Vorig jaar toonde ik jullie deze aanwinst en omdat het uurwerk niet zo goed liep heb ik besloten om eens te kijken of ik er zelf wat aan zou kunnen doen.
Op aanraden van Paul K heb ik toen het boek ‘Die Armband- und Taschenuhr in der Reparatur’ aangeschaft.
Zoals vaker te zien bij oude uurwerken is het bij de tirette behoorlijk vuil en roestig.
De platine helemaal kaal.
Alle onderdelen los dus dan ook gelijk de opwindveer vervangen.
Bij het demonteren van de veerton brak helaas het schroefje van de tonarbre af. Via Paul K kon ik gelukkig aan een donor uurwerk komen zodat de tonarbre vervangen kon worden want de stomp van het schroefje was er niet uit te krijgen.
De opbouw kon weer beginnen.
Toen alles weer in elkaar zat liep het uurwerk wel maar niet echt goed. Ik ben toen in omgekeerde volgorde de fout gaan zoeken en kwam erachter dat de balans niet echt wilde. Uit de donor Unitas heb toen ook de complete balans gehaald en vervangen en met succes want daarna liep de Unitas gelijk goed.
En nu nog het na-deeltje. Bij het dichten van de kast wil de bezel helaas niet meer vast klikken op de sponning. Ik heb van alles geprobeerd, maar helaas…
Eigenlijk een beetje een anti-climax, maar ik heb van de demontage en de opbouw een hoop geleerd. Wat ik overigens best wel moeilijk vind is het terugplaatsen van de balans in het anker.
Inmiddels ben ik alweer met een volgende knutsel bezig en ik hoop jullie daar binnenkort iets van te laten zien.
Toch heel netjes Mark, ondanks de anti-climax. Het uurwerk is er zo te zien wel degelijk beter op geworden. Heel netjes voor de eerste keer. Veel succes met het dichten van de kast nog.
Mijn complimenten voor je vernuft en de manier waarop je de kennis der horlogemagie wilt vergaren.
Ik herken hier wel wat in.
Ik heb zelf in mijn bezit het boek ‘Moderne Uurwerk Reparatie’ van ‘ H. Jendritzki’ uit 1955.Gelukkig in de Nederlandse versie.
Ook ik ben regelmatig een horloge aan het demonteren en daarna met behulp van de tekstuele uitleg en de prachtig getekende voorbeelden uit het boek, proberen het horloge weer te monteren. En hier wringt bij mij de schoen. Dit monteren lukt mij nou niet bepaald zoals het zou moeten. Het horloge in kwestie is dan ook niet meer te gebruiken om er de tijd mee af te lezen, doch het dient als verder studie object.
Veel hangt ook af van het hebben van het juiste gereedschap.
Maar het blijft altijd leuk om aan een uurwerk te werken. Al is het maar om als horlogepassionist in het hart van het horloge te kunnen kijken en te leren begrijpen waarom dit hart klopt zoals het moet kloppen.
Knap, hoor, dat je je durft te wagen aan dit soort projecten! (tu)
Ondanks de anti-climax geloof ik toch dat je hier al een hele prestatie geleverd hebt.
Ik ben jaloers, dit zou ik ook graag willen kunnen. Maar zelfstudie is niet mijn ding…
Prachtig resultaat, jammer (en ik snap niet hoe dat kan) dat de bezel niet meer sluit… er zit niet ineens iets tussen he? Of het glaasje is iets uitgezakt en zit nu in de weg?
s en ik ben nu al benieuwd naar je volgende project!
Goed begin, blijven verder oefenen.
De schroef in de arbre (veertonas) is meestal linkse draad en daardoor is je schroef afgebroken.
Is de wijzerplaat volledig tegen het uurwerk ? Zie bevestigingsschroeven.
Als de wijzerplaat niet volledig op het uurwerk is kan de kast niet dicht.
Wel Mark, als dit je eerste uurwerk is dat je demonteert, dan wil ik je daarvoor heel erg feliciteren !! (tu)
Het is misschien nog geen toonbeeld van een 100% renovatie, maar als eerste stap is dit al een enorme prestatie.
