Ik had jullie in de eerste post al gewaarschuwd dat dit topic waarschijnlijk niet snel zou gaan lopen met veel updates, maar dat de vorige update al weer zo lang geleden was, had ik ook niet door. De afgelopen maanden heb ik het wat rustiger aan gedaan met het planetarium. De eerste goed 1,5 maand van het jaar best veel last gehad van covid en daarnaast best wel druk op het werk (wat het herstel van covid waarschijnlijk ook geen goed heeft gedaan, want gewoon zo veel mogelijk thuis doorgewerkt…). En voordat je het weet is het dan al weer half maart. Maar gelukkig heb ik qua planetarium niet helemaal stil gezeten. Ondertussen heb ik een atra as gemaakt die verder loopt vanaf het tandwiel van de maanfase.
Deze gaat de weergave van de maand en van de dag van de maand aandrijven. De dag van de maand is het makkelijkst, dus die heb ik het eerst aangepakt. Dit is in feite niet meer dan een as met daarop een tandwiel met 31 tanden.
De as steekt door de plafondplaat heen, waardoor ik aan de onderkant een wijzer kan bevestigen.
In principe allemaal niet zo heel moeilijk, maar ik moest nog wel wat dingetjes uitdenken zodat het ook allemaal een beetje praktisch en vloeiend werkt. Allereerst heeft natuurlijk niet elke dag van de maand 31 dagen. Een automatische jaarkalender die daar zelf rekening mee houdt zou natuurlijk mooi zijn, maar dat wordt mij voor dit project toch wat te gortig. Ik heb het dus een stuk simpeler opgelost door simpelweg de as zo uit te voeren dat je hem van onderaf een stukje kunt optillen. De tandwielen grijpen dan niet langer in elkaar, waardoor de as van de datum compleet met tandwiel en wijzer vrij kan ronddraaien. Je kunt hem dan dus altijd naar de juiste datum draaien, waarna de zwaartekracht er voor zorgt dat het geheel weer in elkaar valt. Natuurlijk moet je er wel voor zorgen dat het geheel bij het optillen goed op zijn plek blijft. Dat is opgelost doordat de lagers van deze as boven en onder op en neer kunnen bewegen in een geavanceerd ‘guiding mechanism’ (3 blokjes hout met een gat erin die op elkaar zijn gelijmd). Niet super verfijnd, maar het werkt perfect.
Op de foto zie je ook nog het andere mechanisme dat is ingebouwd. Het probleem met dit soort tandwielen met pinnen, is dat er een hele hoop speling tussen de tandwielen mogelijk is. Waar bij gewone tandwielen de tanden mooi in elkaar grijpen en de speling miniem is, kunnen de tandwielen hier vrij ronddraaien tussen de voorliggende achterliggende tand van het voorliggende tandwiel. Voor de aanduiding is dat natuurlijk verre van ideaal, omdat je daarmee een speling krijg van bijna een dag voor de datum en de maanfase. Zeker voor de dag van de maand wil je natuurlijk dat de wijzer precies mooi op de juiste datum valt. Om dit voor elkaar te krijgen, heb ik een veer ingebouwd bij het tandwiel van de datum. Deze veer duwt het tandwiel naar achter, tegen het aandrijvende tandwiel aan. Bij het doordraaien springt hij dan met een fijne klik over naar de volgende tand. Aangezien het het eindpunt is van deze aandrijflijn, houdt dit mechanisme mooi de hele aandrijflijn op spanning. Het geeft wel iets meer weerstand voor de stappenmotor, maar alles valt veel mooier op zijn plek. Waar een oude veer uit een bed al niet goed voor is…
Waar ik nu goed over na moet denken, is wat ik ga gebruiken voor visualisatie van de dagnummers. De plafondplaat heeft 31 gaten en momenteel zit ik er aan te denken om deze op te vullen met een mooi gekleurde hars of iets dergelijks. Ik was plan de nummers zo te maken dat deze mooi zouden vallen tussen de maanvormige wijzer. Maar nu ik het geheel zo zie, vraag ik me af of dat mooi gaat passen of dat het veel te vol wordt. Nou ja, tijd zat om over na te denken, want het echte afwerken komt pas later.
+1
.