Hier even een foto van een verenwinder
En een foto van een schroevendraaier slijper
Leuk verslag ik blijf met plezier lezen.
Groeten Jeroen
Hier even een foto van een verenwinder
En een foto van een schroevendraaier slijper
6 likes
die slijper voor je schroevendraaiers is helemaal perfect 
3 likes
Ben er ook erg blij mee hiermee slijp je de punt hol en is deze sterker
Hoop dat het op de foto zichtbaar is.
4 likes
ik heb dat apparaatje al eens mogen uitproberen , werkt heel goed ,en een mooi vlak stuk op het einde. edit: staat nog op mijn verlanglijstje
3 likes
Ik slijp mijn beitels met dezelfde stenen, gaat perfect alleen krijg je er een lamme arm mee.
2 likes
Helemaal correct, dat is inderdaad een perfect stukje gereedschap.
Een holle punt is de beste manier en dat geeft de minste beschadigingen op de schroefkop.
3 likes
Ja, bij mij ook, ik doe het nu met een mini slijpsteentje, veel te veel werk
3 likes
Is wel goed niet goedkoop 
zoals al het goede gereedschap
4 likes
Weer een mooi verslag van de school avond. Gereedschappen hebben onderhoud nodig. Mooi is dat ze het op school in eerste instantie zonder extra hulpstukken leren. Ook het slijpen van je schroevendraaiers is een kwestie van oefenen. Je kan je afvragen of een schroevendraaier een beetje gehold moet zijn, want dan is hij sterker. Ik heb echter liever een schroevendraaier die eerder afbreekt dan de schroef. Een schroevendraaier herstellen is sneller gedaan dan een afgebroken schroef verwijderen en vervangen.
3 likes
Ik heb ook een aantal van die holle schroevendraaiers; maar vooral met oudere uurwerken zijn ze nog wel eens onbruikbaar omdat ze te dik zijn voor de sleuven in de schroeven. Die zijn bij oudere uurwerken nog wel eens erg smal. 
3 likes
Ja, Peter, daar zeg je me wat.
Ik denk daar echter iets anders over, een punt met een holle snijkant past beter in de schroefsnede en heeft meer support op de schroef, d.w.z. het contact tussen de schroevendraaier en de schroefkop is groter. Daarbij zal de schroefkop ook minder snel worden beschadigd.
Een vlak geslepen schroevendraaier heeft minder aanrakingscontact met de schroef en de kans op beschadigingen is dan ook groter. de rand van de snede is immers het enige contact met de schroevendraaier.
Bij bruut en ondeskundig gebruik zal de rand dan ook inkervingen krijgen en na meerdere keren zelfs uitstulpen waardoor de schroevendraaier kan gaan slippen en de schroefkop zodanig beschadigd dat het bijna niet meer mogelijk is om de schroef los resp, vast te maken. Buiten het feit dat de schroeven er ook niet meer behoorlijk uitzien. Ik kom regelmatig horloges tegen die uitgesleten schroefkoppen hebben, dan denk ik alleen maar van oei welke idi… dwarrel heeft hier aan gezeten.
Een aardige stelling is dan ook dat in het werktuigbouwkundige leerproces wordt aangeleerd om altijd een schroevendraaier te gebruiken die optimaal past in de schroefkop, dus een schroevendraaier die bijna de breedte heeft van de snede in de schroefkop. Te groot zal bij een verzonken schroef niet passen en te klein zal de schroefkop beschadigen en veel te klein kan de snede op die plek zelfs uithollen waardoor het er dan uitziet of er een boor op is gezet.
Maar ik ben het zeker eens met Peter, het herstellen van een schroevendraaier heeft zeker voorkeur, afgebroken schroeven verwijderen is iets waar een horlogemaker niet aan wil denken, laat staan om de doen.
