Blancpain fifty fathoms
Duikhorloges zijn vandaag niet meer weg te denken uit het straatbeeld of zelfs op kantoor. Mensen die niet eens een zwemdiploma hebben die ermee rond. Vroeger werden deze horloges echt gebruikt door Frogmen, combat divers, duikers met een missie onderwater. Jullie kennen ongetwijfeld de Submariner van Rolex en de Seamaster van Omega, maar Blancpain was de eerste die deze stoere mannen voorzag van hun wristwear.
Ik ga het hebben over de geschiedenis, de specs & features en verschillende variaties van dit historisch belangrijke horloge.
Geschiedenis
In de Jaren 50 werd meer en meer van onze aardglobe ontdekt. Op Grote hoogtes maar ook de diepte in. Niet geheel zonder risico en de dappere mannen die dit deden hadden betrouwbare tools nodig, waarvan de belangrijkste de tijdmeting was, een polshorloge was dus noodzakelijk.
Deze vraag kwam van de franse Frogmen unit maar grotere horlogemerken wilde hier geen gehoor aan geven. Uiteindelijk belandde ze bij het kleine Zwitserse Blancpain die wel interesse had. Niet geheel zonder reden aangezien de CEO destijds ook fervent duiker was.
In 1953 kwam de fifty fathoms op de markt. Het eerste duikhorloge, vernoemd naar een britse meeteenheid. Hij was waterdicht tot een diepte van 50 fathoms, omgerekend net geen 100m. Deze primeur ging niet ongezien voorbij en zette Blancpain op de kaart. Al snel droeg niet alleen de professionele duikers in frankrijk de FF, maar ook Naval forces van Israel, Spanje, Duitsland en Amerika. Tevens de keuze van Jacques Costeau (wereld beroemd duiker) in de geroemde onderwater film: The silent world.
Zoals een echte toolwatch betaamd, was dit gemaakt voor professionals. Zodoende niet te koop in juweliers maar echt in duikwinkels of speciale orders. Door deze niche markt zijn er over de Jaren heen niet veel geproduceerd maar in kleine verschillende oplages.
Blancpain werd ook slachtoffer in de quartzcrisis. Toen het bedrijf opgekocht werd door de Swatch Group is er uiteraard ook nieuw leven in the Fifty Fathoms lijn geblazen. Vorig jaar bestond de fifty fathoms 65 jaar en de sterke historische waarde zorgt ervoor dat tot op de dag van vandaag dit het belangrijkste model is van Blancpain. Nu een commerciële lijn uiteraard en is voor mij de romantiek er af.
Specs & Features
Een duikhorloge moet uiteraard waterdicht zijn. Klinkt dom en logisch maar destijds was dit nog niet zo eenvoudig aangezien eigenlijk alleen Rolex er echt in was geslaagd. Maar dieper in het water wordt de druk groter. Behalve de anti-magnetische schroefdeksel gebruikte ze hiervoor een gepatenteerd systeem “Double O-ring seal” in de kroon. Het kwetsbaarste onderdeel aan een horloge. Het constant open en dichtschroeven ervan om het horloge op te winden zou riskant zijn dus het moest voorzien worden van een automatisch uurwerk.
Qua design was het belangrijk dat het zo goed zichtbaar mogelijk moest zijn. Onderwater wil je geen onduidelijkheid. Zodoende kozen ze voor een ongewoon grote kast, waar horloges die tijd meestal rond de 34mm waren, introduceerde zij 42mm. Een voorname oorzaak hiervan was de unieke gepatenteerde draaibare lunette aan de buitenkant van het horloge. Hier kon de verstreken tijd onder water makkelijk mee worden gemeten. De bezel was van bakeliet en had een geribbeld profiel zodat het met je duikhandschoen aan alsnog draaibaar was.
De overzichtelijke wijzerplaat was zwart en had contrasterende hourmarkers en witte minute track. Deze hourmarkers, wijzers en nummers in de bezel waren voorzien van lichtgevend materiaal, eerst radium en daarna tritium. Zodat in het donker onder water het nog steeds zichtbaar was.
Verschillende uitvoeringen
Er zijn verschillende configuraties bekend. Met datum, zonder datum. Bezel volledig gegradeert, met arabische kwartieren, applied font, verschillende vormen uurmarkers en wijzers. Maar nu bespreken we een paar opmerkelijke variaties.
