De teloorgang en de niet zo erg geslaagde wederopstanding van een mooi horlogemerk
Siduna
Een merk dat naar ik aanneem bij veel, misschien wel de meeste HF leden totaal onbekend is.
Toch krijg ik een paar hits via de HF zoekfunctie. Daarvan zij er twee van mij zelf, van recente postjes waar ik dit merk al noemde vanwege dit zelfde horloge.
Maar er was ook nog een postje van wat eerdere datum:
In het draadje ‘Microbrand only’ plaatst in september 2018 @jeronimo dit postje:
Over de Siduna M3440 Chronograaf.
Met dit commentaar was er wel zo ongeveer alles over gezegd.
De HF community bleek verder ook niet zo onder de indruk dus het bleef bij die ene vermelding.
Bij mij was het merk ook geheel onbekend, totdat er een paar maanden geleden een exemplaar bij mij binnen rolde.
Uit Imatra in Finland, praktisch op de Russische grens of all places. De nieuwe aanwinst was geen moderne ‘microbrand’ Chronograaf of duiker, maar een zeer vintage exemplaar, ik schat uit eind jaren ’40, begin jaren ’50 met de fraaie aanduiding
“SIDUNA MILITÄR – Waterproof – Non magnetic – Incabloc – Import”
op de wijzerplaat. De schrijfwijze ‘militär’, dus met een umlaut op de a, in combinatie met de leverancier uit Finland deed bij mij gelijk een lampje ‘Scandinavië’ aan gaan. Dat was ook zo. Enig speurwerk leverde op dat het hier om een Deens horloge gaat. Het ‘Import’ onder op de wijzerplaat slaat waarschijnlijk op het feit dat het een geïmporteerd uurwerk is, waarschijnlijk of mogelijk geleverd door het Zwitserse Felca.
*Zo kwam de Siduna Militär in oktober vorig jaar bij mij binnen. *
Gekocht als ‘Non working – parts & repair’ wrakje.
Eerst maar eens een stukje geschiedenis over het eerste en tot nu toe enige origineel Deense horloge in mijn verzameling.
Ik begin, zoals gebruikelijk bij het zoeken naar een onbekend horlogemerk, bij de onvolprezen Mikrolisk merken database. Als ik daar het woord Siduna invoer krijg ik dit:
Interessant: Een verwijzing naar Felca Watch Co. in Grenchen, Zwitserland en een vermelding van Siduna A/S, Kopenhagen, Denemarken, geregistreerd in 1929.
Doorzoeken via Google naar Siduna levert het volgende op:
Een post op het WatchUSeek forum van 9 september 2018 van ene ‘Sidunawatch’, kennelijk de nieuwe eigenaar van het merk, waarin hij trots vermeldt dat zijn firma het merk in najaar 2027 heeft overgenomen of gekocht.
Ik citeer: ”Back in Autumn 2017 we had the opportunity to take over a centenary brand”.
Daarna wordt het interessanter: ik citeer nogmaals maar nu in (vrije) vertaling:
“Het merk Siduna ontstond in het 19e-eeuwse Zwitserland en werd in 1929 opgericht en gevestigd als een firma in Kopenhagen, Denemarken. Het doel was om horloges te produceren met Zwitserse uurwerken van hoge kwaliteit, variërend van standaard tot chronometer specificaties. Verder in de jaren ‘30 stapte de firma met succes over van zak- naar polshorloges en men bleef actief in de Scandinavische / Baltische regio tot het begin van het digitale tijdperk “.
Voorts introduceert de schrijver op WUS zijn nieuwste product: de M3440 Professional chronograph.
Inderdaad, het horloge wat Jeronimo hier op HF ook al in september 2018 vermeldde.
Voor wie meer over dit horloge wil weten. Lees verder ook hier:
Ik ben nu dus al iets wijzer: SIduna is een oorspronkelijk Zwitsers merk; in 29 gevestigd in Kopenhagen, na de quartz crisis in de versukkeling geraakt en in 2017 overgenomen door de Zweedse firma Woodshores AB om met een herstart als microbrand (naar eigen zeggen) high end horloges te gaan produceren. Een modern horloge, gebaseerd op een gemodificeerde Valjoux 7750 uurwerk volgens Zweedse Mil. Specs. uit de jaren ’70 en een Epsa behuizing uit eind jaren ’60.
