Omdat we alle onderdelen gaan reinigen is het handig om de complete balans terug te monteren op de platine
Om de veerton open te maken zet je een stevige pincet op de tandwiel rand en druk je het op een harde ondergrond omlaag, het deksel komt dan los
Als het deksel eenmaal open is, altijd even onthouden welke kant de veer op draait, in dit geval met de klok mee (dat is meestal het geval)
Druk met de punt van een pincet via de achterkant de veertonas uit de veer
Goed, het horloge ligt nu compleet uit elkaar, en het is klaar om in de schoonmaakmachine te gaan
Ik heb voor mezelf altijd een verdeling over drie mandjes
Spoelgang 1 (8 minuten)
In de tussentijd heb ik mooi de kans om de kast even netjes te maken, die springbaars zijn te ranzig voor woorden, knipperdeknip
Het glaasje is ontzettend gekrast, dit is een flitsfoto zodat je goed kunt zien dat er bijna niet doorheen te kijken is
Ik begin altijd met korrel 400 schuurpapier, blijf schuren tot je geen witte lijnen of witte puntjes meer ziet, hierin is slijpstof opgehoopt en ligt dus dieper dan de rest van het materiaal, kortom een groef of gaatje
Spoelgang 2 (8 minuten)
Korrel 1000
Korrel 2000
Korrel 3000
Spoelgang 3 (8 minuten)
Nu glaasje afpolijsten met een zachte doek en wat Peek (verkrijgbaar bij de bouwmarkt)
Wederom een flitsfoto, het glaasje glans weer en is volledig doorzichtig
Dit Prisma duikertje is volledig van roestvrij staal, deze kun je dus ook rustig met Peek wat oppoetsen, voor de glanzende gedeeltes gebruik ik vaak een korrel 3000 schuurpapiertje om deze lekker te laten glanzen, de tekst op de caseback komt er dan weer mooi uit zonder dat je randen er meteen aangaan
Het mandje gaat nu in de heater om ze te drogen (8 minuten)
Goed, dan gaan we wat voorbereidende acties doen voor het assembleren kan beginnen
Het anker gaat in epilameer (zorgt ervoor dat smering op zijn plek blijft), de balans gaat in de one dip om deze extra te ontvetten, en het datumrad en de automaatraderen (niet op de foto) met een inwendig mechanisme gaan in de duiksmeringsvloeistof
Schud het uurwerk even een keer krachtig, de balans moet gewoon vrij heen en weer bewegen, verwijder deze daarna en leg deze weer ondersteboven weg. Controleer dan of alle stenen mooi schoon zijn, gebruik anders een pennenhout om dit alsnog te bereiken
Het is nu tijd om de veer terug in de veerton te plaatsen. Zoek een passende houder die net iets smaller is als de veerton
Steek het draaiarmpje in het gat van de veer terwijl deze ondersteboven ligt (nu dus tegen de klok in)
Steek het armpje in de houder en draai net zo lang tot de veer helemaal in de houder zit, bij niet automaten blijft er een clipje buiten, dat is geen probleem. Draai dan het armpje iets teurg om de spanning iets te verlichten en wurm deze er weer uit (ik gebruik meestal een mesje om de veer op zijn plek te houden)
Zet dan de veerton op de houder, en druk via de onderkant de veer in de ton
Plaats de veerton met veer op een gaten aambeeld, plaats nu de arbor met een stevige pincet terug in het gat
Voor het servicen van horloges heb je minimaal drie olieën nodig Moebius D-5/1300, 9415 en 9010 of vergelijkbaar olie van een ander merk. Daarnaast gebruik je twee oliegevers, klein (rood) en medium (blauw), de dikte bepaalt de hoeveelheid olie die je geeft
Ik begin met drie streepjes 1300 met blauw op de veer in de ton
Druk dan met een stevige pincet het deksel terug op de ton
Geef dan nog wat 1300 op de veertonas aan beide kanten
Plaats nu de raderen van de gangtrein terug, met ene klein beetje 1300 op de as van het seconderad (degene in het midden) waar het de platine raakt
Plaats dan de brug van de gangtrein terug, dit vergt wat geduld en moet niet worden geforceerd, uiteindelijk na wat positioneren met een pincet en wat wiebelen valt alles op zijn plek
Geef nu met rood wat 9010 olie tussen de as en de stenen
Draai dan het uurwerk om en doe hetzelfde bij de stenen aan de andere kant. Let op! Plaats geen olie in de ankersteen, dat is degene die het dichts bij de balanssteen (met incabloc) zit.
