Vintage met een verwarrende merknaam: Jenco
Lastig zoeken
Zoeken naar leuke vintage horloge koopjes op Marktplaats is tegenwoordig een vermoeiende bezigheid. Een zeer groot aantal posten wordt ingenomen door commerciële aanbieders die niets anders doen dan een verwijzing naar hun eigen toko presenteren. Lekker gratis adverteren! De ergste: Catawiki, onmiddellijk gevolgd door BVA Auctions. Dan: ‘Verkoopmijnhorloge’, met op elke web pagina een aantal vermeldingen met dezelfde inhoud die niets anders te vertellen heeft dan: Bezoek onze website! Voorts nog enkele tientallen andere puur commerciële verkoopinstanties en pandjeshuizen die ook niets anders doen dan naar hun eigen website verwijzen. Misschien verdient Marktplaats lekker aan deze advertenties, als particuliere gebruiker heb ik er alleen maar last van. Je moet héél goed zoeken om tussen de spam nog een normale aanbieding van een particuliere verkoper te vinden.
Zo! Die gal heb ik weer even gespuugd. Even mijn potje vitriool verwisselen voor normale inkt om mee te schrijven, dan kan ik nu verder met mijn echte verhaal.
Geduldig spitten
Soms levert een uurtje ofzo spitten met wat geduld toch nog wel eens een vermelding op Marktplaats op die de moeite waard lijkt. In mijn geval een aanbieding van een horloge wat binnen mijn focus viel. Contact gezocht met de verkoper d.m.v. een bieding en een berichtje. Het horloge in kwestie bleek al toegezegd te zijn aan een andere belangstellende, maar er stond nòg een horloge in het lijstje van deze aanbieder die ik ook wel interessant vond en die nog wèl beschikbaar was. Niet duur, het leek me een opknappertje en ik nam de gok. De deal en de betaling was snel geregeld en reeds de volgende dag (PostNL kàn soms wèl snel!) plofte er een dik pak plastic bubbels op de mat. Na het uitpellen kwam de aankoop tevoorschijn.
Een Jenco
Ik kende het merk niet. Verguld kastje, een aparte kleur wijzerplaat met gouden cijfertjes opgemaakt in typisch jaren ’40 – ’50 ‘military style’. Vrij klein, 33mm, maar daar heb ik nooit zo’n probleem mee. De horloges hadden nu eenmaal die maat, toen en ik heb met mijn redelijk dunne polsen nog steeds geen probleem met deze afmeting, hoewel ik ook vaak met veel plezier een modern horloge van 40 of soms zelfs wel 43mm draag.
Het viel me niet tegen
Het Jenco horloge liep meteen na enkele slagen aan het iets versleten kroontje. Het kastje was netjes, maar wel erg vuil en onder het glas met wat krasjes en helaas ook een barst lonkte een redelijk gave wijzerplaat met mooie goudkleurige opgelegde cijfertjes, een opgelegd merklogo en een leuke indeling van de (waarschijnlijk met radium ingevulde) uurmarkers (driehoekjes bij de 3, 6, 9 en 12 en rondjes bij de cijfers daar tussen in). Het leren bandje was oud, vies en versleten. Het gebarsten glaasje en het kapotte bandje konden dus gelijk de kliko in, maar niet zonder eerst het vergulde gespje er af te halen, want dat oogde nog netjes. Op de kleintjes letten! De caseback leek een aardige optater te hebben gehad en zat muurvast in de kast. Met wat moeite heb ik het toch open gekregen. Gevalletje ‘geweld en de ezel’. Behalve de troep in de schroef sponning van het kastje zag het ongesigneerde uurwerkje er netjes uit en bleef tijdens het werken aan het horloge keurig doorlopen.
Eerst maar eens een paar foto’s van het horloge zoals ik het ontving.
