Mijn eerste servicebeurt met poetsbeurt+

Beste horlogeforum genoten, ik ben nu ongeveer een jaar bezig met horloges (tot grote frustratie van mijn gezin ;)).

Ik begon met een zeer diep verlangen naar een Breitling. Ik had vroeger een klasgenoot met een van de vrachtwagen gevallen Breitling, ik weet nu, een knalgele Emergency. Ik weet niet waarom, maar dat merk is altijd in mijn achterhoofd blijven plakken. Jarenlang heb ik helemaal geen horloges gedragen. Tot ik ergens in de herfst van 2013 iemand tegenkwam met een vintage Navitimer. Ik moest en zou een Breitling bemachtigen, maar goed, beperkt budget.

Uiteindelijk heb ik via Marktplaats een merkloze chronograaf gekocht die in ieder geval het uurwerk deelde van een Breitling, een Venus 170 (nu weet ik dat dit een tamelijke achterlijke gedachte is). Die liep uiteraard totaal niet, en na wat omzwervingen heb ik deze moeten laten servicen voor anderhalf keer het aankoopbedrag.

Dat moest anders.

Ik besloot rommelmarkten en advertentiesites af te struinen naar leuke horloges om uiteindelijk naar een Breitling toe te sparen. Op het hoogtepunt had ik 80 horloges, ik zwerf nu ergens rond de 40. Ik heb heel wat leuke klokjes kunnen kopen, soms voor bodembedragen. Ik heb me vrij snel het weer netjes maken van horloges eigen gemaakt, de kasten en glas schoonmaken, poetsen en polijsten en daarna verkopen. Het plan werkte, ik kon er een kopen voor een mooi bedrag.

Maar één ding bleef, hoe vermijd ik die verschrikkelijke servicekosten. Ik moest en zou leren servicen, hoe moeilijk kon dat nou zijn?

Wat blijkt, dat is dus echt abnormaal moeilijk

Dit is het gewillige slachtoffer, een Remova met een ETA 2391 uurwerk.

Om dit topic een beetje hanteerbaar te houden, staat de volledige beschrijving in reacties op dit bericht. Dat scheelt een hoop scrollen.

Veel plezier bij het lezen.

We beginnen dus met deze Remova

Even een paar praktische tips:
-Zorg voor een goede workspace, bij voorkeur op schouderhoogte
-Zorg dat je een identiek uurwerk hebt voor het geval er onderdelen gaan vliegen, en dat doen ze
-Stofzuig van te voren, in verband met het punt hiervoor, schroefjes en stofjes lijken verbazend veel op elkaar als ze op de grond liggen
-Zorg dat je alle spullen hebt die je nodig hebt voor de klus voordat je begint

Ik heb de foto’s initieel voor mezelf gemaakt, ze zijn dus niet allemaal even scherp en niet elke detailactiviteit is gefotografeerd of ik had simpelweg geen handen vrij. Maar dit zal ik beschrijven.

Allereerst, ik heb de fixoflex band verwijderd en meteen weggegooid.

Vervolgens de caseback geopend met een caseopener bal.

We kijken hier naar een ETA 2391, van eind vijftig, begin zestiger jaren.

De Timegrapher heeft moeite om er een goede meting uit te halen, hij loopt

in ieder geval zwaar in de min, met slechte amplitude en ditto beat error

Omdat we de wijzers zometeen moeten verwijderen, willen we natuurlijk dat

deze niet bewegen, draai aan de knop in de opwindstand totdat het palletje

van de veerton vrijstaat en hou hem dan met een schroevendraaier vrij van

het tandwiel, vervolgens kun je deze door de kroon voorzichtig vrij te

laten zichzelf laten ontspannen.

Met een schroefje maken we het uurwerk los van de spacerring, deze zit

zwaar verklemd en wil er niet uit. Het uurwerk moet er dus via de voorkant

uit.

Omdat de kroon zometeen wordt verwijdert, draaien we de wijzers vast op één

positie.

Door het kleine schroefje los te draaien bij de stift kunnen we deze

verwijderen.

We gaan het glas verwijderen, dit doen we met een glasafnemer, we zetten de

klauwen om het glas heen en draaien dan stevig aan.

Als je het goed hebt gedaan, dan pak je het glas er in één keer af.


Met een Presto puller pak je dan in één keer de wijzers eraf, in dit geval

doe ik dit zonder beschermfolie, als de wijzers wat verder van de plaat

staan kun je er iets onder schuiven tegen krassen. De wijzers gaan in de

stolp.