Lepel nu de veerton er in
Plaats nu de veerton brug terug
Plaats nu de kroonrad pal en bijbehorende veertje terug (gebruik een houtje om de veer op zijn plek te houden)
Plaats nu het kroonrad terug, deze valt over de ovale vorm op de platine zodat deze uit de weg geduwd kan worden
Draai dan de schroef in tegengestelde richting terug op het kroonrad en plaats dan het veertonrad terug en schroef deze vast. Als je deze vastschroeft zul je zien dat de gangtrein gaat draaien. Als je alles goed hebt gedaan dan zie je dat deze met hoge snelheid draait en zich in Ă©Ă©n vloeiende beweging afdraait, als hij hapert dan is er nog vuil aanwezig of niet voldoende smering aangebracht
Prik het anker nu in een stukje Rodico, maak de rode oliegever schoon en plaats dan Moebius 9415 op de uiteindes van de ankerstenen
Plaats dan het anker terug in de steen en plaats dan de brug terug. Let op! Het anker heeft geen olie nodig.
Draai dan het veertonrad twee slagen met een schroevendraaier. Tik dan met een pincet een paar tegen het uiteinde van het anker aan, deze moet heel strak heen en weer slaan, als dat niet zo is dan zit het anker niet goed gepositioneerd.
Nu het lastigste om uit te leggen met een foto, als het anker links staat, dan hang je de balans 90 graden tegen de klok in de balanssteen, en daarna draai je de brug op zijn plek. Staat het anker naar rechts dan precies andersom.
Als je het uurwerk een korte draai geeft dan moet het vanzelf gaan lopen (de veer is maar marginaal opgewonden, dus dat hoeft nog niet heel krachtig te zijn), draait het niet dan haal je de balans er af en probeer je het opnieuw.
Met een fijne pincet kun je vanaf de rand het incabloc veertje open drukken
Gebruik een in een puntje gevormd stuk Rodico om de steen en chaton uit de brug te trekken. Dit is waar de as in ronddraait.
Plaats nu een stipje 9010 met rood in het midden van de vlakke zijde van de steen, en plaats daarna de chaton met het gat naar boven op de steen, deze grijpen daarna in elkaar
Plaats nu het geheel terug in de brug, en gebruik de pincet om de incabloc veer weer vast te klemmen.
Herhaal dit voor de balanssteen aan de andere zijde van het uurwerk
We gaan nu verder met de andere zijde van het uurwerk.
Plaats wat 1300 met blauw op de groef in het rondsel en het opstaande rad
Plaats deze vervolgens terug in het uurwerk
Steek dan de stift met kroon in het uurwerk
Plaats nu de onderdelen van het stelmechanisme terug op hun plek, en plaats elke keer een beetje olie op de plekken die tegen elkaar aan wrijven
Plaats dan de tiretteveer terug. Nu kun je testen of het geheel netjes schakelt.
Plaats wat olie langs de assen waar de verschillende raderen op rond draaien
Leg nu de datumschijf terug op zijn plek, en plaats meteen het dekplaatje terug zodat deze daar ook blijft liggen.
Zet nu het heveltje die de positie in stand houdt terug en daarna het veertje die er kracht op uitoefent
Plaats nu het tweede dekplaatje en het rondsel die het datumrad met de rest van de raderen verbind op zijn plek en schroef deze vast. Nu kun je alle functies van het uurwerk testen. Draai vast de tijd door tot net voor een datumwissel.
Plaats de wijzerplaat nu terug op het uurwerk, en zet deze met de inwendige klemmetjes van het uurwerk vast
Verwijder nu eerst de stift. Plaats dan het uurwerk terug in de kast en schroef deze vast. Daarna kun je de stift weer terug plaatsen. Controleer nog een keer of alles werkt. Draai de tijd iets door tot op precies de datumwisseling. Leg dan de urenwijzer en druk deze ietsje aan. Draai dan de tijd terug tot half negen (je hoort dan een zachte klik) en weer vooruit tot middernacht, als de wijzer precies op het volle uur staat als deze schakelt dan mag je deze definitief vastdrukken. Herhaal dit voor de minutenwijzer. De secondewijzer kun je op een willekeurige positie vastzetten., let goed op dat er genoeg speling is tussen de wijzer op verschillende plekken over de wijzerplaat.
Het is tijd om de rotor terug te plaatsen. (Ik ben blijkbaar wat foto’s vergeten te maken van het terugplaatsen van de automaat onderdelen, die hebben jullie nog van mij tegoed voor een volgende keer)
Plaats wat 1300 met blauw rondom de as van de rotor, en schroef deze daarna vast. Gebruik nu een stukje Rodico om de rotor heen en weer te bewegen en observeer of het veertonrad hierop mee beweegt.
Plaats nu de caseback terug en desgewenst een nieuw bandje.
Controleer nu of alles goed werkt, en of je tevreden bent met het eindresultaat. Het uurwerk is opnieuw afgesteld naar circa 10s per dag plus, en loopt nu met een amplitude van 290, een prima waarde dus. Het horloge is na een dag dragen nu in een watch winder geplaatst om te zien of het een paar dagen blijft draaien via gewonnen energie van de automaat.
Voor:
Na:
Inderdaad, het verschil is bijna niet te zien. Maar goed, je moet wat met je vrije zaterdag.
Ik hoop dat Walter (@Tiktikehv) er nog veel plezier aan gaat beleven…
p.s. Sommige foto’s zijn helaas wat donker of wazig, met name het gevolg van ontbrekend daglicht, sorry…