Ga zeker verder, want je hebt duidelijk talent !
Als de wijzerplaat goed op het werk zit, dan is de bezel is waarschijnlijk wat “kromgetrokken”, zodat ie niet meer vanzelf op de kast klikt.
Je kan dit makkelijk rechten: haal het acrylglas er terug af en leg de bezel op een 100% vlakke ondergrond. Kijk in “tegenlicht” naar de onderzijde. . Dan zie je waarschijnlijk ergens een “opening” waar de bezel het oppervlak niet meer raakt. Een kleine buiging (best over een (zacht) potlood, en met héééél weinig, maar "gedoseerde"kracht) ) op 90° van die plaats zal de bezel makkelijk terug rechten. Herhaal desnoods enkele keren totdat het resultaat bereikt is
Als de volledige onderkant van de bezel overal rondom terug contact maakt met de ondergrond, dan klikt ie vast weer mooi op z’n plaats. Gebruik daarvoor best een glaspers, zodat alle krachten op de bezel gelijkmatig verdeeld zijn, dan lukt het zeker !
Het is ook mogelijk dat de kast niet meer recht is, maar dat lijkt me wat onwaarschijnlijk. In dat geval dezelfde procedure, maar dan met de kast.
Nogmaals: gefeliciteerd met deze eerste restauratie !! Chapeau !
Mark,
hartstikke leuk dat je hiermee begonnen bent en ook weer tot een goed eind hebt gebracht
(dat laatste “dichtklikken” lukt je ook nog wel met de hulp van de kenners op dit forum)
leuke reportage en ga hiermee door.
#Freddy, je hebt ook alles door;). Dat de schroef linkse draad heeft wist ik even niet… Een leermoment dus.
#Morse/Freddy, ik heb al van alles geprobeerd. Ik heb de kast ook geprobeerd te sluiten zonder uurwerk + wijzerplaat en ook nog een keer de bezel zonder glas, maar dat is het ook niet.
Ah, kollega knutselaar: Leuke, duidelijke reportage, respekt voor je doorzettingsvermogen en petje af dat je het tot een goed einde gebracht hebt (maar daar twijfelde ik natuurlijk geen moment aan )
Wat betreft die bezel: ook hier weer even systematisch de fout zoeken; als je het uurwerk even uit de kast haalt (om de tip van Freddy te checken) probeer dan eens even de bezel op de lege kast te drukken (met behulp van de tips van Morse) lukt dat wel, dan kijk je of het de wijzerplaat is die te hoog ligt, of dat het uurwerk niet diep genoeg in de kast is gedrukt?? ik zou het anders ook niet weten…
Verder zie ik dat je de balans niet van de kloof demonteerd, eigenlijk moet je dat wel doen (is wel redelijk “eng”, maar staat duidelijk in het boek aangegeven), alleen dan kun je de beide lagertjes met deksteentjes demonteren, reinigen en smeren.
De balans met kloof zo in ultrasoon reinigen lijkt me niet OK, bij een uurwerkje met incabloc is het geen probleem (daar open je de incabloc en neem je de lagertjes eruit) maar dat kan bij deze oude uurwerkjes niet, demontage is de enige manier om het goed te doen (kan je gelijk de astappen goed bekijken voor slijtage of vervuiling).
Ben heel benieuwd naar je volgende knutselprojekt!
Groet,
Paul
Edit: we typten tegelijkertijd: ik zie dat je die bezel al eens geprobeerd hebt, zonder uurwerk, in dat geval is het mij ook een raadsel…
Heb je het geprobeerd met een glaspers ? (dit is belangrijk, want een glaspers verdeelt de kracht op een gedoseerde, gespreide en evenredige wijze)
Kies een maat waarbij de schuine rand precies dezelfde diameter heeft als de bezel.
Zo ja, dan kan ik slechts nog één ding veronderstellen: zowel kast als bezel hebben een “randje” waarbij beide onderdelen in elkaar “klikken”. Eén van beide randjes is misschien over een bepaalde omtrek beschadigd (omgebogen) zodat het “in-elkaar-klikken” gewoon niet meer lukt ?
