Een paar weken geleden verwierf ik, in ruil voor een oppoets klusje voor HF lid @Willemseiko een lotje leuke oude opknappertjes. Een daarvan was een oude Certina ‘Waterking’ uit de 075 serie van 1964.
Ik vind het leuk om deze hier te laten zien omdat het horloge, zoals ik het kreeg een van de meest vuile aangekoekte horloges was die ik ooit in handen kreeg. Daar kon de Willem niks aan doen, hij had ze ook maar ergens gevonden… Dit topic wordt dan ook opgedragen aan de goede Willem, ik wil graag een bijdrage leveren aan zijn hartekreet “Hoe ga ik dit leren te doen”.
Hoe de vieze Certina weer een schone, draagbare Certina werd laat ik hier zien met behulp van een flink aantal plaatjes. Wat niet is gebeurd is een serieuze service van het uurwerk. Dat zal ongetwijfeld ook nodig zijn, maar zoals de situatie momenteel is laat ik het even zo. Zo vies als ze was aan de buitenkant zo schoon was (leek) ze nog van binnen. Daar ik zelf (zoals al eens eerder uitgelegd) niet over de skills beschik om een full service uit te voeren, moet dat wachten tot dat daar weer eens geld en gelegenheid voor is. Maar het zou ook zomaar kunnen zijn dat een eventuele volgende eigenaar daar mee opgezadeld wordt. Als ik besluit om haar niet te behouden komt ze in het blauwe gedeelte. Maar dat heeft allemaal geen haast.
Eerst maar eens een paar foto’s van de staat waarin deze Certina verkeerde toen ik haar kreeg.
Het kastje was letterlijk rondom aangekoekt met vuiligheid; het glas was reddeloos verloren met lijmresten aan de rand en een dikke barst en de caseback had ernstig te lijden gehad door het waarschijnlijk jarenlang dragen op een nooit schoongemaakt perlon bandje. Het bewuste bandje zat er gelukkig niet meer bij. Ik moet er niet aan denken hoe dat er uit gezien zou hebben. Bah!
Toen ik dit stukje viezigheid zo zat te bekijken kwam de volgende gedachte bij mij op: Onlangs was ik weer eens op de Rikketik beurs en één van de typische tradities die bij die beurs hoort is de vier keer per jaar terugkerende litanie op het Horloge Forum over de ‘Spruitjeslucht’ aldaar. Welaan; zie op de foto’s hierboven waar die lucht vandaan komt. Het vuil op één zo’n horloge is qua volume betrekkelijk weinig, maar als je je realiseert dat er op de Rikketik beurs enige duizenden horloge’s, klokken, onderdelen, gereedschapjes en diverse andere parafernalia in meer of mindere staat van ontbinding liggen met zo’n sausje erop of er over, begin je te begrijpen waarom sommige mensen vinden dat het daar zo ruikt… In combinatie met de lucht van de opgewarmde kroketjes, saucijzenbroodjes, verkeerde koffie en heel veel mensen geeft dat een aroma waar menigeen niet blij van wordt. Een soort patina voor de neus zal ik maar zeggen. Ik zelf heb daar overigens niet zo’n last van. Ik hou van het wroeten in ouwe spulletjes. Meuk is leuk en geur en meur is de juiste odeur voor de connaisseur…
Terug naar de oude Certina. Eerst maar eens kijken wat voor eentje het eigenlijk is. Op de caseback is tussen de krassen en de vuilkoek met een loepje nog net een referentie nummer en een serienummer te onderscheiden. Even googelen op ‘certina watches serial numbers ’.
Dan kom ik op de volgende site:
Certina serial number decoder. Use a Certina serial number and reference number to find date and get specifications. serial-number-decoder.co.uk
https://serial-number-decoder.co.uk/certina/certina.htm
In de daar voor bestemde vakjes de nummertjes invullen en voila: daar is ze!
Om ook nog even te kijken hoe het uurwerk er uit ziet, voordat ze open wordt gemaakt kijk ik ook nog even bij de site van de wijze Doctor Ranfft en uiteraard kloppen de technische gegevens en hebben we gelijk ook een plaatje van hoe het uurwerkje er uit hoort te zien.
Niet bij alle merken horloges is het zo gemakkelijk om de gegevens terug te vinden, maar een gerenommeerd merk als Certina is gelukkig goed gedocumenteerd.
Nu ik weet wat ik in handen heb ga ik aan de slag met het opkalefateren.
Eerst moet de caseback er af. Die zit behoorlijk vast maar met behulp van een stevige kasthouder en een zorgvuldig ingestelde 3-punts yaxa sleutel met passende vierkante bitjes komt het dekseltje los, zonder nog meer krassen toe te voegen aan het toch al erg toegetakelde achterplaatje.
