Een collectie van materialen – meer dan alleen staal
Veel horlogeliefhebbers bouwen hun collectie op volgens zelfopgelegde regeltjes. Eén per merk, of één per complicatie, bijvoorbeeld. Sommigen gaan volledig los op chrono’s of duikers. Of vullen een watchbox met alleen maar Speedmasters. Allemaal prachtig natuurlijk. Maar wat als je het eens van een andere kant bekijkt?
Stiekem lijkt het me geweldig om een “collection of materials” samen te stellen. Geen focus op complicaties of merken, maar op het materiaal waaruit het horloge gemaakt is. Tot nu toe blijft het nog bij dromen, al heb ik ooit een titanium horloge gehad. En nee, de MoonSwatch in “bio-ceramic” tel ik niet mee. 
Perspectief: zwaar is goed?
Wat me fascineert is hoe we gewicht vaak koppelen aan kwaliteit. Een zwaar horloge voelt als “meer horloge” en gooit dus letterlijk meer gewicht in de strijd. 
Zelfs op het Horlogeforum lees ik geregeld dat mensen moeite hebben met het gewicht (of eigenlijk het gebrek daaraan) van een titanium Tudor Pelagos. Het voelt te licht, bijna speelgoedachtig. En dat terwijl lichtheid juist één van de meest geprezen eigenschappen is bij het dragen. Raar eigenlijk. Tijd dus om de nerd-modus aan te zetten 
en eens dieper te duiken in de wereld van horlogematerialen. 
Tudor Pelagos 39
Merken die durven: Tudor, IWC, Panerai & Omega
Er zijn flink wat merken die niet bang zijn om te experimenteren. Denk aan Tudor met modellen als de BB58 in zilver of brons, de FXD Chrono in keramiek of natuurlijk de Pelagos in titanium. IWC en Panerai verdienen ook een speciale vermelding. En Omega komt met eigen legeringen zoals Sedna Gold en Bronze Gold: beide bedoeld om de duurzaamheid en esthetiek van traditionele materialen te verbeteren.
IWC Pilot Miramar in ceramic
Panerai gaat misschien wel het verst in materiaalinnovatie. Neem bijvoorbeeld:
- Ti-Ceramitech™: 44% lichter dan staal en 10 keer minder breekbaar dan keramiek.
- BMG-Tech™: een ‘metallic glass’ dat ontstaat door een extreem snel afkoelproces, waardoor het een amorfe structuur krijgt. Het resultaat? Harder en lichter dan staal.
Rolex: behoudend, maar niet achterblijvend
Waar andere merken zich op glad ijs begeven qua innovatie, is Rolex traditioneel terughoudend. Maar in 2022 maakten ze toch een verrassende move: de Deepsea Challenge (ref. 126067) in Grade-5 titanium, oftewel “RLX Titanium”. Een primeur voor het merk. In 2023 volgde de titanium Yacht-Master 42. Misschien is Tudor dan toch weer de proeftuin geweest?
Rolex Yacht Master 42 in RLX Titanium
Titanium: de lichtgewicht kampioen
Titanium is terecht in opmars. Het is tot 40% lichter dan staal, sterker en volledig hypoallergeen. Nadelen? Het is gevoeliger voor krassen (al lossen merken zoals Citizen en Grand Seiko dat deels op met coatings), en het is ook wat donkerder / grijzer van kleur, ook al is dat niet perse een nadeel natuurlijk.
Er zijn twee hoofdsoorten:
- Grade 2: puur titanium (99%), altijd met een matte of geborstelde afwerking.
- Grade 5: legering (ca. 90% titanium, met aluminium en vanadium), sterker én te polijsten. Grand Seiko gebruikt daarom een eigen variant van Grade 5 voor hun bekende Zaratsu-afwerking.
Titanium voelt modern, draagt comfortabel en is praktisch onverwoestbaar. Alleen… het mist voor sommigen dat ‘luxe gewicht’.
Carbon: high-tech en superlicht
Carbon staat bekend om zijn kracht, stijfheid en lichte gewicht. In horloges wordt het sinds de late jaren ’90 gebruikt. Aanvankelijk als geweven lange vezels, later als “forged carbon”: korte vezels in hars (resin), onder hoge druk geperst. Audemars Piguet was één van de pioniers in het gebruik van carbon met hun Royal Oak Offshore uit 2004 en later in 2024 met een kast geheel uit gekleurd forged carbon.
Audemars Piguet Royal Oak Concept Split-Seconds Chronograph GMT Large Date
Ik mocht recent de forged carbon Doxa Sub 300 passen – dat voelde ontzettend robuust aan. En door de willekeurige structuur van forged carbon heeft elk horloge z’n eigen unieke patroon. Een high-tech, bijna stealthy look.
Doxa Sub 300 in Carbon
Casio G-Shock: carbon done differently
G-Shock verdient een aparte vermelding. Voor hun 40-jarig bestaan brachten ze een volledig carbon horloge uit – inclusief de band! Hierbij werd gebruikgemaakt van meerdere carbonvarianten, waaronder forged en layered carbon. Het resultaat: een superlichte, maar sterke constructie.
Toegegeven, het voelt wel wat “plasticachtig”, vooral door de schakels. Maar dat doet niets af aan de bouwkwaliteit, het is tenslotte carbon… en G-Shock. Met slechts 65 gram weegt het veel minder dan de helft van een stalen G-Shock (167 gram). Je vergeet gewoon dat je 'm draagt.
Layered carbon om buiging te geven aan de sluiting
Keramiek: krasvast maar breekbaar
Keramiek, of beter bekend onder de Engelse naam “ceramic” zie je steeds vaker, en terecht. Het is licht, super krasvast en blijft jaren mooi. Denk aan de Tudor FXD Chrono, IWC Pilot Miramar of de Omega Speedmaster “Dark Side of the Moon”.
Die laatste heb ik vorig jaar gepast tijdens een Speedy GTG, en ik was verrast hoe luxe en solide het aanvoelde – totaal niet ‘plastiekerig’ zoals ik eigenlijk verwachtte. Omega weet met gepolijste en matte oppervlakken echt iets bijzonders te maken. Nadeel: keramiek kán breken bij harde impact. Geen krasjes of een putje dus, maar bij een val kan zomaar een lug afbreken. Toch blijft het materiaal fascinerend.
Omega Speedmaster "Dark Side of the Moon
Een ultiem materiaal? Moeilijk te zeggen.
Ieder materiaal heeft z’n voor- en nadelen. Wat draagcomfort betreft wint titanium voor mij. Ook wat betreft de uitstraling en onwijs sterke anti-corrosie eigenschappen,. Maar carbon lonkt ook steeds meer door z’n futuristische uitstraling. Wist je trouwens dat de diepzee-onderzeeër “Titan” van Ocean Gate was gemaakt van carbon? Oké, misschien niet het meest geruststellende voorbeeld… 
De docu op Netflix hierover is trouwens wel een aanrader.
Ocean Gate “Titan”
Ik ben benieuwd hoe anderen op het forum deze materialen ervaren. Heb jij een horloge in carbon, keramiek of een ander exotisch materiaal? Deel je ervaringen!
!
