France Ebauches 68 Reparatie

Luitjes,

Omdat ik even wat anders te doen wilde hebben dan Louter ontwerpwerk, waarbij er feitelijk niets uit je handen komt…
Heb ik mijn gereedschapskistje met horlogemakerspulletjes weer te voorschijn gehaald…

en wel hierom… Ik kreeg van een kennis een doosje “horlogespul” het blauwe verbanddoosje op de foto hierboven… 10 horloges, waarvan 5 Quartz, en 5 mechanisch… 2 chineesjes… en 3 horloges met een “echt” kalibertje…
één Lorsa Caliber 14, en twéé France Ebauches Caliber 68… echter… één van die twee wilde niet lekker lopen… waarschijnlijk vuil, want het kalibertje zat in een kastje wat alles behalve waterdicht is… laat staan stofdicht


de Patient voor deze exercitie… best een leuk kalibertje…17 Robijntjes… eigenlijk is alleen de veerton niet op robijnen gelagerd.

Een klein kwartiertje later lag het uurwerkje uiteen, en netjes gesorteerd in 2 vakdoosjes…

Echter… is er één dingetje misgegaan… dat het kroonrad linkse draad is, da’s genoegzaam bekend, maar in tegenstelling tot vele andere kalibers zit het opwindrad OOK met linkse draad vast… dat was dus “krak”… en daar zit nu dus een uitdaging… Ik heb wel een assortiment schroeven, maar da’s allemaal rechtse draad, en de Veerton as opboren en nieuw tappen is listig…
een nieuwe veerton as maken is een optie… maar mogelijk heeft iemand nog een al dan niet complete FE 68?

Arie,je bent lekker bezig.:?
Dit komt mij heel bekend voor, het is vrij normaal dat je als beginner vaker wat kapot maakt dan heel. Zo’n periode heb ik ook gehad hoor.

Met een beetje geluk vind je donor materiaal of iets dat passend te maken is.
Anders, zie het gewoon als leergeld.
Zolang je geen zeldzame horloges vernielt is het een investering en kan je later vele horloges van de ondergang redden.

Precies… maar ik baal er wel van… ik heb 2 van dergelijke uurwerkjes… de ene loopt goed… de ander… deze dus… liep dan weer wel, dan weer niet… meestal niet.

als ik die weer aan de praat kan krijgen, dan is dat mijn eerste reparatie…:slight_smile:

Als je een passende schroef met linkse draad kan vinden, eventueel wat bijwerken.
Dan is het toch opgelost?

Tsja, het staat waarschijnlijk niet voor niets duidelijk vermeld in de handleiding :smiley: :smiley:

Uit een obscuur boek over Franse uurwerken…

Heb even gezocht, maar kan je helaas niet helpen aan een veerton of arbre, maar onze ebay vriendin Albertine heeft een paar sloop-uurwerkjes voor weinig:

Groet,
Paul

Vacheron alweer als reddende engel!

Kijk aan… Ik denk dat ik mijn Paypal weer eens ga aanspreken… dat gaat rap… maarja… 't FE 68 is ook een veel gemaakt, en veel gebruikt kalibertje…

't staat inderdaad expliciet in de manual… maar laat ik die nou net niet hebben…ik heb dat obscure boek niet… hoe kom ik aan “une livre obscure de France Ebauches”? Paul?

Bought it!.. en meteen “Evilbay” maar dichtgemept… er staat zoveel lekkers… :slight_smile:

De jacht naar aanwinsten en onderdelen… dat is zo spannend! X(

Met je adres per PM en een kleine donatie aan het KIKA vind je overmorgen een tikkend en net compleet werkje in je brievenbus :wink:

IK heb die Ebay aanbieding inmiddels gekocht… maarja… eh… ik ga even een PMmetje doen…

Hoi Arie,
het was maar een (flauw) grapje, wijsheid achteraf levert nooit veel op, maar ik zag het toevallig staan toen ik aan het zoeken was welke kalibers een veerton hadden, uitwisselbaar met de FE 68… :smiley:

De titel van het boek is: French Watch Movements: Their Technical Characteristics (het is uit de 60-er jaren en in het Engels!)