6 likes
Dit is ook waar het omgaat, de schroevendraaier moet goed passen, als een schroevendraaier elke keer aangepast wordt aan de snede van de schroef, zal de beschadiging minimaal zijn. Dit geldt niet alleen voor de grote van de schroef maar ook de hoek waarin de schroevendraaier geslepen is. Dus ook in dit deel is het onderhoud en slijpen van je schroevendraaier van belang. Het repareren van een horloge-uurwerk begint niet alleen bij goed gereedschap; het is werkelijk van belang.
5 likes
Les 11. Of 12. Of is het nou toch 11? Wel verdraaid!!
Ok, de laatste update is al even terug, maar afgelopen week ging de les helaas niet door. Dus, weekje vrij! Hoewel iedereen liever sleutelt aan zijn uurwerk kunnen dit soort dingen altijd gebeuren natuurlijk.
Vandaag beginnen we met echappementen, escapements, regelorganen. Laatst heb ik Gertjan gemaild over de nieuwe MB&F Legacy Machine “Thunderdome”. Daar zit onder meer een hele snelle triple axis tourbillon in, waarbij de kooien in 8, 12 en 20 seconde om hun eigen as draaien. Behoorlijk indrukwekkend om te zien maar natuurlijk redelijk over de top en eigenlijk best nutteloos tegenwoordig. Het is meer een getuigenis van de vaardigheid van de maker dan dat het de precisie van een uurwerk enorm verbeterd. Maar goed, deze hele hobby is in zijn geheel enigszins bijzonder, mechanische horloges zijn natuurlijk qua techniek allang achterhaald.
In die MB&F zit een zogenaamd “Potter” echappement, iets waar ik nog niet eerder van gehoord had. Ik heb Gertjan gevraagd of hij meer uitleg kon geven en of hij er bekend mee is, maar ook hij had even geen antwoord. Het is een echappement waarbij het ankerrad vast zit, met als resultaat dat er een hogere rotatiesnelheid van de tourbillon mogelijk is. In de MB&F zijn de tanden ook nog eens naar de binnenkant verplaatst wat meer ruimte zou geven voor de rest van de constructie en ervoor zorgt dat de 1e tourbillon kooi van dit uurwerk in 8 seconde kan roteren. Ik heb er ook even op moeten studeren hoor, en volgens mij begrijp ik hem nog steeds niet helemaal 
Een mooi bruggetje naar de les van vandaag, waar we o.a. naar het Graham-, anker-, cilinder-, chronometer-, coaxiale gang en de tourbillon gaan kijken. Gertjan laat ons stuk voor stuk animaties zien van deze regelorganen en wat welke onderdelen doen. Stap voor stap zie je hoe de energie gereguleerd wordt en door het regelorgaan loopt. Op welke momenten de balans een impuls krijgt, waar contactpunten zitten, hoe veiligheidssystemen werken (bijv. het veiligheidsmes van het Swiss Lever Escapement), etc.
De animaties laten ook de belangrijkste ontwikkelingen zien in echappementen, en waar welk echappement in uitblinkt en waar het het beste voor is geschikt. Zo is het chronometer echappement erg precies, maar heel gevoelig en is het Swiss Lever echappement erg betrouwbaar. Leuke informatie, en geeft veel context aan de werking van het uurwerk voor mij, al was een deel al bij mij bekend hiervan. Dat geeft echter helemaal niks, want in onze groep zit best veel kennis en toch leren we elke les weer wat bij.
Tot slot heeft Gertjan ook nog wat voorbeelden van o.a. een oude scheeps-chronometer, een zakhorloge met cilindergang en een examen-project van een horlogemaker uit Delft. Deze horlogemaker heeft gestudeerd aan de school in Glashütte, en vlak voor de start van de Vakschool Schoonhoven (1919) een tourbillon echappement gemaakt. Alles loopt nog steeds, en het blijft fascinerend om te zien werken!
