Een simpel uurwerkje

Toen ik gisteren in het topic “welke vintage draag je vandaag”, schreef dat een Ruhla erg simpel in elkaar zat, bedoelde ik dat letterlijk zo.
Vanavond had ik weer eens zo’n penankertje onderhanden en deze keer heb ik wat fotootjes gemaakt.
Zo’n Ruhla kaliber UMF 24 is een erg simpel penanker uurwerkje van een niet zo goede kwaliteit, daar kunnen we eerlijk in zijn. Dat komt doordat de Oost-Duitsers eigenlijk van niks moesten proberen om toch iets te maken. Er was een gebrek aan zo’n beetje alles en dus moest alles zo goedkoop mogelijk gemaakt worden. In zo’n Ruhla vind je dus meestal ook geen enkel lagersteentje (ze zijn er wel, maar die uurwerken moet je echt met de loep gaan zoeken) en de gebruikte materialen zijn van het aller goedkoopste soort. Zo heb ik bij een Ruhla zelfs eens een paar keer een astapje recht kunnen buigen. Dit lukt je niet bij een gehard asje van een goede kwaliteit.
Maar het horloge voldeed en alleen van het kaliber 24 zijn er, in al zijn vormen, meer dan 112 miljoen gebouwd. En dat zijn er toch erg veel, ook als je het langzaam zegt.

Maar nu terug naar vanavond. Na een paar schroefjes te hebben verwijderd hou je zo een paar onderdelen over die we in de schoonmaakmachine doen.

Eenmaal schoongemaakt kunnen we de veer een beetje invetten en weer in de veertrommel doen (geen foto van) en we gaan een paar tandwieltjes plaatsen. Zoals je ziet zijn er maar 4 asjes. Het kan eigenlijk niet verkeerd. Niet vergeten het staand opwindrad te plaatsen, anders moet ie straks weer uit elkaar

Dan kan de andere platine er op. Hier moet je een beetje een handigheidje in krijgen omdat de asjes alle kanten in willen vallen en soms moeilijk in de gaatjes willen en ze moeten allemaal tegelijk. Maar met een beetje inzicht lukt dat allemaal vrij aardig en het grote voordeel bij zo’n Ruhla is dat we de veerton nog niet meteen hoeven plaatsen. Die kan er namelijk vanaf de zijkant ingeschoven worden en dat is toch een erg slimme oplossing. Zoals je kunt zien op onderstaande foto waar de veerton half tussen de Platines geschoven is

Als dat allemaal zit dan plaatsen we het penanker of stiftanker. Dit kan soms een beetje een gefriemel zijn, maar ook dit is een handigheidje. Ik schijn altijd met een zaklamp aan de onderkant zodat ik het gaatje goed zie waar het asje van dit ankertje in moet komen. Meestal lukt dit binnen een paar minuten en kan het kleine plaatje aan de bovenkant er op. Even het ankertje goed friemelen en je kunt voorzichtig het schroefje aandraaien.

Dan kan de balans er in en het grote tandwiel voor de indirect aangedreven secondenwijzer kan op een verlengd astapje gedrukt worden. Ik doe dit altijd met een gereedschapje waarmee je de wijzers monteert. Dat werkt erg goed en je tandwiel zit mooi recht op de as. Ook het losse secondenwijzer asje kan geplaatst worden alsmede het veertje dat dit asje op zijn plaats houdt.

Dan draaien we het uurwerk om en gaan we verder aan de wijzerplaat kant. Omdat de balans van een Ruhla gelagerd is in twee conische cups heeft de balans zelf 2 spitse uiteinden aan de astapjes (een zelfde constructie zien we vaak bij oude mechanische wekkers). Het leuke is dat je bij deze constructie de axiale speling van de balans kunt afstellen. Dat doe je met het schroefje links op de foto.