De wijzerplaat zit met twee pennen vast aan het uurwerk, door de twee

schroefjes in de zijkant van het uurwerk los te draaien laat deze de

wijzerplaat los.

Plaats het uurwerk in een werkhouder, we gaan het dekplaatje van de randeren

verwijderen.

Erbarmelijke foto van de raderen

In dit tandwiel zit een stukje metaal vast, moeilijk te zien maar gelukkig

makkelijk te verwijderen

We verwijderen de raderen van de wijzerplaat kant met een pincet (en de

minuutpijp met de Presto puller) en leggen deze in de stolp. Daarna

schroeven we de tirette/knipveer/setting lever los, en verwijderen alle

losse onderdelen daaronder.


[b]Tip! Bij het verwijderen van veertjes, waaronder die van de tirette, kun

je het beste met een schroevendraaier de veer omlaag houden terwijl je hem

opwipt, want ze springen ver, heel ver…[/b]

Als alle onderdelen verwijdert zijn, draaien we het uurwerk om

We verwijderen allereerste de balansbrug door deze los te schroeven, via de

inham onder de brug kun je deze opwippen door er een schroevendraaier in te

steken en iets te draaien. Daarna pak je de complete balans op en legt deze

in de stolp.

Hieronder zit het anker, met de ankerbrug, deze schroeven we ook los en

leggen deze in de stolp.

Dit gedeelte is klaar. Even over het indelen in de stolp, kies een logische

verdeling van onderdelen die je vlak na elkaar terug gaat plaatsen, dit is

niet van te voren te bepalen omdat dit samenhangt met hoe onderdelen over

elkaar heen vallen.

We gaan de veerton brug verwijderen.

We beginnen met het losmaken van het veertonrad, hieronder zit de pal die

het rad tegenhoudt van zichzelf afwinden en een veertje om deze er tegenaan

te duwen, verwijder deze voorzichtig en leg alles in de stolp

Nu naar het omkeerrad (weet even de goede naam niet), deze heeft omgekeerd

schroefdraad, en schroef je met de klok mee los


[b]Vergeet niet dit schroefje apart te leggen, je wilt niet later op zoek

naar de juiste![/b]

Verwijder het rondsel, een klein ringetje onder hetzelfde rad, belangrijk

want deze raak je anders zomaar kwijt

Nu kunnen we de veertonbrug echt verwijderen

Je kunt nu de veerton verwijderen. Vergeet niet ook het schroefje waarmee

de stift wordt vastgezet en losgemaakt uit de platine te halen.

Nu kunnen we de raderenbrug verwijderen.

Verwijder de raderen, maar maak even een goede foto of schrijf op hoe deze

in elkaar haken, dit wil je achteraf moet verzinnen en zit soms ingenieus

in elkaar.

Controleer nog even of je alles hebt verwijdert, in dit geval verwijder ik

ook nog een dekplaatje van een steen aan de onderkant.

Het demonteren is hiermee afgesloten. Dat viel nog wel mee, toch? Gelukkig

wordt het zometeen wel echt moeilijk! :slight_smile:

We gaan verder met schoonmaken, ik heb een ultrasoon maar nog geen geschikt

bakje en reinigingsmiddel dus ik doe het gewoon met de hand. Met een glazen

bakje gevuld met wasbenzine en een borsteltje.

Vanaf nu is het wel handig als je uitsluitend nog onderdelen vastpakt met

bescherming, ik gebruik vingercondooms. Met een wc papiertje kun je snel

overtollige wasbenzine afvloeien door een nat onderdeel er even tegenaan te

houden.

Leg het opnderdeel in de wasbenzine

Hou hem vast met een pincet

En brostel deze langs alle kanten weer netjes schoon (je zult je verbazen

hoeveel rotzooi er nog vanaf komt)

Daarna blaas je met een pompje het onderdeel droog

Dit herhaal je vervolgens voor alle onderdelen (ja, datis veel werk)

De gaten van de stenen in de platine en bruggen kun je het beste met

schoonmaakhout geslepen als een potlood schoonvegen

Nu komt een van de leukste maar ook moeilijkste onderdelen, het reinigen en

smeren van de veer

Draai deze met de raderkant omlaag en zet een pincet op de opstaande rand

en druk deze omlaag

Met een pincet kun je nu heel voorzichtig het dekseltje verwijderen, dit is

heel belangrijk omdat je veer anders rond vliegt. Noteer welke kant de veer

opdraait, in dit geval met de klok mee.

Maak ruimte op je werkblad, pak het middenstuk uit de veer op met een

pincet en trek deze heel voorzichtig naar boven, de veer zal zich met

geweld willen ontspannen, probeer dus de veer en de veerton tegelijk vast

te houden want het vliegt zomaar in het rond.