Zoals de meeste oude uurwerkboeken ben je aangewezen op antiquariaten, ebay of door de dozen snuffelen op de Rikketik; weet niet of het nuttig is hoor, meestal worden er stevige prijzen voor gevraagd en algemene reparatieboeken zijn eigenlijk leerzamer…

Als je iets specifieks uit dit boekje nodig hebt, PM me maar, dan maak ik wel een paar foto’s van dat hoofdstuk (over het algemeen een technische beschrijving van het kaliber met wat tekeningen).

PS: waarom begin je in 's hemelsnaam met reparaties oefenen op zo’n pielerig klein uurwerkje :S :S

Groet,
Paul

Paul,

Ik zie dit niet als een flauw grapje, eerder als een wijze les…wat ik jammer vindt, of eigenlijk onvergeeflijk, is dat de schroeven niet gemarkeerd zijn… normaliter ( in het grote werk ) is een moer met linkse draad gemarkeerd, met kleine inkepinkjes op de hoeken… Kijk maar eens naar de aansluitingen van Gascilinders van lastoestellen… , of… de moeren op een Slijpmachine…één van de 2 slijpstenen zit met Linkse draad… en die moer is gemarkeerd

Maargoed, blijkbaar heerst er een andere ethiek in de horlogewereld… en moet ik gewoon zorgen dat ik mijn bibliotheek ga uitbreiden…

een paar Scans van de info over de FE 68 zijn in elk geval welkom.

en waarom ik begin met oefenen met zo’n pielerig uurwerkje?.. waarom niet?.. (:smiley:

Mijn ogen hebben er geen moeite mee, en anders zijn daar de Oogloupes, mijn vingers hebben er geen moeite mee… 't enige lastige is.dat ik gewoon achter mijn (Veeeeeeeeeel) te lage bureau zit… 70 cm… mijn werkbank is 95cm hoog… ik zit dus 25 Cm te laag…

In de horlogewereld is idd heel veel anders, maar een schroef met linkse draad is vaak gemarkeerd met 3 parallelle gleuven (ipv 1 bij een normale schroef); helaas houdt niet iedere fabrikant zich aan die richtlijn…

Groet,
Paul

en daarnaast zijn de schroeven op een kroonrad in 90 procent van de de gevallen schroeven met linkse draad. Het voor zover ik weet te maken met de draairichting van het rad en het feit dat deze zo niet los zou kunnen draaien. Bij chronograafuurwerken uit de jaren 40-50 van landeron en venus zijn de schroeven inderdaad vrijwel altijd gemarkeerd met drie gleuven.

Uurwerkje FE 68 heb ik volgensmij meer dan 100 van liggen, zit in 8 van de 10 dameshorloges uit de jaren 50-60-70, zeker gouden horloges van plakmerken.

In inderdaad een pietepeuterig werkje, op zich wel een uitdaging, maar in het begin maak je het jezelf alleen maar moeilijke. Zeker het in elkaar zetten.
Gouden tip om de tandwielen weer netjes onder de platine te krijgen. Allen tandwielen in de bodemplatine zetten, dan bovenplatine erop en dan heel rustig het beheerst met de achetrkant van de pincet tegen de werkhouder tikken. als alles goed gaat valt alles precies op z’n plekje en zijn alle tandwielen uitgeleijnd in de lagerstenen. Daarna voorzichtig op de platine drukken met iets wat geen krassen maakt en de dan met de pincet te kijken of met een zetje tegen het centraalrad alle tandwielen mee gaan draaien.

Voor het werken op dit soort horloges is een fijne pincet een must, werk zelf vrijwel altijd met een dumont 5(inox! anders roesten ze binnen no-time weg) Dit is van oorsprong een pincet om de spiraalveer mee te bewerken, maar ik heb met een slijpsteenje de punten iets botter gemaakt en nu is het mijn standaard werkpincet.