Op zoek naar een caliber nummer
Omdat ik op de gebruikelijk plaats onder de balans geen merklogo of calibernummer kon ontdekken en ook verder op het uurwerk (aan de zichtbare kant) geen bruikbare vermeldingen stonden, ben ik maar gelijk in de ‘advanced’ zoekfunctie van de Ranfft database gaan zoeken. Dat is makkelijker en sneller dan het horloge van zijn wijzers en wijzerplaat te ontdoen in de hoop dat er een calibervermelding op de voorkant staat. Dat is bjivoorbeeld bij oude Lanco (Langendorf) horloges en vrij veel wat oudere Duitse calibers het geval. Het risico om bij zo’n oud horloge iets te beschadigen is groot en als het gewoon goed loopt is dat voor mij altijd een reden om het niet verder te demonteren dan nodig is. De opwindas met het kroontje er uit halen om het uurwerk uit het kastje te nemen is voor mij genoeg. Gelukkig liet de goede Dr. Ranfft het ook deze keer niet afweten en na 10 minuutjes spelen met het lijstje horloge eigenschappen wat Ranfft me liet invullen kwam het juiste uurwerkje tevoorschijn. Een Dugena 616 alias FHF 28 was een match.
Op het plaatje van Ranfft (Fig. 2 hieronder) staat inderdaad het caliber nummer op de voorkant!
Soppen in de ultrasoon
Nu alle gegevens bekend waren kon ik met het weer toonbaar maken van deze leuke Jenco verder.
Op het merk zelf kom ik verderop in mijn verhaaltje nog terug.
Om het kastje goed te kunnen schoonmaken moet het uurwerk er uit. Daartoe moet eerst het opwindasje met het kroontje er uit. Moderne horloges hebben dan vaak een heel klein drukknopje of palletje vlak naast het punt waar het asje het horloge in gaat. Als je dat palletje indrukt komt het asje vrij en kun je het er uittrekken. Bij oudere horloges (zoals deze) gaat dit met een schroefje en daar zit, aan de andere kant (onder de wijzerplaat) de zgn. tirette mee vast. Die tirette maakt onderdeel uit van het zgn. keyless work, waarmee door het uittrekken van de kroon op het horloge de wijzers versteld kunnen worden om het horloge op tijd te zetten. Als je dat schroefje te ver losdraait, valt de tirette los in het uurwerkje en moet je daarna het ding uit elkaar halen (wijzers er af, wijzerplaat er af, en soms nog veel meer narigheid als er ook een datum schijf op zit). Narigheid dus en daarom opletten dat het schroefje, met een schroefkop van <1 mm, maar hoogstens 2 slagen losdraait. Ik doe zelf meestal steeds een ½ slagje per keer en dan steeds proberen of de as er al uit wil. Een ander probleem wat je dan vaak tegenkomt is dat de schroefkop van dat nare schroefje is beschadigd, omdat er bij eerdere werkzaamheden of servicebeurten aan is geklooid met een niet goed passende schroevendraaier. Bij dit uurwerkje zag het tirette schroefje er gelukkig nog goed uit en na 3 x een half slagje kwam de tigue aka de opwindas er netjes uit. Het uurwerkje kan dan uit de kast genomen worden en veilig apart gelegd! Het poetswerk kan beginnen. Van het achter deksel moest ik eerst de hard geworden en half vergane rubber pakkingring verwijderen. Die zat volledig vast gerot, vandaar dat het horloge zo moeilijk open ging, want de rest van het vergane rubber zat vast in de sponning van de kast. Met een heel scherp mesje (scalpel) het rubber losgesneden en met een cocktailprikker de stukjes er uit gepeuterd. Het zelfde gold voor het rubber wat was achter gebleven in de kast. Daarna konden kastje en caseback in het ultrasoon apparaat met warm water en een scheut Dasty. Het kapotte glaasje was er inmiddels al uit.