Verwijder nu de veertonas, met een pincet, beetje wurmen maar hij kan er

uit

Reinig ondertussen de veer, veerton en het dekstel grondig in wasbenzine

Nu gaan we de veer terugplaatsen, dit kan met de hand (ik heb er al een

veer mee gebroken, dus ik doe het niet meer) of met een verenwinder.

Ik moet ArieKabaalstra nog even vriendelijk vragen of hij voor mij de

missende nummer vier kan namaken, maar voor nu is dat geen probleem.

We leggen de veerton op de cilinders tot we er een gevonden hebben waar hij

lekker ruim overheen valt

Omdat de veer met de klok mee moet opwinden, moeten we hem er in

spiegelbeeld indraaien, dus tegen de klok in

We drukken het hendeltje erin

We steken het hendel in het bijbehorende gat

Draaien hem licht zodat de veer uit de uitsparing steekt en drukken het

hendel dan op de cilinder

Dan draaien we net zolang aan het hendel tot de veer er helemaal inzit, en

laten dan rustig het hendel uit eigen kracht terug draaien om de druk er af

te halen

Nu wordt het tricky, je moet voorzichtig het hendeltje omhoog halen en

ondertussen met een schroevendraaier of mesje te veer terug blijven duwen,

anders komt de veer met geweld los in je oog en zul je opnieuw moeten

beginnen (in de categorie, wow dat is moeilijk).

Als jet het goed hebt gedaan, zit de veer nu in tegenovergestelde richting

in de cilinder.

Leg de veerton nu op de cilinder. Houd met je wijsvinger het dekstel tegen

en druk met de duim tegen de knop onder de cilinder aan en hij popt er zo

in. Tada!

Zet de veerton even in een werkhouder kleinste stand en druk de veerton as

dan in het gat van de veer, met een pincet druk je deze dan aan tot deze in

het gat in de onderkant vastzit (schroefgat omlaag).

Zet met de groene oliegever wat D5 olie in drie streepjes op de veer

En met de blauwe wat olie op de binnenkant van de veertonas

Druk met een pincet nu het deksel terug op de veerton

Alle onderdelen zijn nu schoon en klaar voor assemblage, tijd voor het

volgende onderdeel

2 likes

We gaan in omgekeerde volgorde de onderdelen nu weer terugplaatsen en

olieën. Even een tip vooraf, gebruik olie spaarzaam.

Helaas geen foto, te klein en te weinig handen. Doe een klein beetje D5

olie op het kroonrad (tandwiel in het midden) op de as waar hij rust in de

platine. Plaats daarna de andere raderen terug in de juist volgorde zoals

je ze er uit hebt gehaald.

Leg de brug op de gaten, deze zitten er nog niet in, dus schroef deze

vooral nog niet vast., Leg je vinger op de brug, en kijk met een loep of de

asjes in de gaten zijn gevallen, probeer deze zachtjes met een pincet de

goede richting op te kantelen, je voelt direct of deze op hun plek vallen.

Als alles klopt kun je voorzichtig aan het kroonrad draaien en zal het

ankerrad snel ronddraaien. Pas als ze allemaal draaien mag je de brug

vastschroeven.
Gun jezelf hier wat tijd voor, het is redelijk moeilijk

Zet met de rode oliegever 9020 olie op de stenen in de raderbrug, let op

doe dit voorzichtig tussen de steen en de as in, zodat de olie zich

ertussen kan werken

Doe ditzelfde ook aan de wijzerplaat kant met dezelfde stenen. Let op, je

mag niet de steen van het anker smeren, dit is degene die het dichts bij de

balanssteen zit.

We kunnen nu de veerton terugplaatsen, zet eerst even drie kleine puntjes

D5 olie met blauw op het vlak waar de veerton tegen de platine kan wrijven

Kantel de veerton nu in het uurwerk

Dit is belangrijk, plaats het schroefje waarmee de stift wordt vastgezet

terug in de platine, dit wil je niet vergeten omdat je anders later een

hoop werk opnieuw doen


Nu leggen we de veertonbrug op zijn plaats, en schroeven deze vast

Plaats een klein beetje D5 olie op de plek waar de pal van de veerton over

de platine wrijft

Plaats de pal en het veertje voorzichtig terug (let op het vasthouden van

het veertje tegen het wegschieten)


Leg het veerton rad op de as, en draai deze tot het vierkantje precies goed

staat, en draai deze dan pas vast

Doe wat D5 olie met blauw langs de as, en plaats dan het rondsel

Plaats drie stipjes op de platine waar het rad wrijft, en schroef deze met

de juiste schroef tegen de richting vast

Om even te kijken of we op de goede weg zijn kun je nu met een

schorevendraaier de veerton opdraaien, als alles goed is gaan de raderen

draaien en zie je dat het ankerrad na het uitspinnen stopt en ineens de

andere kant op draait, als dit gebeurt dan heb je de olie goed aangebracht.