Anyway, door naar het sleutelen! De vorige keer was ik geëindigd met een balans waarvan de balansveer problemen had. Dat is voor vandaag dus mijn vertrekpunt. Ik weet niet zo goed waar ik moet beginnen, en heb ook geen trek in het veroorzaken van schade dus ik roep Gertjan erbij. Na de eerste inspectie geeft hij de instructie om de ankerbrug te verwijderen, samen met het anker, en daarna de balans terug te plaatsen op het uurwerk. Dan is goed te beoordelen wat er mis is, omdat de balans dan netjes gefixeerd is in het uurwerk.
Zo gezegd, zo gedaan, en even later zit Gertjan met een loupe naar mijn balans te turen. Het blijkt dat twee windingen van de veer over elkaar heen zitten. De oplossing is dat de gehele balans uit elkaar moet om de veer te kunnen bevrijden. Dat gaat mij de pet te boven, dus hij neemt het over. Het uiteinde van de veer wordt uit het kompas verwijderd, en ook het tweede montagepunt wordt los gemaakt en dan is de balans vrij.
Met loupe en pincetten in de aanslag gaat hij aan het werk. Er blijkt uiteindelijk niet één, maar zelfs DRIE knopen in de balansveer te zitten. Met wat moeite krijgt Gertjan het voor elkaar om ze eruit te werken, Dat doet hij door met twee pincetten een knoop naar het uiteinde van de veer door te voeren waardoor je met dat uiteinde dus de knopen kunt los krijgen. Dat lukt, en wonderwel zonder schade! Nadat de balans weer gemonteerd is kan ik hem terugplaatsen in het uurwerk en weer een krabbel voor montage ontvangen. Hij loopt weer netjes, de amplitude is wat het zijn moet en op een later moment wordt hij verder afgeregeld. Dat zit verderop nog in de cursus dus komt vanzelf aan bod.
Voor nu is de avond weer voorbij, en de komende twee weken is er geen les i.v.m. de kerstvakantie. De eerstvolgende les is op 7 januari.
Gr, Robin.
23 likes
Kost wel wat hé… ;-)En je gebruikt het niet zo heel vaak.
Heb hem zelf liggen, tot nu toe 1x gebruikt. ( Horatec, niet de Bergeon )
3 likes
Heb hem ook van Horotec maar gebruik hem bijna dagelijks om te zorgen dat de schroevendraaiers exact passen in de snede van de schroef.
Scheelt een hoop schade je schiet er veel minder snel uit en de schroef blijft mooier en het oog wil ook wat😁
5 likes
Les 12, 13 & 14: all rolled into one!
First off, excuus. Excuus dat ik jullie zó lang in spanning heb gelaten over mijn avontuur aan de vakschool. Excuus dat jullie zó lang hebben moeten missen wat we geleerd krijgen. Excuus dat jullie zó lang in spanning hebben gezeten of ik mijn uurwerk nóg verder gesloopt heb. (kort antwoord: nee, gelukkig niet!)
Anyway, sinds onze dochter thuis is (begin december) is het razend druk geweest. Daardoor heb ik de laatste drie lessen nog niet kunnen verslaan in mijn blog op dit mooie forum. We hebben van alles en nog wat gedaan en er is serieuze vooruitgang geboekt.
Les 12, 13 en 14 hebben we inmiddels achter de rug en nagenoeg iedereen van onze groep zit op de 10x afgetekende montage/demontage van ons 6498 uurwerk. Dat betekend dat we binnenkort gaan starten met demontage, oliën & smeren, montage en afregelen van ons uurwerk. Dat lukt echter niet op één dinsdagavond dus de komende weken zijn we sowieso nog wel even van de straat. Volgende week trouwens ook een interessante les; Quartz uurwerken! Ik moet eerlijk bekennen dat ik slechts 2 quartz aangedreven horloges in de collectie heb, waarvan één echt de kickstart van mijn hobby is geweest en enige sentimentele waarde heeft. De ander vond ik gewoon cool, en heb ik tegen een hele scherp prijs kunnen bemachtigen. Gertjan heeft gevraagd om horloges met een lege batterij mee te nemen naar de les van deze week, en wat wil het toeval? Juist! Die licht dus vanavond op de werkbank.