Verder poetsen en weer in elkaar zetten
Ik ben geen horlogemaker. Door trial, error, schade en schande wijs geworden zie ik af van het verder demonteren van een uurwerk om het een volledige servicebeurt te geven. Als een horloge wat ik koop goed loopt, laat ik het zo, vooral bij een verzamelobject wat ik slechts incidenteel zal dragen. Mocht ik daar behoefte aan hebben kan het altijd nog naar een vakbekwame deskundige, daarvan zijn er genoeg hier te vinden via HF.
Zoals meestal beperkte ik me dus ook bij dit horloge weer tot het polijsten van de nogal geblutste caseback en het oppoetsen van het in de ultrasoon redelijk schoon geworden kastje. Tussen de lugs en in de sponningen van voor en achterkant kwamen er ook nog wel een paar cocktailprikkers, wattenstaafjes en een harde tandenborstel aan te pas maar daarna waren met behulp van een goed polijstmiddel (Unipoets) het 20mu vergulde kastje en de caseback weer glanzend en toonbaar. Met de nodige gebruikerssporen, maar een stuk netter dan bij aanvang van de klus.
Restten mij nog de wijzerplaat en de wijzertjes. Daar bleken tot mijn plezier de diverse zwarte puntjes en vuile vlekjes op de wijzerplaat eenvoudig te verwijderen met een heel zacht borsteltje. Zo een die we vroeger, toen we nog naar muziek luisterden met vinyl grammofoonplaten, gebruikten om het saffiertje of diamantje van het pick-up element schoon te borstelen. Ook het vuil dat zich aan de wijzertjes had gehecht veegde ik vrij makkelijk grotendeels weg. Voor wat er dan nog aan plekjes op wijzers en wijzerplaat zit, geldt: afblijven! Gevalletje Middel en de Kwaal!
Na dit alles kon het horloge weer in elkaar gezet. Uit mijn voorraad plexi glaasje kwam een passend nieuw exemplaar en de klus werd afgemaakt met een net bruin leren n.o.s. vintage bandje.
Klaar! Een nieuwe aanwinst was gereed voor opname in de collectie. Tevreden gevoel!
Wat foto’s van het resultaat
Over het merk
Zoals al gezegd kende ik het merk Jenco niet en het eerste wat ik in zo’n geval doe is kijken op de Mikrolisk site. Jenco ingetoetst en jawel, daar kwam gelijk wat:
Van Jenny en Frey had ik wel eens gehoord of gelezen. Dacht ik. Van Jenny horloges tenminste wel. Maar dat waren, zo herinnerde ik me, o.a van postjes hier op het forum, toch duikhorloges? Nu heb ik niks met duikerts en daar weet ik dus ook bijna niets van, maar bij intoetsen van alleen Jenny kwam Mikrolisk met een forse lijst. De meest voorkomende vermeldingen verwezen naar Jenny & Caribbean Uhren AG. Uit Lengnau CH. Bij doorzoeken op het web op Jenny horloges kwam ik inderdaad bij duikhorloges terecht!
De Jenny Caribbean 1000
Prijzige duikerts
Het blijken nogal prijzige en iconische duikhorloges te zijn waar vrij veel over terug te vinden is. Met name de vintage exemplaren van dit merk schijnen nog al gezocht te zijn door liefhebbers en verzamelaars van duikerts. Verder heb ik geen enkel verband kunnen vinden met het merk Jenny & Frey SA uit Niederdorf, die het merk Jenco voeren dat ik vind op de wijzerplaat van mijn jaren '50 military style horloge. Doorzoeken op Jenny en Frey of op Jenco leverde verder niets op m.b.t. geschiedenis of producten, behalve een vrij groot aanbod op met name eBay en Catawiki (ja hoor, daar zijn ze weer 
) voor soms verrassend hoge vraagprijzen. Wat ik verder nog wel vond waren een paar leuke oude advertenties van Jenny & Frey S.A. en Jenco.
Daar sluit ik mijn verhaal dan maar mee af.
1948
1950
1953
Ik hoop maar weer dat jullie mijn Marktplaats avontuurtje met plezier hebben bekeken.
Groeten en tot later,
Lex
