Vraagje voor de (zak)horlogekenners, wat voor uurwerkje heb ik hier? Update: hij loopt weer

In de Classification Horlogere staat geen uurwerk wat er ook maar op lijkt, en ook in de Georg Jacob zie ik zo geen overeenskomstig kaliber; het is waarschijnlijk gewoonweg wat te oud; zelfs al kan je het identificeren, dan zal het nog lastig worden om een opwindstift ervoor te vindenā€¦

Voor het zelf maken is het het eenvoudigst om een stift te zoeken met ongeveer de goede vorm en eenzelfde maat van het vierkante stukje, die draai je dan op maat.

Veel horlogemakers en knutselaars hebben voor dit soort gevallen assortimenten liggen, waar je vrijwel altijd nĆ©t niet de goeie in kan vindenā€¦) :relaxed:
Kan niet beloven dat ik iets passends heb, maar als je wilt en wat ruwe maten kan doorgeven, kan ik wel even zoeken en je een stiftje sturen die wellicht te gebruiken is als uitgangspunt.

5 likes

Hallo Paul, bedankt voor je aanbod!
Ik zal eens wat maten proberen op te meten, misschien komen we zo wel op iets bruikbaars uit.

Hallo Paul,

Ik heb even een poosje zitten meten en een tekeningetje gemaakt, volgens mij zijn dit ongeveer de afmetingen van het stuk stift dat in het uurwerk steekt:

Hopelijk heb je iets passends; alvast bedankt voor het zoeken!

1 like

@koen misschien kan hij je uit de brand helpen. :grin:

1 like

Ik heb weer wat vorderingen gemaakt. Met dank aan @Paul_K lag er een envelop met een aantal opwindstiften in mijn brievenbus, waarvan er een feilloos in het uurwerk past: :+1::+1:

Bij mijn oude rommel vond ik nog een kroon met de juiste draad, dus klaar om de werking van het geheel testen; het verzetten van de wijzers gaat prima, opwinden helaas niet, de boel blokkeert gelijk. Er is dus een probleem met de veer, tijd om het uurwerkje iets verder uit elkaar te halen.

Kroonrad en palrad eraf:

Kloof eraf en de veerton eruit. Op de onderzijde van de veerton zit een mooi Geneva stop systeem dat het opwinden en aflopen van de veer begrenst tot 5 omwentelingen. Hierdoor wordt het meest constante deel van de veer gebruikt, wat de nauwkeurigheid verbetert, al beperkt het natuurlijk de gangreserve.

Na het openen van de veerton blijkt waar ik al bang voor was: veer gebroken.

Dus daar is de volgende uitdaging. Ik heb de veer opgemeten en kom uit op de volgende maten:
Breedte: 2,5 mm
Dikte: 0,25 mm
Lengte +/- 650 mm
Diameter van de veerton: 17 mm
En het uiteinde van de veer heeft een sleufje/gaatje dat aan een haakje in de veerton haakt.

Ik heb al even geprobeerd te shoppen bij Cousins UK, maar die hebben bijna niks met gaatjes, en deze breedte / dikte verhouding is blijkbaar ook niet erg gangbaar.
Ik heb nog ergens een doosje oude veren en trommels maar dat levert ook niks bruikbaars op.

Dus dan maar de volgende vraag: hoe los ik dit op of waar haal ik een andere veer vandaan?
Ik heb al een twijfelachtige poging gewaagd om een nieuw oog aan de oude veer te buigen, maar dit spul wil echt niet buigen, en ik vermoed dat mocht je het toch gebogen krijgen dat het daarna gelijk breekt. :smirk:

Ik ben intussen nog wel wat verder aan het zoeken geweest naar meer voorbeelden van dit uurwerk. Omdat Tissot in die tijd veel verkocht in Rusland ben ik daar eens op zoek gegaan. Nu is mijn Russisch niet zo best :joy: dus ik heb Google translate even het Russische woord voor zakhorloge laten ophoesten en zowaar, ik vond een Tissot met een zelfde uurwerk als ik heb:

http://newauction.ru/offer/zolotye_karmannye_chasy_ch_f_tissot_amp_fils_locle_shvejcarija_3_kryshki_diametr_55_mm_ves_132-i45231972242813.html

Nu zijn Roebels niet heel veel waard, maar dit is toch een serieus bedrag, dus ik koop hem er niet even bij. :grin:

Voordeel is dat ik nu een beetje weet in welke reeks ik het serienummer moet zoeken, en hoeveel lagerstenen dit uurwerk volgens Tissot heeft, namelijk 16 (ik dacht zelf 17, maar dat was een gok omdat ik hem nog niet helemaal uit elkaar gehaald heb).
Even spieken in het grote Tissot boek levert toch een mogelijke kandidaat, een JĆ¼rgensen:

Waarmee ik overigens nog niet veel verder komā€¦:innocent:

Afijn, nu eerst maar een oplossing voor de veer, wie heeft er een idee?