Misschien is een van beide randen ofwel “platgedrukt” of “vervormd”(geheel of gedeeltelijk).
Bekijk alles even heel rustig met een sterke oogloupe en misschien merk je dan dat de binnen- / buiten-rand van een van beide stukken (kast/bezel) niet meer mooi horizontaal is (of er dus ergens een onregelmatigheid is in de cirkelvormige spatie, nodig om beide elementen “in elkaar te laten grijpen”).
Om dit te corrigeren kan je met een (horloge-) schroevendraaier of -mes dan de rand op die plaats(en) terug wat “rechtplooien”.
Als het dit niet is, dan rest enkel de hulp van een professioneel horlogemaker.
Het horloge, en zeker als “eerste project” is het zeker waard !!
Een glaspers heb ik nog niet in mijn bezit. Ik heb al een keer met een schuin oog naar zo’n pers gekeken, maar van aanschaffen is het nog niet gekomen. Ik ben nog een echt klein knutselaartje:D.
Ik zal de bezel en kastrand nog eens goed met de loep bekijken op mogelijke onregelmatigheden of dat er ergens toch een spatie zit. Het gekke is dat ik de kast alleen maar heb schoongemaakt en netjes heb weggelegd tot ik het uurwerk weer in orde had. Ik heb nog wel eens gedacht dat vuil en oxidatie de bezel op zijn plaats hebben gehouden.
In ieder geval bedankt voor je heldere uitleg voor dit probleem.
Nog even over de schroef met linkse draad.
Sommige horloges kan je dit aan zien doordat er nog een of 2 lijntjes extra staan naast de spleet waar je je schroevendraaier inzet.
Mocht het nog eens gebeuren. als je op de rikketikbeurs eens een oud vijltje op de kop tikt om schroefsleuven te vijlen kan je makkelijk een gleufje maken in het stuk schroef wat nog uitsteekt daarna kan je nog eens proberen met de schroevendraaier in tegengestelde richting te draaien.
Meestal lukt dat wel.
Als de bezel er niet op wil is het inderdaad het beste om hem rondom met de pers op te drukken. heb je deze niet dan moet je een stukje ring van een pijp afzagen wat precies op de bezel past leg je hier een plankje op en let op ook nog een strookje onder het horloge om te voorkomen dat je de bandaanzet in elkaar drukt. dan kan je met een lijmtang meestal wel een eind komen. het belangrijkste is dat je de bezel rondom de zelfde kracht kan geven.
Van de markering met twee lijntjes wist ik nog helemaal niet. Dat is dus een hele goeie tip(tu). Ik ben het nu ook tegengekomen op een schroefkopje.
Op de rikketik zal ik eens neuzen voor zo’n vijltje of misschien wel een setje, altijd handig.
Verder ben ik nog bezig geweest met de bezel, maar dit gaat niet lukken en ik vrees ook niet met een pers. De bezel sluit nu helemaal op de kast, maar hij zit er zo licht op dat je hem er redelijk makkelijk weer af kunt halen. Ik ben bang dat de bezel op een of andere manier net even te ruim is geworden waardoor hij niet echt meer vast blijft zitten.
Als je er helemaal niet meer uitkomt zit er wellicht niets anders op dan de rand dan maar voorzichtig met een beetje secondelijm in te smeren en te plakken.
Let wel op dat je geen lijm op het glas smeert doe anders een par druppels op een velletje papier en neem een speld om wat lijm te pakken en op de rand te smeren.
Wellicht nog een tip die ik wel gebruik bij klok uurwerken.
Als je iets heb van messing en er breekt een schroef of een voorsteekstift komt er niet uit Haal dan alle overige ijzeren delen eraf en leg het messing deel een nachtje in zoutzuur. De volgende dag is het metaal meestal volledig opgelost en de schroefdraad onbeschadigd. Maak het deel daarna wel goed schoon anders vreet het zoutzuur weer in op de nieuwe schroef.
Een leermoment dus.