Humidity indicator
De eerste batches van de FF zijn voorzien van een “Humidity indicator”. Op de 6 uurs positie zie je een cirkeltje die verkleurt als er vocht in het horloge binnengedrongen is. Wellicht was Blancpain nog niet zo zeker van hun uitvinding. Het geeft in ieder geval wel echt aan dat dit ging om een tool, de estethiek was ondergeschikt aan de functie.
Aqualung
Zoals al eerder aangegeven werden Fifty Fathoms niet verkocht bij de juwelier maar gespecialiseerde duikwinkels. Wellicht de meest gerespecteerde ter wereld was het merk van Jacques-Cousteau: Aqualung. De horloges die hier werden verkocht werden dan ook gebrand op de wijzerplaat met deze naam. Een andere fabrikant van duikequipment was Technisub, zoals je ziet is deze van ons met die naam gesigneerd.
Bathyscaphe
Basically het kleiner broertje van de Fifty Fathoms. Vergelijkbare design aspecten maar dan een paar millimeter kleiner. Nog een belangrijk verschil is dat dit een handopwinder was ipv de automaat. In Amerika gebrand onder Waltham.
Lip
Grappig genoeg zijn sommige Blancpains gesigneerd met LIP. Een eeuwenoud horloge bedrijf die ook verkoop van oa Breitling verzorgde. Waarom is dit grappig? Voordat Blancpain de uitdaging aannam om een duikhorloge te maken, waren de Froggies eerst naar LIP gegaan met hetzelfde verzoek, ook gezien LIP Franse origine kende. Echter zei LIP dat daar geen toekomst in zou zitten. Oh boy they were wrong.
Tornek-Rayville
Door de wetgeving in USA “Buy American Act” kreeg je 25% korting op in lokaal geproduceerde producten. Blancpain koos er zodoende voor om licentie te verkopen aan Tornek die de lokaale productie op zich nam. Onder de naam Tornek-Rayville werden 1000 Fifty Fathoms aan US military geleverd. Hier zijn er nog maar een paar van over gezien deze vaak vernietigd werden na de missie.
Milspec1 – Moest gebruikmaken van bepaalde militaire elementen zoals Prometheum 147 als lume. Vanwege de Radioactiviteit stond er soms achterop gegraveerd “Danger. IF found return to nearest military facility”.
No Radiations:
Blancpain trachtte onderscheid te maken in de radioactieve FFs die ze aan de militaire supplieden en de civiele. Ze gaven dit aan met het universele symbool voor radioactiviteit op de 6 uurs positie met een kruis erdoor en de tekst eronder “No radiations”.
Bundeswehr Kampfschwimmer
Voor de Duitste duikers Kampfschwimmers werd in 1975 een nieuwe Fifty Fathoms in het leven geroepen. Deze had een cushion shape case, geen domed plexy maar saffier glas en een bezel die niet gegradeert was. Zoals alle Bund issued watches is de wijzerplaat gesigneerd met 3H, scheikundig symbool voor tritium, wat de markers en wijzerplaat liet oplichten. Een vreemde eend in de bijt maar heel gaaf, hebben we zo’n 3 jaar geleden verkocht.
Slot:
Een echt connaiseurs horloge waar verzamelaars crazy op kunnen gaan. Het maakt het extra spannend dat ze nooit commercieel werden uitgeleverd maar issued models en kleine batches met tientallen verschillen. Dit maakt het ook riskant en gezien er flinke bedragen mee gemoeid zijn is het wederom van belang, BUY THE SELLER.
Gelukkig heeft Blancpain een geweldige after-sales service die echt vintage begrijpt, verfrissend voor de verandering tov de meeste merken. Als je een volledige revisie laat uitvoeren kan je ook een 7-pagina lange rapportage opvragen waarin echt alles uiteen wordt gezet; ongelofelijk!
(Afbeeldingen op verzoek van de eigenaar verwijderd).
Ondanks dat het in kleine aantallen gemaakt is heeft het grote invloed gehad. De maatvoering die brak met de huidige standaard en het eerste echte duikhorloge. Hier nog een drietal foto’s van mijn Fifty Fathoms.
Jasper Lijfering
.
)