2 likes

Pfff, heb je eindelijk een opwindasje, valt er niks op te windenā€¦:smirk:
Met een hoogte/dikte van 2,50x0,25 kom je meer in het gebied van een klein wekkertje of misschien een dollar-watch; even kijkende bij de Amerikaanse 18S zakhorloges met een ā€œhole-endā€ zie ik zo niks wat overeenkomt.
Als je een veer met de juiste afmetingen kan vinden maar met een normale ā€œtongā€ is het gat nog wel te maken, eventueel het uiteinde eerst uitgloeien voordat je het gat erin maakt; is wel erg ouderwets en nogal houtje-touwtjeā€¦

1 like

Ik denk dat ik eerst eens ga proberen om het binneneind van de oude veer uit te gloeien en er een nieuw oog aan te buigen. Is ook houtje-touwtje, maar aan die oude veer is toch niks te verliezen.
Eventueel zou ik misschien een te brede veer kunnen kopen en die voorzichtig smaller slijpen. Is wel een pokkewerk natuurlijk omdat je de randen weer mooi glad moet zien te krijgenā€¦ :thinking:

een oude veer wil nogal eens breken op het punt waar je hem uitgegloeid hebt, en in het midden om de arbre/as buigt de veer het meest, dus wel kans op opnieuw breken, maar misschien werkt het ook wel OK.

Alternatief is deze wellicht wat: http://www.ebay.de/itm/eine-AUFZUGFEDER-fur-Armbanduhr-Taschenuhr-Wecker-AUSWAHL-aus-1000-Grosen-/371646049428?hash=item5687d4ac94:g:KMQAAOSwm8VUsBNB

maat 2,25x17,5x0,24, komt redelijk in de buurt.

Met wat mazzel is het een veer met een gat (zie fotootje bij item), maar dat staat er niet bij, als het een gewone veer is heb je de keuze uit de volgende opties:
a: hopen dat de tong achter het haakje blijft hangen
b: een gaatje in het uiteinde van de veer maken
c: de trommel aanpassen voor een veer met een gewone tong. (met een speciale tang)

1 like

Je verklungelt die veer natuurlijk wel door hem uit te gloeien, maar als hij het weer een poosje doet ben ik al tevreden; dit is geen uurwerk wat ik dagelijks ga gebruiken.

Die aanbieder op ebay had ik ook net gevonden, die heeft een behoorlijke collectie. :sweat_smile:
Hoe groot probleem is het eigenlijk als je een veer hebt die voor een grotere trommel bedoeld is? Er staat bijvoorbeeld een 2,4x20,5x0,25 veer bij. Als je die in een kleinere trommel doet is de voorspanning hoger, maar de veer is ook een fractie slapper (want minder breed). Mocht hij te lang zijn zou je misschien de buitenste winding er af kunnen knippen.

Ik kan die man eens een mailtje sturen of hij een veer met een gat heeft met maten in de buurt van wat ik zoek.

de maximale lengte die je in een bepaalde diameter trommel kan winden ligt redelijk vast (ongeveer 1/3 van de diameter gevuld) een oude blauwe veer kan je dan wel op maat maken, een S-veer niet.
Als je een veer met de juiste lengte hebt, kun je hem zo in de trommel proberen, dan ben je in Ć©Ć©n keer klaar, hoef je niet te pielen met inkorten en een gat erin makenā€¦
Verschil in hoogte heeft minder invloed op de veersterkte als verschil in dikte, maar of je in de praktijk in zoā€™n oud uurwerk heel veel merkt van kleine maatafwijkingen betwijfel ik.
Hopelijk kan de ebay-aanbieder je aan een bruikbare veer helpen!

1 like

Dank voor je adviezen; ik ga er eens een mailtje aan wagen.

Een mailtje later kreeg ik van de ebay aanbieder de mededeling dat de bewuste 2,25x17,5x0,24 veer een gat aan het uiteinde zou hebben, dus gelijk maar besteld. Binnengekomen bleek dat de man ofwel slecht gekeken heeft of mijn vraag niet goed begrepen heeft, maar in elk geval heeft de veer gewoon een ā€œomgevouwenā€ eind. Gelukkig past de tonarbre er prima in.

Eerst maar proberen of het omgevouwen eind achter het haakje in de trommel wil blijven hangen:

Trommel weer dicht (voor het sluiten het geneva stop systeem even aan het begin gezet).

En weer in het uurwerk:

Opwinden lukt nu, alleen blijkt het uurwerk veel te vuil om Ć¼berhaupt te gaan lopen, dus ik weet nog niet of het allemaal werkt. Tijd voor complete service dus, maar eerst nog een paar andere projecten afmakenā€¦ :sunglasses:
Wordt vervolgd.