Dit ding dus. Ik heb er verder niets nieuws meer over terug kunnen vinden, dus een groot succes zal het misschien niet geworden zijn. Ook over andere producten, horloges en modellen is niets anders meer dan vermeldingen over deze chrono nog te vinden.
Tot zover Siduna versie twee punt nul met hieronder een link naar hun officiele website, met ook nog wat historische informatie over de tijd dat Siduna een Deense firma was.
Alle andere informatie die op het web te vinden is over dit merk voert telkens weer terug op de ‘nieuwe’ Zweedse vestiging, met links naar artikelen uit medio 2018 en ronkende verhalen over steeds weer die M3440 Professional Uni-Compax Chronograph , dus daar wordt ik niet echt veel wijzer van. Kennelijk is men in die tijd erg actief geweest met het aanmelden via Google van dit product en dan vind je gelijk ook niks anders meer terug. Een van de nadelen van het (betaald) prioriteit geven aan veel gelinkte onderwerpen door Google is het verloren gaan van niet of minder betaalde info, die Google dus niet prioriteert en dus verdwijnt of afzakt naar pagina xxx, waar nooit meer iemand op kijkt. … Google is not always your friend.
Bij Fratello vind ik nog wat aanvullende historische informatie. Aardig is dat hier vermeld wordt dat het merk al in de late 19e eeuw in Biel (Bienne op zijn Frans) te Zwitserland was gevestigd. De vermelding in Mikrolisk met de relatie naar Felca, wijst er dan misschien op dat het merk vóór 1929, toen het Deens werd, al een keer eerder (door Felca in Grenchen) is overgenomen.
Ik keer nu weer terug tot de speurtocht naar de herkomst van mijn kleine militaire Siduna.
Als Siduna als zelfstandig merk in Denemarken actief is geweest van 1929 (met zakhorloges) tot pakweg eind jaren ’70 met o.a. militaire en ‘military style’ horloges kan ik daar verder alleen nog wat van terug vinden als ik ga zoeken met behulp van ‘Google afbeeldingen’.
Behalve tientallen plaatjes van alweer dat zelfde vermaledijde chrono ding van die Zweedse firma,
krijg ik nu zowaar ook wat echte vintage Siduna’s te zien. Zoals te verwachten komen die vrijwel uitsluitend van verkoop- en veiling sites, maar daar zie ik dan wel exemplaren die lijken op mijn soldaatje.
Hier wat plaatjes van het WWW uit ‘Google afbeeldingen’.
Chrono 24 (verkoper uit Letland), van Catawiki (verk.uit Zweden), van Etsy (uit de USA) en van Antiquorum uit Zwitserland
Op chrono 24 staan er een paar die ik best zou willen hebben, maar de prijzen zijn niet mals
(zie hieronder).
Interessant is dat veel van de aangeboden horloges uit de Noordelijke landen afkomstig zijn,
met name Letland (LV) en Zweden (SE)
Ik vind er ook nog een terug op het archief-deel van de Ranfft website (niet in de uurwerk database, maar in het archief waarin hij , keurig gedocumenteerd, de horloges laat zien die via zijn eigen veiling site Bidfun zijn verkocht).
http://www.ranfft.de/bidfun/bidfun-e.html 
Aardig is wel, dat hij daarbij ook de referentie naar Felca vermeldt, zoals die ook bij Mikrolisk terug te vinden is.
Voorts vind ik op Ebay, Catawiki en de Zweedse veilingsite Auctionet nog enkele zakhorloges.
Alle drie de Siduna’s ( evenals de afgebeelde Mora, volgens Mikrolisk ook een Deens merk) hebben een ‘wind & set’ kroon (keyless work), want het knopje naast de kroon voor het wijzerverzet is er niet (meer). Dat betekent dat deze horloges van na 1920 zijn, dus aannemelijk uit de begintijd van het Deense Siduna (1929).