Dan moet de kroon met het asje er uit om het uurwerkje uit de kast te kunnen nemen. Gelukkig is dit cal. 25-36 werkje voorzien van een drukpalletje in plaats van het beruchte tiretteschroefje. Verrassend modern voor een horloge uit 1964. Die schroefjes zijn namelijk een ramp. Je moet ze soms meer, soms minder dan 1 à 2 slagen losdraaien om de tigue (het opwindasje) er uit te kunnen trekken. Draai je het schroefje te ver los, valt het tirette plaatje er af en dan moeten de wijzers, de wijzerplaat en als je pech hebt ook het (dag)datum mechaniek er af om dat plaatje weer vast te zetten. Maar gelukkig is dat hier makkelijk. Met één hand m.b.v. een klein pinnetje het palletje indrukken en met de andere hand het kroontje met asje er uit trekken. Bij wat eenvoudiger geconstrueerde horloges ligt er dan een losse spacerring om het uurwerk heen met nokjes aan de kant van de caseback zodat het uurwerk als de caseback is dichtgeschroefd vastgeklemd wordt. Bij deze Certina zit het wat mooier: het uurwerk in de kast is gefixeerd met behulp van twee kleine beugeltjes en schroefjes die het werkje in een rand van de spacer ring vast klemmen. Schroefjes en beugeltjes gaan er uit. Het uurwerkje ligt nu los en kan zo kan zo uit het kastje getild worden.
Tot mijn verrassing komt er een behoorlijk schoon uurwerk met een vrijwel smetteloze wijzerplaat tevoorschijn uit het aan de buitenkant zo sterk vervuilde kastje. Door het hevig gekraste plexiglas was de toestand van de wijzerplaat niet goed te beoordelen, dus dit viel alleszins mee. Hieruit blijkt in elk geval ook dat dit horloge, waar het ongetwijfeld een zwaar leven achter de rug heeft, wel heel goed waterdicht is gebleven. Immers, zo vuil als de buitenkant was, zo schoon is het (schijnt het…) nog van binnen. Het ding heet natuurlijk niet voor niets ‘Waterking’.
Het gekraste en gebarsten glaasje wordt uit het lege kastje gedrukt. Het blijkt een glaasje te zijn met een stalen spanring. Die worden toegepast om het glas een strakkere passing in de kast te geven en dus een grotere waterdichtheid. Een kleine complicatie voor mij, want ik heb wel veel maten plexiglaasjes op voorraad, maar slechts een zeer beperkt aantal glaasjes met een spanring en daar zit natuurlijk deze maat niet bij. Maar daar ga ik een trucje voor toepassen. Daar kom ik later op terug.
Eerst moet het uitgeklede kastje maar eens in de ultrasoon. De pennetjes voor het bandje (springbars) blijven er in zitten. Dat hoort niet, maar ze zitten zó vast door de meuk er tussen dat de springbars er niet zonder geweld uit te krijgen zijn. Laat het ultrasoon apparaat zijn werk maar doen, dan komen ze er later wel uit, weggooien kan altijd nog.
Na 10 minuutjes brommen en borrelen komt het RVS kastje er een soort van brandschoon weer uit. De springbars kunnen nu zonder probleem verwijderd worden. Ze zijn ook keurig schoon en lijken onbeschadigd, dus na even extra drogen boven de heatgun kunnen die (misschien) weer gewoon gebruikt worden. Hoewel… misschien toch maar nieuwe pakken. Zuinigheid met vlijt maakt huizen als kastelen, maar echte gierigheid geeft luizen als kamelen!
Nu het probleem van het glas en de spanring. Vaak kun je ter vervanging gewoon een glaasje zonder ring toepassen. Echter: als de buitenmaat correct is, geldt dat niet altijd voor de binnenmaat van de glasrand. De wand van een ringloos glas is namelijk bijna altijd dikker dan die van een spanring gas, en dus past de oude spanring er niet in. Laat ‘m dan maar weg, zou je zeggen, bij die dikkere wand zie je de ring toch niet meer zitten. Dat klopt. Maaaaar… bij sommige horloges en dus helaas ook bij deze Certina rust de rand van de wijzerplaat op de rand van de spanring en niet op de binnenrand van de sponning van de kast. Dan ligt het uurwerk bij de montage dus met zijn wijzertjes tegen het glas aan. Izniechoet! Eerst het uurwerk in de kast monteren gaat ook niet want dan valt het door de kast heen. Omdat ik geen zin heb om voor dit projectje, wat geen geld mag kosten, een duur spanringglas te bestellen moet er dus een truc worden uitgehaald.
