Lijdend voorwerp van dit knutselprojekt is een heel vroege en zeldzame enkeldrukker Angelus chronograaf, met een 14 lijns kaliber 210 uurwerk. Het zit in een “gold-filled” kastje met een scharnierend achterdeksel
De klachten waren dat het horloge zich moeilijk liet opwinden cq problemen met de opwindveer; als het uurwerk liep,dan liep het veel te snel; het uurwerk zat helemaal los in de kast; kortom: werk aan de winkel!
Op 't eerste gezicht ziet het uurwerk er redelijk “standaard” uit, de bruggen netjes voorzien van Geneva stripes, en de hele opbouw ziet er niet afwijkend uit ten opzichte van de meeste chronografen uit de periode.
Na de demontage van de bruggen echter een verrassing: de afwerking van de delen is echt minimaal; de platine is opgebouwd uit 3 “lagen” die op elkaar gehouden worden met schroeven.
De twee dikke delen hebben overduidelijk ooit aan elkaar gezeten voor de machinale bewerking, de verbinding is ertussenuit gebroken, en de randen zijn totaal niet afgewerkt.
Ook zijn er twee plaatsen zichtbaar waar gaten op de verkeerde plek geboord zijn, die weer gedicht zijn met een plug!
Dit vond ik nogal opmerkelijk, en helemaal niet wat ik zou verwachten van een kwaliteitsmerk als Angelus; als we echter bedenken dat dit de voorloper was van het (veel meer voorkomende) Angelus chronokaliber 215 en de daaruit ontwikkelde 217 kalenderchrono en het 3-wijzer-model kaliber 216, dan zou het best kunnen dat deze uurwerkjes niks meer waren als de “prototypes” voor de nieuw te ontwikkelen serie; dit zou verklaren waarom er geen aandacht geschonken werd aan de afwerking, en waarom men een 3-laags konstruktie heeft toegepast (wat de toleranties niet ten goede komt); in dat licht bezien zou dit een heel interessant en bijzonder kaliber kunnen zijn!
Bij de demontage werd al gauw duidelijk waarom het opwinden wat lastig ging: de palveer was zelfgemaakt uit draad wat 3x te dik was (vergelijk met de palveer links op 't fotootje)
Dezelfde knutselaar had waarschijnlijk de opwindveer met de hand in de trommel gefrommeld, want de veer stond helemaal konisch, in plaats van netjes vlak; de veer had ook helemaal geen spanning meer, dus werd vervangen door een modern onbreekbaar type.
Alle delen van het uurwerk werden gereinigd; het veel te snel lopen was natuurlijk weer olie op de spiraal, waardoor diverse windingen totaal verkleefd waren; makkelijk op te lossen door de komplete balans even in de Bergeon “one dip” schoon te dompelen.
Montage van het uurwerk ging voorspoedig, enkel het chrono-aandrijfwiel gaf wat problemen met de passing, en 't bleek ook erg lastig om de speling tussen het aandrijfrad en het tussenrad korrekt af te stellen.
Maar uiteindelijk is ook dat opgelost; de passing in de kast werd ook weer beter gemaakt, en de originele 3/4 schroef vervangen door een schroef met klemmetje, waarmee het uurwerk weer vast zat.
De kast zelf en de glasrand werd gepolijst en verguld, de chrono-sekondewijzer werd vervangen omdat de oude wijzer wat te kort was en tenslotte werd het wat bolle glaasje vervangen door een nieuwe met een wat lager profiel.
Er gaan wel wat uurtjes in zitten, maar het is altijd weer leuk als dan uiteindelijk zo’n oud uurwerk weer soepel opgewonden kan worden en als het weer vrolijk tikt en zelfs weer keurige rechte strepen op het afregeltoestel trekt!
Volgende patient…!!
Groet,
)