Maar wie niet zonder het getik van een echt mechanisch uurwerk kan, die moet de dagelijkse afwijkingen maar voor lief nemen en wanneer het allemaal te gortig wordt toch maar een horlogemaker opzoeken.
Vriendelijke groeten,
Robbert
Bedankt voor je bijdrages in deze post Precisieman.
Ik heb hierdoor een veel realistischere verwachting gekregen van mijn mechanische horloges en de (on-)mogelijkheden daarvan.
Je kunt het treffen Jogem,
ik constateerde gisteravond dat mijn Seiko Monster in 16 dagen tijd 20 seconden was gaan voorlopen. Dat is 1,25 seconde per dag en dat noem ik zéér goed !
Paul.
Je kunt het treffen
Geldt voor allesâŠ
Het begrip ânauwkeurigâ kan ook al tot verwarring
leiden, want een horlogemaker verstaat daar iets
heel anders onder dan een consument. Voor een
vakman is een horloge nauwkeurig wanneer een
afwijking in de tijdaanwijzing constant optreedt.
Beste Robert,
Weer bedankt voor de uitleg. De verwarring over was nauwkeurig is, heb ik ook zelf ondervonden. Ik had een horloge dat m.i. niet liep als verwacht mocht worden. Mijn horlogenaker vroeg me toen, hoe ik het wel wilde hebben. Mijn eerste reactie was zonder afwijking, maar dat was niet het verwachte antwoord. Inmiddels weet ik beter.
Vr.gr.,
Len.
Beste Len,
Een leuke reactie van die horlogemaker, maar wel met een bijbedoeling. Het probleem is namelijk dat een en hetzelfde horloge gedragen door verschillende personen eigenlijk altijd tot totaal andere loopeigenschappen leidt. Reden: niemand heeft een identiek bewegingspatroon. Iedere beweging, hoe klein ook, betekent een verstoring en horloges met een laag tikgetal hebben daar meer last van dan de sneltikkers. Het voortdurende streven naar een hogere frequentie berust op die constatering.
Nauwkeurigheid is dus een betrekkelijke zaak. Het maakt heel wat uit wanneer je een horloge een paar dagen aan achtereenvolgens een bouwvakker, een sportleraar, een winkelbediende en een ambtenaar geeft. Vooral wanneer een klokje constant sterk achterloopt, zou het kunnen zijn dat deze door bijvoorbeeld een ambtenaar wordt gedragen. Bij ânormaleâ, ja, zelfs bij niet in alle standen fijngereguleerde horloges kiest men namelijk de grootste afwijking bij voorkeur in de positie âkroon bovenâ en je kent waarschijnlijk de flauwe grappen wel die over âhardwerkendeâ overheidsdienaren de ronde doenâŠ
Het bovenstaande impliceert overigens dat het zeker belangrijk is de horlogemaker die zijn vak serieus neemt te melden wanneer een mechanisch horloge om de rechterpols gedragen wordt!
En verder⊠tsja, Abraham Louis Breguet zei het al tegen zijn koning toen die hem vroeg het perfecte horloge voor hem te maken: âgeeft u mij de ideale olie en ik maak voor u het ideale uurwerk.â En los van alle andere mechanische beperkingen (wisselende veerspanning, lagertoleranties, tandvorm, om er maar een drietal te noemen) is die ideale olie nog altijd iets waarnaar men onvermoeibaar blijft streven.
Met vriendelijke groeten,
Robbert
