Van de week heb ik op Ebay een leuk kastje op de kop kunnen tikken voor een kaliber AS-1130, daar had ik nog wel een uurwerkje in de luxe uitvoering met 21-jewels voor liggen, dit had echter wel een gebroken balansas; geen al te moeilijke reparatie, maar wellicht eens aardig om de aspirant knutselaars op dit forum (en dat zijn er nogal wat, begrijp ik ) te laten zien hoeveel en wat voor gereedschappen hiervoor nodig zijn; Freddy heeft al eens zoiets gepost op de oude prikpagina, maar dat is inmiddels niet meer te vinden:
De onderdelen voor ons nieuwe projekt:
Een passende balansas werd nog gevonden in een oud Bestfit assortiment in de voorraad (voor diegene met scherpe ogen: flesje nr.40), een mazzeltje, maar anders was het natuurlijk nog makkelijk te bestellen geweest:
Voor het verwijderen van de kapotte balansas (na verwijderen van spiraal en plateau), gebruik ik een Bergeon Platax, deze zorgt ervoor dat het balanswiel niet verbuigt bij het “uitslaan” van de oude as; ook voor het demonteren van het plateau kan deze Platax gebruikt worden,maar ik gebruik er een Bergeon 2810 Bradux (knijpertje) voor, is wat makkelijker :
De nieuwe as klinken we vast in het balanswiel met behulp van een ponsendoos (of Treibniet), 3 verschillende ponsen en een mini-hamertje:
Na het vastklinken moeten we de rondloop van het wiel kontroleren met dit apparaatje en eventueel verbeteren met dat wringijzertje rechts, als je het uitslaan en opklinken netjes hebt gedaan, dan is de onrondheid meestal erg gering en zijn er maar weinig aanpassingen nodig:
Hierna druk je het plateau weer op de balansas in dezelfde positie tov het wiel als dat het oorspronkelijk zat, even vooraf aantekenen waar de elips (impulssteentje) zat, is dus verstandig, helaas is het plaatje van het monteren van het plateau op de treibniet helemaal onscherp geworden, dus die laat ik maar even achterwege 
Dan checken we of het wiel netjes is uitgebalanceerd op zo’n “poising tool”; als er een zwaar punt in zit kan er wat materiaal van het balanswielschroefje “weggefreesd” worden met het freesje links, hiermee haal je materiaal (= gewicht) weg uit het midden van het schroefje, dat ziet er dan toch weer netter uit als wegvijlen of zo:
Is dit in orde, dan monteren we de spiraal weer in de oorspronkelijke positie, de exacte goede positie van de spiraal tov het plateau controleren we later met het afregelen.
De balans is nu gereed voor montage; alle delen van het uurwerk worden gedemonteerd en gereinigd, een nieuwe opwindveer geplaatst (eigenlijk standaard, een veer in een “vintage” horloge is vrijwel altijd vermoeid, gewoon vervangen door een nieuwe onbreekbare veer is aan te raden)
De montage van het uurwerk in stappen:
- De grondplatine met veerton:
- Centrumrad, 3e rad, 4e rad (sekondenrad) en het ankerrad in de platine:
De bruggen/kloven worden geplaatst (in dit geval heb ik de lagertjes al geolied met een Bergeon automatische oliegever, omdat ik te lui ben om alle deksteentjes te verwijdern
Na het reinigen mag je niks meer aanraken met je vingers, dus enkel pincet gebruiken, en voor het aandrukken van de bruggen een penhoutje :
De brug over de veerton wordt geplaatst met de tandwielen, op dit punt kun je de veer even een beetje opwinden; als je alles goed hebt gemonteerd, dan zoeven de tandwieltjes wrijvingsloos rond, en aan 't einde draaien ze ook nog even terug in tegengestelde richting!
Het anker wordt gemonteerd, de tappen worden nooit geolied, de ankersteentjes wel!
Even een slagje opwinden en voorzichtig proberen of het anker netjes heen en weer “tikt”.
De balans wordt met de kloof gemonteerd, als het goed is, dan begint 'ie gelijk te tikken, altijd een leuk moment als zo’n uurwerk weer tot leven komt:
Helaas was het fotootje van de “opwindkant” montage nogal wazig (knakencamera), dus die heb ik voor 't gemak maar even weggelaten
Hierna kan het uurwerk afgeregeld worden, het bleek wel nodig om de balans nog “in beat” afgesteld te krijgen, waarvoor de balans met kloof nog een paar keer verwijderd moest worden, maar dat is ook zo gepiept!
Het uurwerk kan in de kast gemonteerd worden; wel met een andere wijzerplaat als in ons oorspronkelijke bouwpakket, want die bleek het gat voor de sekondenwijzer-as op de verkeerde plek te hebben 
Een kroontje (een ouderwetse stofdichte uitvoering, met zo’n verende afdichting) uit de voorraad gezocht, en een opwindasje op lengte gemaakt:
En het komplete eindresultaat met blauwe wijzertjes en een sjiek alligator bandje:
Een kleine “snag” kwam alsnog aan het licht, na 3 kwartier stopte het uurwerkje :S
na enig zoekwerk bleek de minutenwijzer te ver op de minutenpijp gedrukt te zijn, waardoor hij op een punt aanliep op het uurrad! Na dat verholpen te hebben loopt het horloge als een zonnetje!
Groet,
Ik neem aan dat dat hulpmiddel d.m.v. de stelschroeven waterpas gezet moet worden, zodat het balanswiel mooi kan lopen. Zoiets als uitbalanceren van een autowiel stel ik me zo voor.