Vaak zijn bij zo’n Ruhla de spitse puntjes van de balansas gesleten en dan willen ze niet meer, of niet meer goed lopen omdat de balans dan teveel wrijving heeft. Deze uurwerken waren zo goedkoop dat elke service te veel zou kosten en daarom werden ze gedragen tot ze niet meer liepen en in het gunstigste geval werd zo’n horloge dan ergens bewaard in de kast of lade.
Dit horloge is gemaakt in week 37 van 1964 en het toeval wil dat ik geboren ben in week 37 van 1964 en hoe vaak kom je dat tegen…Dus ik wilde dit horloge wel graag aan de gang hebben. Bij deze Ruhla was de balans ook versleten, maar gelukkig had ik nog een splinternieuwe balans liggen en die heb ik hier in gebouwd. Het horloge zelf is nog in een heel goede staat voor zijn leeftijd, dus ik zeg…avond goed besteed.

Bedankt voor het kijken

44 likes

Bedankt voor de info, goed bouwjaar.

Rob

1 like

Held :+1: Een ander had dit weggemikt, jij fikst het weer. :smiley:
Dank voor het delen!

1 like

Mooi stukje :grin:. Er is in de vintage draad een kleine Ruhla hype gaande de laatste twee dagen, duiken opeens overal op. Kon niet nalaten om mee te doen. Leuk om te zien hoe mooi van eenvoud die werkjes zijn. Thnx voor de uitleg :blush::+1:t3:

1 like

Knap werk weer Peter :ok_hand: en dat het uit je geboorteweek/jaar is geeft het nog eens extra cachet.

Leuk horloge!

1 like

@Scudo
Fantastisch dat je dit doet. Zo mooi die penanker uurwerkjes. Veel horlogeliefhebbers spugen er op maar eigenlijk is het heel pure horlogetechnologie in al zijn simpelheid. Ik heb ook een aantal van die dingen, de meeste uit de jaren 50 en 60. Sommige exemplaren zouden wel een servicebeurtje kunnen gebruiken, maar ze lopen allemaal nog. Helaas mis ik de vaardigheid om ze zelf te servicen, dus laat ik het maar zo, ze zijn voor de verzameling, voor de heb en voor de leuk.

Een van de leukste eigenschappen vind ik het geluid. Ze klinken als een oude keukenwekker, maar dan weet je tenminste ook dat ze 't doen. Die Ruhla’s met een UMF 24 zijn inderdaad verbazingwekkend. Ik heb ook nog zo’n ding, was van mijn opa. Doet 't ook nog steeds. Er staat ‘Ancre’ op de wijzerplaat, maar het motortje is gewoon een UMF24 (Export modelletje?).

2 likes

Leuk om te lezen! Dank voor het delen…

1 like

Dank voor het delen, erg interessant! Je bent en blijft de penanker meester van het forum! :smile: :+1:

1 like

Gaaf om te lezen en mooie foto’s, bedankt. :+1:

1 like

Heel nice!!
Ik zelf vindt het ook nooit erg om aan penankers te werken hoor. Heb er zelf een aantal waaronder ook een Ruhla. En dat getik wat je op afstand hoort is heerlijk!
Geniet ervan!!!

Gr,

3 likes

Mooi om die ondergewaardeerde werkjes ook eens naar voor te brengen Peter :heartpulse:

1 like

Mooi verslag zeg! En wat cool een horloge uit je eigen geboorteweek!
Wat wel aardig is om te melden was dat de export van horloges en uurwerkjes een middel was om harde valuta door export te verkrijgen.

De staat investeerde daarom ook in dit Volkseigener betrieb om de productie van het kaliber 24 Uurwerk helemaal te automatiseren, een unicum in die tijd geloof ik.

Maar zoals met alles in de DDR, Veel goede technici en idee . Denk bv ook aan Trabant waar er plenty ontwerpen waren voor nieuwe, betere technisch moderne modellen maar alles van boven werd tegengehouden omdat er doorgeproduceerd diende te worden voor die harde valuta en men geen geld wilde vrijmaken voor innovatie. We weten waar het toe leidde!

2 likes

@BG1 de Volkswagen Golf was eigenlijk gestolen (of misschien gekocht, maar men denkt gestolen) van Trabant.

1 like