Tusal. Als je hier op het forum deze naam in de zoekfunctie invult krijg je best wel een aantal vermeldingen, maar weinig antwoorden. Volgens sommigen was Tusal in de jaren '50 en '60 een behoorlijk bekend merk en van behoorlijke kwaliteit omdat diverse vermeldingen echt (14K) gouden hourloges beschrijven. Ook Google laat als je op afbeeldingen zoekt behoorlijk wat horloges zien, de meesten uit de jaren '50 en '60 en ook daar zie je opvallend veel gouden en zilveren exemplaren. Als je echter naar documentatie gaat zoeken is er bedroevend weinig resultaat. Good old Mikrolisk geeft niet thuis en verder heb ik ook geen andere beschrijving of vermelding kunnen vinden die informatie verschaft over de herkomst of geschiedenis van het merk. De referenties via Google zijn allemaal (meestal al lang verlopen) verkoop-aanbiedingen van diverse veiling sites en daar wordt je, behalve af en toe een vermelding van het uurwerk wat er in zit en/of een bouwjaar indicatie (meestal rond de jaren '50 - '60) ook niet veel wijzer. Vandaar: een ‘mystery brand’. Ik had al eens eerder een Tusal in mijn verzameling, maar omdat ik die niet zo interessant vond heb ik die al weer een paar jaar geleden verkocht (via HF? weet het niet meer…) Achteraf gezien eigenlijk best wel een mooi klokje, maar je kunt niet alles vasthouden…
Ik heb er nog wel een fotootje van:
Mijn ex Tusal met een leuk 2-4-6-8-10-12 wijzerplaatje en een AS1803 uurwer er in.
Recentelijk kwam ik op eBay van de Nederlandse verkoopster die al jaren actief is onder de naam ‘Global Watch Straps’ een leuk horloge tegen met een mooie ‘military style’ wijzerplaat. Ook een Tusal.
Ik was de enige bieder en de startprijs was laag dus er kwam na een week een leuke vintage op de mat voor een lief prijsje. Voor dat bedrag krijg je natuurlijk geen New Old Stock kwaliteit, maar het zag er ook niet echt beroerd uit en het werkje functioneerde uitstekend, inmiddels loopt het, na een paar weken nog steeds keurig op tijd met een ± waarde van minder dan een minuut per dag.
Aan de buitenkant kon nog wel het een en ander gedaan worden. Omdat het voor mij een belangrijk deel van de hobby is om van die oudjes weer een toonbaar horloge te maken had ik daar natuurlijk geen enkel probleem mee.
Zo zag het Tusal horloge er uit toen ik het ontving. (foto’s van de verkoper).
Een duidelijk flink gedragen verchroomd kastje met een wat dof en gekrast glas, een lelijk bandje en een gekraste achterdeksel. Maar ook met een vrijwel gave wijzerplaat, mooi verkleurde lume cijfertjes en geblauwde wijzertjes waar ook de verkleurde en uitgewerkte lume nog in zat. Radium? Zou zo maar kunnen. Voorzichtig er aan werken dus. Ik ben niet al te fanatiek met radium, geen mondkapje maar wel veel handen wassen enzo.Op mijn leeftijd zal de inwerking van dat beetje ouwe radium verder wel meevallen… Het kroontje zag er nog goed uit en oh ja, als kers op de taart een rode seconden wijzer!
Ik hou erg van rode seconden wijzers! 
Tot zover de buitenkant. Maar ook aan de binnenzijde bevatte de Tusal nog een aardige verrassing.
Het uurwerkje. Als ik een horloge openmaak om te kijken wat er voor motortje inzit ga ik natuurlijk eerst met een felle lamp erboven en een oogglaasje op, schuin onder de balans zitten loeren. In 90% procent van de gevallen zie je dan wel een vignetje en een nummertje staan. Met behulp van de database van de goede Dr.Ranfft ben je er dan snel achter welk uurwerk het is. Hier niet! Hier stond namelijk niks. In zo’n geval zou je dan nog op de voorkant van het uurwerk kunnen kijken maar dan moeten de wijzers en de dial er af en dat ging me bij deze gave wijzerplaat met mogelijk radium cijfers en hele kwetsbare blauwe wijzertjes wat te ver, temeer daar het horloge goed liep. 'If It’s Not Broken, Don’t Mend It’is hier het parool.
De ‘advanced search’ functie van de Ranfft data base bood uitkomst. Aanvinken wat de vorm van het uurwerk is, de vorm van de balansbrug, de plaats van de balans en het type opwindsysteem, de maat van het uurwerk, en nog zo wat zaken. Als je een beetje geluk hebt levert de goede Ranfft je dan een lijstje van mogelijkheden op met typenummers en de bekende plaatjes van de voor- en achterkant van het gezochte werkje. Bingo! En… verrassing! Want wat zat er in? Een Enicar cal. 410 uurwerk!
Ongebruikelijk, want (manufactuur) Enicar uurwerkjes vind je doorgaans slechts in een Enicar horloge.
De verklaring dat hier dit uurwerk zich in het mysterieuze Tusal merk bevindt, ligt mogelijk in het feit dat het Enicar Caliber 410 rond 1950 is ‘overgenomen’ door Durowe en daar een eigen leven is gaan leiden onder de naam Durowe 422. (allemaal volgens de wijze Herr Dr.) Of mijn exemplaar dan een Enicar of een Durowe is zal altijd wel een raadsel blijven, maar oorspronkelijk is / was het een Enicar.
Hieronder de plaatjes van Ranfft:
Ik sluit mijn verhaaltje over dit naar mijn idee interessante en mogelijk zeldzame horloge af met wat foto’s van de Tusal / Enicar zoals hij er na een poetsbeurt met een nieuw glas en een vintage N.O.S. bandje nu uitziet. Hij? of zij? met 32 mm is het tegenwoordig misschien eerder een dameshorloge, hoewel ik zelf met een redelijk smalle pols er geen enkel probleem mee heb om die maat te dragen.
De plaatjes:
De voorkant
De achterkant
De binnenkant met het Enicar 410 uurwerk
En tenslotte, aan de pols.
Dit was het weer voor vandaag.
Dank weer, lieve HF lezers, voor het geduld om mijn verhaal te lezen en alle plaatjes te bekijken.
Lex
Veel plezier er mee.
Wat een mooi verhaal 
en groeten Iwan 