6 likes

Ik volg het iig met grote interesse,altijd leuk deze restauratietopics

2 likes

Ben momenteel weer een hoop aan het priegelen met dameshorloges, dus even zin in wat groots en dit uurwerkje maar weer eens tevoorschijn getrokken.

Heb in de tussentijd nog even een grotere uurwerkklem gekocht, 20 Ligne is echt teveel voor een standaard klem. :grin:

Eerst de balans veiligstellen; gelukkig heeft dit uurwerk een open kompas, dus ik kan gewoon de pitonschroef losdraaien en de kloof verwijderen. Meteen zicht op de fraaie Breguet veer.

Tonkloof eraf:

En de raderkloof:

Centrumrad is een heikel puntje; de minuutpijp is nogal glad en zit erg vast op het centrumrad en ik kan niet goed zien hoe het vastzit. Uiteindelijk op advies van @koen na een dagje weken in de kruipolie twee hefboompjes onder de minuutpijp gezet en toen gaf hij zich gewonnen.


De conische pen waarmee ze aan elkaar verbonden zijn zit hier nog in het centrumrad, na het schoonmaken kwam ik erachter dat die pen er vrij gemakkelijk uit ging.

Dringen geblazen in de mandjes met zulke grote stukken :sweat_smile:

Even van dun koperdraad een ā€œophangingā€ gefabriceerd zodat de balans niet op zā€™n tap ligt te stuiteren in de schoonmaakmachine:

Zo, de boel weer schoon; bestaan er ook grotere stolpjes? Past er helemaal niet in. :thinking::grin:

Eerst die dikke veer maar eens in de ton vouwen:

Ik weet niet precies hoeveel omwentelingen de veer kan maken; ik besluit voorlopig maar even het geneva stop systeem een kwart slag voor te spannen, ik monteer de vinger dus een 90 graden verder:

Vervolgens de veer een kwartslag voorgespannen houden en dan het maltezer kruis monteren; kom je eigenlijk een hand voor te kort, maar het lukt. :sweat_smile:

Nu de raderen plaatsen; hoewel het centrumrad niet in de raderkloof zit moet je hem wel vast plaatsen omdat hij er wel een stukje onder zit; je krijgt hem er achteraf niet meer tussen. Gelukkig had ik dat bij het demonteren al gezien. :sweat_smile:

Raderkloof erop; het bekende gepiel voordat ze allemaal op hun plek vallen:

Dan de tonkloof; de grote lagersteen voor het centrumrad is helaas gebroken. Zou dus eigenlijk vervangen moeten worden, maar is me nu even te duur. Mocht ik ooit een kast voor dit uurwerkje vinden staat dat dus nog op het lijstje. :sunglasses:

Opwindraderen smeren; die dingen zijn GROOT. :dizzy_face: (voor mijn doen dan, ik ben vooral met polshorloges bezig :grin:)

En op hun plek met de stift die ik van @Paul_K heb gekregen:

Kroonrad en palrad erop. Ik werk niet zo vaak aan zulke oude werkjes, maar wat een afwerking en kwaliteit is dit; alle onderdelen zijn prachtig afgewerkt; mocht toen nog wat kosten denk ik. :grinning:

Keyless work:

Het fraaie ā€œsnorā€ anker erin:

Ankerkloof erop:

Ik heb niet zoā€™n goed gevoel bij de ā€œbungelmethodeā€ met zoā€™n grote en zware balans, dus ik monteer de balans even op dezelfde manier als bij de demontage; eerst het balanswiel in het lager plaatsen, en dan pas de balanskloof erop:

Vervolgens draai ik het balanswiel naar de pitonhouder en schoef deze vast; de veer valt gelukkig vanzelf in het kompas; en hoppa:


Hij looptā€¦ :sunglasses:

Ik had al besloten tevreden te zijn met elk resultaat, maar toch even op de timegrapher gezet en dit is wat ik krijg:

Dat is toch wel een heel net resultaat voor een uurwerkje van zoā€™n 140 jaar oud. :smiley::smiley:
Er moeten nog een paar onderdeeltjes op maar ik vind het voor vandaag wel even mooi geweest. Al met al best leerzaam om eens een uurwerkje te pakken dat totaal afwijkt van wat ik normaal onder handen heb.
Bedankt voor het kijken.

Groet en nog een fijne zondagavond,
Wilko

19 likes

Mooi verslag, succes!

1 like

Mooi verslag en hij loopt al goed. Goed resultaat en een leuk uurwerk.

1 like

Heel mooi in beeld gebracht, het is wel een prachtig afgewerkt uurwerkje. :ok_hand:

1 like

TOP! Machtig interessant om te lezen en te zien. Dankje voor het delen! :ok_hand::relaxed:

1 like

Prachtig om te zienā€¦wat een vakmanschap :ok_hand:

1 like

Ben onder de indruk mooi verslag! DANK

1 like