De ring moet iets kleiner worden gemaakt zodat ie wèl in het glaasje past! Daartoe knip ik de ring door en knip een heel klein stukje (ongeveer 1 mm) van het dan ontstane open einde af. Dan voorzichtig het nu open ringetje iets uitbuigen. Als het goed is klemt dan het ringetje in de binnenkant van het glas als de binnenwand hoog en stijl genoeg is blijft het dan net lang genoeg zitten om m.b.v. de Bergeon glasklem het glaasje plus ringetje op zijn plaats in het kastje te zetten. Dat klinkt allemaal heel eenvoudig, maar dat was het niet. Het ringetje was met 1 mm in omtrek minder nog steeds te groot. M.b.v. een dremel slijpschijfje worden dan net zolang stukjes van het ringetje afgesnoept tot het wel mooi (aansluitend) past. Daarbij was ook de binnenrand van het glaasje niet stijl recht maar schuin, dus bleef het ringetje bij de montage niet lekker zitten. Zo’n klusje waarbij je drie handen nodig hebt. Na eindeloos pielen en proberen zat het glas, mèt de ring op zijn plek er dan uiteindelijk toch wel in. Mogelijk niet zó superstrak als een glas met een echte spanring, maar met de exact juiste maat glas toch strak genoeg voor een redelijke waterdichtheid. De originele waterdichtheid gaat bij dit horloge toch niet meer bereikt worden want dan zou ik ook de pakkingen van de kroon en de caseback moeten vervangen. Bij deze Certina kast gaat dat moeilijk worden want de rubber caseback pakking zit gefixeerd in een sponninkje in de kast en niet zoals vaak om de schroefrand van de caseback. De originele pakking, die tijdens de ultrasoon reinigingsbeurt in het kastje is blijven zitten zag er nog steeds goed uit, dus ik laat het zo!
In de tussentijd is ook de caseback in de ultrasoon gesopt. Op het mini speelgoed Unimat 1 draaibankje wat ik als poetsmachientje gebruik heb ik eerst met grof en daarna met steeds fijner schuurpapier geprobeerd het gehavende achterplaatje nog wat te fatsoeneren. Het zweet (en zo) van de oorspronkelijke eigenaar/gebruiker dat door het geweven perlonbandje jarenlang in het staal heeft gevreten heeft flinke putten gemaakt en andere mishandelingen, eerdere service beurten en reparaties hebben ook nog eens forse krassen op het plaatje veroorzaakt. Helemaal glad zal het dus wel niet meer worden, ook al omdat ik niet het risico wil lopen de referentie- en serie nummers er uit te slijpen. Compromis: doorgaan tot de meeste narigheid er uit is en de nummers nog wel goed leesbaar blijven. Tenslotte het plaatje afwerken met polijstpasta om het weer mooi glimmend te krijgen. Brushen kan ook, maar dat was oorspronkelijk ook niet het geval, dacht ik te zien op een vergelijkbaar model dus ik heb gewoon gepoetst met unipoets tot het ding weer lekker glansde.
Hondendinges in de maneschijn met putjes.
Het kastje met glas en gepolijste caseback liggen klaar om het uurwerkje te ontvangen. Aan de wijzerplaat en de wijzers hoefde niks te gebeuren, die waren nog gaaf. Als de wijzerplaat wèl schade had vertoond, had ik er overigens óók niks aan gedaan, want prutsen aan een gepatineerde wijzerplaat geeft alleen maar narigheid, het wordt er nooit mooier van.
Het kastje wordt voorzichtig over het uurwerkje gelegd en dan omgedraaid. Vervolgens worden de bevestigingsbeugeltjes met de schroefjes weer vastgezet in de spacer ring die om het uurwerkje heen ligt. Dan gaat het opwindasje met de kroon weer op zijn plek. Even testen of het ding ‘schakelt’
(opwinden – uittrekken – wijzers verzetten – terugduwen – weer een slagje opwinden). Gelukkig gaat dat allemaal goed. Dat is wel eens anders, dan krijg je het asje er niet zo maar weer in terug met soms een heel gepiel om dat weer in orde te krijgen. Ik zal jullie de ellende van die exercitie (iets wat bij mij bekend is als het ‘tiretteveer syndroom’) besparen want deze as klikte er fluitend in en schakelde gelijk zoals het moest.
Tenslotte kon de caseback er aan de achterzijde weer worden op geschroefd en zoals het dan heet: The rest is history!
Resultaat: een misschien niet perfect, maar wel weer bruikbare, nette en draagbare vintage Certina. Misschien niet meer helemaal waterdicht, maar daar moet je bij een vintage toch niet op vertrouwen. Ze zal eigenlijk ook nog wel een servicebeurtje mogen hebben, maar voor mij is het voorlopig een verzamelding en daarom laat ik het zo maar even voor wat het nu is.
Ter afsluiting nog wat foto’s van het eindresultaat. Oh ja… met een nieuw bandje… Leuk toch?
Zoals gebruikelijk bij een verslagje zoals deze, de laatste foto met het horloge aan de pols.
Ik hoop dat ik met dit verslagje jullie weer een beetje vermaakt heb. Veel (lees)plezier en tot een volgende klus.
Lex
leuk het hele proces “mee te kunnen lezen”