Pfew!

Nu gaan we het anker smeren, ik kan hier absoluut geen foto van maken, dat

is echt gewoon te klein. Je moet met de rode oliegever een microscopisch

kleine hoeveelheid 9010 op de vlakke uiteinde van de stenen van het anker

plaatsen. En ja, dat is heeeeeeeeeeeel klein.

Plaats het anker in de bijbehorende steen, leg met beleid de brug erop en

wiebel tot ze in elkaar vallen, draai deze dan pas vast.

Draai nu nogmaals de veerton een eindje op, als je nu met een

schroevendraaier het uiteinde van het anker aantikt zal deze verspringen,

heen en weer.

Nu plaatsen we de balans terug, deze moet je erin draaien, houdt het

balanswiel op ongeveer 90 graden van zijn gebruikelijke richting en plaats

deze dan in het gat, draai vervolgens de brug op zijn plaats en als je

zeker weet dat deze op zijn plek zit (vaak begint deze al te draaien als

hij goed zit) of na een paar keer schudden terwijl je de brug vasthoudt.

Als dit niet zo is, uit een iets andere hoek nogmaals proberen.

Hij loopt! @$#@#$@# Yeah!

Maar we zijn er nog niet.

Gebruik de pal om de veerton nog een keer te ontwinden. We gaan de stenen

van de schokberscherming reinigen en smeren.

We openen met een fijne pincet, de beugeltjes van de incabloc

Wip voorzichtig beide stenen als één geheel uit het gat

Laat het geheel in de wasbenzine vallen, de steentjes laten dan direct los

Leg de platte kant van de deksteen omhoog en plaats een heel klein druppel

9010 met de rode oliegever in het midden van de steen

Leg vervolgens de andere steen met de metalen kant omhoog op de deksteen,

je kunt ze daarna direct als één geheel oppakken, en terugleggen in het gat

van de balans (vergeet niet de incabloc veertjes ook weer te sluiten)

Dit handelingetje is erg lastig, maar oefening baart kunst, daarom mag je

het meteen nog een keer doen, want er zit er nog een aan de wijzerplaat

kant! :slight_smile:

Plaats nu de pal terug die de stift vasthoudt, aan de wijzerplaatkant

vasthouden en aan de andere kant met de schoef vastdraaien.

Steek de stift met de kroon in het uurwerk terwijl je de raderen terugplaatst van het stelmechanisme, doe een klein beetje D5 in de sleuf in het rondsel.

Plaats wat D5 rond de as en op de plek waar de pal over de platine wrijft

Plaats de pal en het bijbehorende veertje voorzichtig terug

Leg de tirette op de juiste plaats en schroef deze vast, controleer even of het uittrekken van de kroon werkt, plaats daarna een kleine beetje D5 op de plek waar de tirette tegen het hefboompalletje aanschuurt

Plaats alle andere raderen in de juiste volgorde terug.

Monteer het dekplaatje

Plaats de wijzerplaat weer terug op het uurwerk, en schroef deze via de zijkant vast

We gaan met de wijzerzetter, de wijzers terugplaatsen

Lijn de wijzers (uren, minuten en seconde) precies uit op een heel uur en druk deze voorzichtig aan. Met uitgetrokken kroon kun je nu controleren of de uren en minuten vrijlopen, als dit zo is kun je voorzichtig het uurwerk opwinden om te zien of ook de secondewijzer vrijloopt.

Et voila! Een lopend en geserviced uurwerk.

Door naar het poets gedeelte!

Maar ik had ook een poetsbeurt plus beloofd en daar gaan we nu ook iets speciaals voor doen. Ik schuurde tot nu toe altijd tot korrel 2000 maar ja, als je dan heel goed keek dan zag je soms toch nog kleine krasjes. Ik moest er even naar op zoek maar ik heb nu korrel 2500 en 3000.

Het glaasje heeft wel wat krassen maar niet heel extreem maar we gaan ervoor. Even een flitsfoto op een toevallig gevonden witte ondergrond (een hint naar mijn volgende grail).

Het glaasje ligt klaar!