Ik loop op de zaken vooruit, tijd voor de lessen! Les 12 staat in het teken van het afregelen van een uurwerk. We krijgen uitleg over de rate, beat-error, lift angle, amplitude, frequentie en hoe dat in zijn werk gaat op een afregelapparaat. Ik trap hier weer in een oude valkuil en vergeet van de helft wat foto’s te maken. Maar, als we het uurwerk gaan voorzien van nieuwe olie e.d. moet het daarna weer afgeregeld worden dus ik krijg nog een herkansing. Dit deel van uurwerktechniek is bij mij altijd een beetje onderbelicht geweest. Ik weet wat amplitude en frequentie e.d. inhoudt maar het afregelen van een uurwerk heb ik nog nooit gedaan en ook niet eerder zodanig in verdiept. Een stuk nieuwe theorie dus, waarvan ik in les 14 merk dat ik de uitleg alweer half vergeten ben. Gelukkig ben ik niet de enige maar onderling komen we er eigenlijk altijd wel uit!
De tweede helft van de avond mogen we weer sleutelen, voor mij toch wel het tofste om te doen! Ik merk alleen dat ik in de volgorde van demontage en montage ergens wat stapjes door elkaar haal en daardoor met name bij het opwindmechanisme soms loop te pielen. Ik kom er altijd wel uit, maar niet op de voor mijn gevoel meest handige manier. Later meer, want ik heb inmiddels de oplossing! Handtekening 6 en 7 in de pocket, dus die magische grens van 10x demonteren en monteren (5 om 5 dus) met controle van Gertjan is in zicht.
Les 13 duiken we in de regelorganen. Van het eerste draagbare regelorgaan tot aan modernere interpretaties als het co-axiale echappement van Omega, de Giromax van Audemars Piguet, alle grote stappen komen aan bod. De Breguet overcoil, de precieze werking van een eindbocht, kompaspennen, inertieschroeven verstellen op een Rolex balans. Ook wordt er kort gesproken over cilindrische en sferische balansveren, zoals gebruikt in bijvoorbeeld scheepschronometers.
Dan is het weer tijd om te sleutelen! Niks nieuws onder de zon, ik loop nog steeds tegen dezelfde ongemakkelijke handelingen aan bij het monteren/demonteren van het opwindmechanisme. Wél kom ik op een haar na op mijn tiende krabbel. Ik red het net niet om het anker en de balans terug te plaatsen en daarmee mijn uurwerk voor de laatste keer in de reeks van 10 te monteren.
Les 15, inmiddels is het dinsdag 21 januari, gaan we aan de slag met olie en smeermiddelen om straks het uurwerk op de juiste plekken van de juiste middelen te voorzien. Het begint met het prepareren van de oliehouder, de oliegever en uitleg hoe je dat precies doet. De praktijk komt dus in een latere les terug, maar een goede voorbereiding is het halve werk nietwaar?
In onze gereedschapskoffer hebben we allemaal een standaard oliegever gekregen, maar Gertjan geeft aan dat we deze niet zomaar meteen kunnen gebruiken. Ik zit vooraan, dus ben de lucky devil die zijn oliegever mag afstaan voor inspectie en aanpassing. Iedere oliegever heeft een soort speerpuntje aan het uiteinde zitten, iets wat je enigsizns met het blote oog kunt zien maar eigenlijk een loep voor nodig hebt. Dat speerpuntje is niet optimaal om een mooie druppel olie vast te houden én mooi vloeiend op een punt in je uurwerk aan te brengen. Het moet eigenlijk een soort lepeltje worden.
