Tip om ongewenste reflecties te vermijden: een zwart oppervlak rond je lens plaatsen om je achter te verschuilen
Ik kleed me altijd om als ik een foto maak
Ook een goeie! Ik had onlangs een zwart/wit gestreept t-shirt aan. Slecht idee
Focus Stacking
De laatste tijd ben ik weer wat meer aan het experimenteren met focus stacking. De nadruk ligt ook echt op experimenteren, want de resultaten zijn nog verre van perfect.
Het lijkt me leuk om mijn ervaringen hier te delen. Van de ene kant ben ik nog lerende en zou graag jullie tips ontvangen. Van de andere kant is het wellicht leuk voor de mensen die wat verder van fotografie afstaan en geeft het een inkijkje in het moeizame bestaan van een hobbyfotograaf.
Om te beginnen, wat is focus stacking eigenlijk? Om goed antwoord op deze vraag te geven, moeten we starten bij het begrip scherptediepte of (depth of field/DoF).
Scherptediepte is… Ach, waarom zou ik zelf de moeite nemen?
“Hey ChatGPT! Leg in jip en Janneke taal uit aan de leden van het horlogeforum wat scherptediepte is in de fotografie”
“Natuurlijk, ik zal proberen het concept van scherptediepte in eenvoudige termen uit te leggen, vergelijkbaar met de Jip en Janneke taal.
Stel je voor dat je met je camera een foto wilt maken van je mooie nieuwe horloge. Je wilt dat je horloge heel scherp is op de foto, maar alles op de achtergrond een beetje wazig. Dit is waar scherpdiepte om de hoek komt kijken.
Scherpdiepte is net als een denkbeeldige ‘strook’ in je foto die scherp is. Alles wat voor of achter deze strook ligt, wordt een beetje wazig. Het helpt om het onderwerp waarop je je wilt concentreren (zoals je horloge) duidelijk uit te laten komen, terwijl de rest van de foto een beetje wazig is.
Als je een grotere scherpdiepte hebt, dan heb je een grotere strook die scherp is. Dit betekent dat meer dingen in de foto scherp zullen zijn, niet alleen je horloge. Maar als je een kleinere scherpdiepte hebt, dan heb je een kleinere strook die scherp is. Dit betekent dat minder dingen in de foto scherp zullen zijn, wat handig is als je wilt dat alleen je horloge scherp is en de rest wazig.
Je kunt de scherpdiepte veranderen door met instellingen op je camera te spelen, zoals het diafragma. Maar dat is weer een ander verhaal.
Ik hoop dat dit helpt om scherpdiepte in de fotografie een beetje beter te begrijpen!”
Scherptediepte (DoF) is dus de afstand van het gedeelte dat in focus is. In de onderstaande foto is het ongeveer de strook tussen de groene lijnen.
DoF is een dankbaar techniek in de fotografie. Het kan een manier zijn om een onderwerp extra uit te lichten en extra diepte in een foto aan te brengen.
In Macro-fotografie is DoF meer een last dan een lust. Dit komt omdat je dicht op een onderwerp zit, vaak met een lens met een grote vergrotingsfactor. Hierdoor kan je DoF heel smal worden, soms maar enkele millimeters diep. Een oplossing hiervoor is Focus Stacking!
Met focus stacking combineer je namelijk meerdere foto’s met verschillende scherpstelpunten tot één foto die over de gehele linie scherp is.
Hoe werkt het precies?
We starten met de setup. Voor dit voorbeeld heb ik een heel eenvoudige compositie gepakt;
Een horloge onder een lichte hoek, twee continue-lichten erboven en een camera met een 105mm macrolens op een statief.
Tegenwoordig zijn er verschillende camera’s met een ‘inbody’ focus stacking optie. Ook zijn er technische oplossingen zoals focus rails.
Ik doe het op de old fashioned way, namelijk met handmatige focus:
De camera zet je op de manualstand zodat je alle instellingen zelf in de hand hebt (in dit geval f/4, ISO400 en shutter van 1/100s). Ook de focusstand staat op manual.
Om te beginnen focus ik de camera (handmatig) op het punt vooraan in de foto (in de onderstaande foto zie je aan de rode markeringen waarop is scherpgesteld).
Nu je eenmaal de startfocus hebt gekozen begint de ‘fun’.
Ik maak telkens een foto, om vervolgens handmatig de focus millimeter voor millimeter te verschuiven.
Dus klik, draai, klik, draai, klik, draai…en dat een keer of 40-60…
Uiteindelijk werk je jezelf zo naar boven, totdat je je uiterste focuspunt hebt bereikt.
Zoals jullie kunnen zien steekt er een oranje kabel uit de camera, dit komt omdat ik “tethered” fotografeer. Maw; de camera is aan mijn laptop aangesloten zodat alle foto’s direct worden ingeladen. Dit scheelt aanzienlijk wat tijd.
Nadat alle foto’s op mijn computer staan, gaat het echt werk beginnen. Ik begin met de eerste selectie (in Capture One).
Vervolgens exporteer ik deze foto’s (in dit voorbeeld 39 stuks) naar photoshop.
Deze foto’s laat ik vervolgens uitlijnen en overvloeien tot één beeld.
Als ik tevreden ben met het resultaat, dan importeer ik het beeld naar Lightroom voor de verdere bewerking:
Na croppen en nabewerking (in dit geval, wat overdreven voor het effect). Exporteer ik het uiteindelijke beeld naar Photo’s voor het opslaan en delen.
En voila!
In het beeld hierboven zijn nog veel wazige delen te vinden. De stack is dus verre van perfect, de volgende keer moet ik in nog kleinere stapjes foto’s maken.
Ook ben ik na aan het denken om binnenkort een focus rail aan te schaffen.
Wat denken jullie ervan?
Hebben jullie tips en ervaring op het gebied van focus stacking?
Wat een werk! Poeh. Interessant om te lezen.
Dit is een aspect van de hobby die ik voorlopig even laat voor wat het is. Maar het is echt cool om een inzicht te krijgen in hoe je zulke foto’s krijgt. Het eindresultaat is wel een genot om naar te kijken. Saved.
Mooi gedaan, bedankt
Ik heb het in 2018 geprobeerd met de Panasonic DMC-GX80 die in body focus stacking heeft d.m.v. een soort filmpje te maken, plus een Olympus F2.8 60mm lens, maar helemaal scherp werd het nooit ;
De lens was wel goed ;
Manual focus stacking is wel wat werk, maar de moeite waard. Misschien toch eens kijken naar een camera met ingebouwde stacking optie.
Is het niet sneller om op F16 alles scherp te schieten en dan met nabewerking Field Blur toe te passen…
Prachtig resultaat, maar het is dan ook een prachtig horloge! Leuke uitleg!
Met een 105 macrolens heb je op een 1:1 afstand met f16 Max 1,5cm scherptediepte.
Als je dan een volledig scherpe foto wil, dan moet je wel stacken.
Gaaf!