Korrel 400

Korrel 600

Korrel 1000

Korrel 1500

Korrel 2000

Korrel 2500

Korrel 3000

Napolijsten met Peek

Wie neu!

We gaan met de Dremel en wat groene Dialux de kast polijsten

Met de Dremel op pakweg 2500 toeren schrapen we wat dialux van de reep

Door de case onder de warme en koude kraan te houden kwam uiteindelijk de spacerring vrij. Hier is de linkerkant kant niet gepolijst en de rechter wel.

Zie dat eens shinen!

We moeten nu alleen nog even het glas terugplaatsen, dat gaat ook met de crystal lift, hier is een speciale houder voor zodat je het glas niet te laag vastpakt

We pakken het glas vast met de crystal lift en trekken hem nog iets harder aan en plaatsen hem in de kast

Het uurwerk kan terug in de kast

Uurwerk erin, spacerring erin, kroon erin, vastschroeven, rubber pakking erin.

Caseback erop, aangedraaid met een Jaxa-tang

Ik had uit China wat goedkope bandjes gekocht om fixoflexen mee te vervangen, passende springbars erbij


Afregelen hoor je pas te doen na een dag, maar toch vast even een poging gedaan

Niet slecht!

Eindresultaat na de break!

Voor:


Na:


Ik wil hierbij even forumlid Koen bedanken, hij heeft mij in twee dagen bij hem thuis zoveel geleerd over het onderhouden van uuwerken, dat dit zonder hem nooit mogelijk was geweest. Maar ook jullie bijdragen waren van grote waarde. Er zit hier op het forum een enorm verschil in niveau van echte groentjes tot doorgewinterde uurwerkmakers en ik heb ontzettend veel geleerd van de gesprekken die altijd op een hele fijne vriendelijke manier verlopen. Bedankt daarvoor.

Mooie Tutorial, dank voor de vele foto’s …

Met name de Foto’s van de verenwinder… zo’n apparaatje heb ik nog niet… en dus beperkt het smeren van de opwindveer zich bij mij tot alleen dat… het smeren… dus smeermiddel op de veer, en in wrijven… deksel erop… en dan moet ie het maar doen…

Nu ik aan de hand van jouw foto’s gezien heb hoe het opnieuw plaatsen van de veer werkt… ga ik mijn tekensoftware binnenkort maar eens pijnigen met het ontwerp van een dergelijk apparaatje… kan ik meteen de #4 extra maken… :slight_smile:

die “houder” die bij je glasafnemer hoort wordt naar ik meen ook wel “plateau” genoemd…

Ik neem aan dat je wel beseft dat een “simpel Etaatje” wel even andere koek is dan een Chronograaf kaliber…:)… maar je moet ergens beginnen…

Netjes hoor. Loopt weer als een trein!

Wow en dat in een jaartje!!! Chapeau!

Heel leuk om te zien, zo te zien loopt het horloge weer prima!

ge-wel-dig!

dank voor dit, erg gaaf!!

Dit gaat mij nooit van zijn lang zal ze leven lukken! :slight_smile:
Bedankt voor deze leerzame info.

Hendrik

Na dit te zien moet ik mijn eigen aspiraties maar even op een lager pitje zetten. Waar heb je die stolp gekocht en wat kost zoiets?

Nog even en je bent chef werkplaats bij Breitling :wink:
Petje af!

Knap werk!

Zit hier niet een leuke bijverdienste in?

:smiley:

Hulde :}

Wat een geweldige post is dit zeg.(tu) Als je het zo ziet gaan mijn handen te jeuken om er ook zelf maar eens mee te beginnen. Hopelijk komen er in de toekomst nog meer van deze stappen plannen van je, ik kan er echt van genieten.

veel respect hiervoor, heel knap wat u na 1 jaar al kan. lees steeds met veel plezier uw bijdragen op dit forum.

Wat leuk en mooi om op deze wijze eens mee te mogen kijken.
Zelf knutsel ik ook wel eens aan wat horloges maar ik merk dat de “lef” bij mij niet zo aanwezig is.
Wel veel geduld en persistentie wat zeker niet onhandig is. Ook vaak en veel foto’s maken van de uurwerkjes voordat ik er mee aan de slag ga.
De 6498 knutselt lekker en is redelijk bekend inmiddels. Evenals de 2824-2 alhoewel deze toch veel lastiger is door datum en automaat.
Nu eens tijd voor de volgende stap. Maar…wellicht in de buurt van Delft een forumlid die als een soort mentor zo nu en dan een vraag wil beantwoorden of met daad mij terzijde zou willen staan?

Geweldig mooie post.

Petje af hoor, al was het na 5 jaar.