Van Ebay (verkoper uit USA), van Catawiki (verkoper uit Hong Kong) en van Auctionet Zweden
Dit was een wel heel lange inleiding naar het presenteren van een horloge uit mijn verzameling, maar ik wilde hiermee graag laten zien wat je soms aan speurwerk moet verrichten om tot een duidelijk beeld te komen van een horloge waarvan het merk niet bekend is en wat dan wel de herkomst daarvan zou kunnen zijn.
Maar hier is ie dan, mijn Siduna soldaatje:
Eerst even een paar plaatjes van de redelijk gehavende toestand waarin het Siduna-tje verkeerde toen hij bij mij arriveerde, oktober vorig jaar (2022):
Het vieze en sowieso akelige bundstrap bandje ging er onmiddellijk af. Verder zie je een vergaan, gebarsten en gecraqueleerd plexi glas en een vuil maar wel roestvrij stalen kastje.
De geschroefde caseback was van een wat lastige vorm, met hele ondiepe inkepinkjes aan de rand, maar met behulp van een Jaxa 3-punt sleutel met de juiste bitjes en voorzichtig werken kwam het behoorlijk vastgekoekte kastje open zonder verdere krassen aan het dekseltje te veroorzaken. Het asje met kroon ging er makkelijk uit en daarna kon het uurwerkje uit de kast gehaald worden. Ik trof een redelijk onaangetaste wijzerplaat aan, met hier en daar een zwart vlekje en wat veegjes, maar dat mag van mij, na zoveel jaren onder een gebarsten glaasje te hebben gezeten. Het vuil was zelfs tot in de craquelé barsten doorgedrongen maar gelukkig had het de wijzerplaat niet of nauwelijks aangetast. De losse vuiltjes werden verwijderd, van de rest ben ik afgebleven. Zo te zien zat de originele (Radium?) lume nog in de wijzers dus dat heb ik uiteraard ook zorgvuldig zo gelaten. Het roestvrij stalen kastje en de caseback lieten zich goed schoonmaken in het ultrasoon apparaat en na nog een beetje poetsen met Uniepoets polijstmiddel zag het staal er weer verrassend schoon en niet al te afgeragd uit.
Toen ik het horloge kreeg wilde het niet lopen. Met die status had ik het ook gekocht: ‘Non running for parts and repair’. Het was volledig vast opgewonden, maar het wijzerverzet werkte. Nadat het horloge geopend was en ik het losse uurwerkje in handen had, begon het tot mijn verrassing en vreugde spontaan te lopen. En dat doet het tot op heden nog steeds. En nog op tijd ook. Kennelijk was het uurwerk bij een laatste inspectie of be(mis)handeling niet goed in het kastje teruggezet waardoor er ofwel een wijzer geblokkeerd heeft gestaan, of de balans geblokkeerd is geweest. Ook kan het zijn dat er ergens een los vuiltje in het mechaniek heeft gezeten waardoor het uurwerk stil is blijven staan. Bij het er uithalen van het werkje kwam kennelijk e.e.a. weer vrij. Functioneel lijkt er niets mee aan de hand. Natuurlijk moet het schoongemaakt worden en een servicebeurt krijgen en dat gaat ook zeker gebeuren. Tot die tijd zal ik het niet vaak opwinden om te voorkomen dat het aanwezige vuil en ingedroogde smeermiddelen het uurwerkje aan gort slijpen. Maar cosmetisch ziet het er weer heel netjes uit, met een gepoetst kastje, een nieuw glas en een voor het blote oog net en onbeschadigd uurwerkje.
Nu nog iets over dat uurwerk. Daar valt nog wel wat over uit te pluizen.
Normaal gesproken staat er een type- of kalibernummer en een fabrikanten logo op de platine meestal half verborgen onde de balans, maar dat was hier niet het geval. Dat wijst vaak op een wat ouder uurwerk, meestal van vóór 1950. Om er achter te komen om welk uurwerk het gaat was het dus noodzakelijk om het ‘advanced’ zoeksysteem van de wijze Dr. Ranfft te gebruiken. Je kunt daar diverse kenmerken van het uurwerk, zoals uurwerk vorm, locatie van de balans, locatie van het tirette schroefje, de vorm van de balansbrug, centrale - kleine - of geen seconden wijzer en de soort ankergang aanvinken. Uit de combinatie van die gegevens geeft de database van Ranfft dan een lijstje met een aantal kalibers dat aan die voorwaarden voldoet.