Dus, hamer en aambeeld erbij en tikken maar! Ik zei al dat ik een lucky devil was want Gertjan doet het voor mij dus voor. Onder de microscoop laat hij alles zien wat hij doet. De speerpunt, het lepeltje ná de tik op het aambeeld, het puntje wat er vervolgens met een Arkansas-steen afgebraamd moet worden en uiteindelijk hoe de olie mooi blijft zitten op het uiteinde. Daarna mag iedereen het voor zich proberen, maar ik ontspring dus die dans.
Door naar de oliehouder dan. We hebben een oliehouder met 4 compartimentjes en van links naar rechts komt daar olie, olie, smeermiddel en nog een keer olie in. De olie die we hebben is trouwens de duurste olie die je zo ongeveer kunt kopen, met 20 tot 30 euro per potje van 2ml. Omgerekend betaal je dus duizenden euro’s voor een liter olie! Het gaat hierbij om 2 types olies, van lage en van hoge viscositeit. Voorzichtig, en zuinig aan dus!
Als de oliehouder en de oliegever geprepareerd zijn, zijn we met dit onderdeel klaar. Ik heb hier aardig wat tijd gewonnen omdat het werk uit handen is genomen, dus kan door met sleutelen aan mijn uurwerk. Ik was er in de voorgaande les al bijna, dus ik heb vrij snel mijn balans weer gemonteerd, het uurwerk aan de praat en kan dus voor mijn 10e krabbel gaan. Ik moet het uurwerk echter nog afregelen, dus dat is eerst aan de beurt.
De monitor laat ook een flinke afwijking aan de rate zien, maar als de beat error wordt verbeterd volgt de rate vaak ook al. De beat error kun je beinvloeden door de piton-houder op het kompas te verstellen, en na een beetje gepiel met een penhoutje lukt met me om op 0,1 uit te komen, keurig! De rate is ook al een stuk verbeterd, maar kan nog scherper. Op dit moment zit ik nog op 11 tot 15 seconde per dag afwijking. De rate kun je aanpassen door de kompaspennen te verstellen waarna je balansveer over meer of minder windingen op- en afwindt. Mijn eerste aanpassing is véél te groot en ik schiet door naar plus 35 seconde per dag. Iets te enthousiast dus. De tweede poging slaagt en ik heb nu een rate van 1 á 2 seconde per dag. Binnen chronometer specs dus!
Met een big smile vraag ik Gertjan om mijn laatste krabbel, gevolgd door een ‘wat nu??’. Ik krijg een Valjoux 6325 uurwerk van hem en mag me hierop uitleven. In de basis dezelfde constructie als het 6498 uurwerk, maar ongeveer 40% kleiner. Op één of andere manier werkt het wel prettig, en heb ik het in no-time uit elkaar. Dan maar weer in elkaar zetten, toch? Halverwege loop ik wéér tegen mijn volgorde van het opwindmechanisme aan en ik ben het nu zat, dus vraag mijn buurman voor hulp. Hij legt uit hoe hij het doet, en ik sla inderdaad een stap over waardoor ik het mijzelf onnodig moeilijk maak. Uiteindelijk zit ook dit uurwerk weer in elkaar, precies op het einde van de les van vandaag.
Vanavond zoals gezegd een les over quartz uurwerken, ik ben benieuwd!
23 likes
Prachtig!! Heerlijk beschreven, spannend en boeiend. Heel langzaamaan begin ik kleine dingetjes te begrijpen van wat jij allemaal vertelt.
Een plezierige en leerzame avond toegewenst!
2 likes
4 likes
Weer bijzonder leuk om te lezen, bedankt voor het delen. En inderdaad we hadden je al een tijdje gemist 
2 likes
De tip van het plaatsen van kleine stickertjes kregen we ook van Gert Jan. Volgende week maar ff de
Dymo meenemen 
Ps. bij jou zie ik geen 9020 en 8300?
1 like