Edit: bij smeren zou ik 9010 op balans en ankerrad gebruiken, 941 op ankerpaletten, 9020 op overige tandwielen en D5 op veertonas. Let erop dat de de olie precies op de as geeft en de overige delen van de steen schoon blijven. Bij dameshorloge komt de smering extreem nauw en als het verkeerd gebeurt, zal het horloge er snel weer mee stoppen. Op overige punten ook D5 gebruiken, zoals in wijzerverzetsysteem en opwindsysteem.

Koen, inderdaad het KROONRAD wel… en dat is ook logisch. zou daar een schroef met rechtse draad in zitten, dan loop je een risico dat het schroefje loskomt… omdat het kroonrad bij het opwinden LINKSOM draait… en links normaliter LOS is…

bij het OPWINDRAD daarentegen, is het op zijn zachtst gezegd RAAR dat dat rad ook linkse draad heeft, want het rad draait RECHTS… maar… omdat het rad middels een vierkante tap rotatiegefixeerd is op de as, maakt het eigenlijk geen verschil…in zoverre… als de tap een klemmende passing is… zou het tapje ook maar iets ruimte hebben, dan loop je toch een zeker risico op deze manier. daarom RAAR…

dat van die 3 gleuven was mij ook al opgevallen bij een aantal kalibers

In wezen is het samenbouwen van een Kaliber niet ingewikkelder als het samenbouwen van een versnellingsbak, want dat is het feiteljk ook, only smaller…:slight_smile:

Ik heb nog wat titanium op voorraad… komt nog wel een nieuwe pincet aan binnenkort… ik maak ze gewoon zelf… RVS is ellende… toch altijd net genoeg magnetisme om zelfs de kleinste schroefjes nog op te tillen…

Inmiddels heb ik wat spulletjes besteld her en der… mogelijk heb ik binnenkort NOG meer FE 68’s lopend en wel…

Hub Hannemann Schreef:

Met je adres per PM en een kleine donatie aan het
KIKA vind je overmorgen een tikkend en net
compleet werkje in je brievenbus :wink:

En… Jawel!

ook wel leuk… iets doen voor een goed doel, en er zelf ook nog wat mee opschieten… Win-Win…

en… er zijn er nog een paar onderweg… blijkbaar zijn ze nog makkelijk te verkrijgen… eens zien wat we ermee kunnen aanvangen…

We zijn inmiddels een paar weekjes verder… druk gehad in de tussentijd… maar

Via Ebay dus 3 “Sloop uurwerkjes” binnengekregen… één met een gebroken stift, één waarvan het ankerrad los om het asje ligt… en één die meer water heeft gezien dan goed voor em was… die valt af als donor voor een nieuwe veerton voor mijn reparatie-object…

Nu had ik ook nog een Lorsa 14 die niet lekker liep… die heb ik gistermiddag even kennis laten maken met mijn pincetten, schroevedraaiers, Rodico, Koch nummer2 en een dosis geduld en wat fijne motoriek… de Lorsa loopt inmiddels ook weer… Jottum!..

Vanavond na het verorberen van een maaltje Bami-Goreng maar eens de handjes gewassen met heet water… en achter de werkbank plaatsgenomen… Uit een nachtkastje een laatje geleend, en dat ondersteboven op mijn buro gelegd, daarmee kwam mijn werkvlak 10 cm hoger…hetgeen het werken aan kalibertjes wat minder ondraaglijk maakte…
Van een reclameblaadje en een velletje Geel A4 een werkmatje geimproviseerd… en aan de slag…


Eerst de “trein” maar weer eens in de platine gezet… 't ding is werkelijk niet groter dan mijn duimnagel…:slight_smile:
Vervolgens de brug vastgeschroefd… hier en daar een zetje moeten geven om alle astapjes weer keurig in hun robijntjes te krijgen…
in plaats van het centraalrad bewegen, ter controle van het lopen van het werk, heb ik met een balgje een pufje lucht tegen het ankerrad gegeven… en presto!.. het werkje kwam in beweging… met een pufje lucht is de kans op beschadiging gewoon kleiner…