Als je pech hebt is het resultaat nul, dan moet je parameters gaan weglaten of aanpassen. Het is een soms tijdrovend klusje van proberen, plaatjes kijken en vergelijken, maar in veel gevallen kom je dan uiteindelijk toch een werkje tegen dat er op de foto en beschrijving zo op lijkt dat het wel de juiste moet zijn. Ik vond inderdaad een referentie, maar in dit geval was er toch een moeilijkheid. De zoekmethode werkte, maar gaf twee mogelijkheden, waarvan er bij alle twee er iets niet klopte.
De eerste ‘match’ was de ETA 816. Dat zag er tot in de details het zelfde uit, met één significant verschil: Het extra tandwiel dat bij mij boven op de tandwieltrein zat gemonteerd (mogelijk als latere toevoeging of modificatie van een ouder type uurwerk) zat er bij Ranfft niet. Het was er wel, maar het zat ónder de brug. Bij verder doorzoeken vond ik een ETA 996 dat er wel het zelfde uit zag als die van mij met het er boven op gemonteerde tandwiel, maar dat had als discrepantie dat het ging om een variant met een grotere maat, namelijk 12’’’ ligne oftewel 26,6mm doorsnede, terwijl mijn exemplaar slechts 10,5’’’ ligne meet.
Links de ETA 816 van 10,5’’’, rechts de ETA 996 van 12’’’groot (excuus voor de onscherpe foto’s, ze waren niet beter dan dit).
Hieronder ter vergelijking mijn eigen exemplaar.
Mogelijk gaat het hier om een net iets andere variant, die niet in de Ranfft database staat gedocumenteerd. Ranfft weet veel, maar niet alles.
Omdat uiteindelijk de ETA 996 er, apart van het formaat van het uurwerk, c.q. de platine, er het meeste op lijkt, zal voor eventuele service doeleinden de beschrijving van dit kaliber het nuttigst zijn als het gaat om het vinden van eventueel te vervangen onderdelen.
Ik laat hierom ook van dit kaliber nog maar even de complete specificaties zien.
Opmerking: het jaartal 1855, op de roze pagina van Ranfft hierboven, slaat nergens op, dit moet natuurlijk 1955 zijn.
Slip of the pen van de wijze Herr Doctor…
Er rest mij verder alleen nog het tonen van wat plaatjes van het naar mijn idee in zijn soort mooi ontworpen horloge in de opgeknapte staat zoals ie nu is. Het vieze bundstrap bandje was natuurlijk niet bruikbaar, dus ik heb er zelf een nieuw bandje voor gemaakt en omdat het naar mijn idee om een best zeldzaam ding gaat heb ik ook maar een beetje apart materiaal voor het bandje gebruikt. Bruin gekleurd vissenleer. In leven was het ooit het velletje van een kabeljauw.
Even nog wat specificaties van de maten van de Siduna Militär:
Kast: RVS. Doorsnede zonder kroon: 30,5mm (klein maar fijn en niet ongebruikelijk voor een herenhorloge uit de jaren ’50)
Lugmaat: 16mm
Het bandje heeft een gespje van 12 mm wat een elegant getapered bandje opleverde passend bij dit kleine horloge.
Enjoy the pictures!
Hiermee eindigt het verhaal over mijn Deense horloge avontuur. Ik heb er veel plezier in gehad om wat geschiedenis achter dit horloge uit te pluizen. Als ik daarin feitelijke onjuistheden heb gedebiteerd, dan hoor ik dat graag. Als iemand over dit Deense merk of det Zwitserse ETA motortje in dit horloge aanvullende informatie heeft houd ik me ook aanbevolen.
Verder hoop ik maar dat mijn bijdrage van vandaag weer wat aan de ‘continuing story’ van de prachtige geschiedenis van de horlogerie heeft toegevoegd.
Met groeten en tot een volgende speurtocht,
Lex
Lex