Daarna kon het ankertje weer op zijn plekkie geplaatst worden… ( uiteraard heb ik voor het monteren al die lagers waar ik later niet goed meer bij kon van een drupje Olie voorzien)


Zoo?..grote stappen ineens?.. neen… dit is het donoruurwerk waar het ankerrad los van lag… die pakken we later wel aan… 't ankerrad van het vastgeroeste kaliber kan hier mogelijk uitkomst bieden…


Hier wat donor-delen, hoewel die van het oorspronkelijke uurwerk ook nog in goede staat zijn… reserve zullen we maar denken…


Want hier ging het tenslotte om… de veerton… ze is er al uit… want…


Hier ligt ze… klaar om in het andere kaliber te worden geplaatst… likje olie in het lager in de platine…


en dan gaat het snel!.. Veerton erin. Veertonkloof erop… veertje en pal erin…


en dan… het opwindrad erop… en de balans erin… op het moment dat ik de balansbrug op de positioneerpennetjes had liggen… de veerton een klein stukje opgedraaid… en de balans een pufje lucht gegeven… de balans begon te draaien… en ze bleef draaien bij het aandraaien van de schroef van de balansbrug… Operatie geslaagd!..

de schroeven van de veertonkloof zitten ook weer op hun plek… morgen de rest afmonteren… de andere kant dus… minuutpijp, de minuterie, bascule en knipveer, en de tige… dan kan ik er eventueel de wijzerplaat ook weer opzetten… zodat ik het urenrad niet kwijtraak… :slight_smile:

op de vraag van Paul: “waarom begin je in 's hemelsnaam met reparaties oefenen op zo’n pielerig klein uurwerkje :S:S”

kan ik nu dus antwoorden met ": omdat (ik) het kan!"
en Koen, ja… je hebt gelijk… ik maak het me inderdaad moeilijk… maar ik vind moeilijk niet erg… daar leer je van… Leren vind ik leuk… anders was ik wel dom gebleven… (:smiley:

ik ga nu even genieten van een :)-D want die heb ik wel verdiend denk ik…

Ok… we zijn gisteren een heel eind gekomen… maar nog niet helemaal tot de Finish…

Dus…!


Eerst de Tige, en de 2 raderen erin…


Gevolgd door de Minuutpijp, en de minuterie… waarbij je dus goed moet opletten… dat het rondseltje wat aangrijpt op het kroonrad op de tige dus wel GOED moet liggen… schuine kant onder…


We gaan vrolijk verder… Bascule erin… veertje op zijn plekje “Varen” ik doe dat doorgaans door de veer om het “tapje” te leggen, en met de korte kant op de goede plek… dan heb je de lange kant als “hefboom” om ook die goed te plaatsen… de veer houd ik vast met een houten pennetje. en de lange kant schuif ik dan op zijn plek, met een schroevendraaiertje, of een pincet… net wat ik in mijn handen heb… :slight_smile:


Dan is het tijd voor de knipveer… dit is een makkie vergeleken bij de basculeveer… gewoon op zijn plekkie leggen… schroeven bijna helemaal indraaien… dan met een schroevendraaiertje 't verende deel een klein duwtje geven… dan valt ie keurig achter het pennetje… schroeven helemaal indraaien… klaarrrrr… makkie eigenlijk… :slight_smile:


Ja… en dan zijn we klaar eigenlijk… nou… bijna… 't kroonrad moet er nog op… Ok… da’s allemaal niet zo spannend… busje op het astapje… kroonrad erop… likje Koch nr 1… schroefje erin… rechtsom!!.. klaarrr… meteen even helemaal opwinden… en…


Zoals je ziet… de FE 68 is inderdaad ECHT niet groter dan mijn duimnagel…:slight_smile:

Voor nu?.. Arie is tevree…

Heb je de incblock wel schoongemaakt en in de olie gezet?