Hoe zit dat eigenlijk met radium?

Vintage Horlogeforum
11

Wederom bedankt voor de uitgebreide info.

Conclusie is toch wel dat men érg voorzichtig moet zijn bij opening kast, bewerken horlge etc.
Nu ben ik meer een liefhebber van modernere horloges en heb er daarom niet heel veel door mn handen gehad. Maar heb absoluut geen voorzorgsmaatregelen genomen toen ik aan deze Jeager
http://www.horlogeforum.nl/read.php?19,970382,970382#msg-970382
 sleutelde.
En zo zijn er nog enkele horloges uit de 40’s en 50’s waarvan de open kasten en uurwerken, wijzers etc door mn handen zijn gegaan zonder voorzorgsmaatregelen. Achteraf vrij naief, aangezien ik wel wist dat er radium aanwezig was.

Ik laat ze voorlopig links liggen.

Ik ben benieuwd, vouwfietser, er zijn véle hobbysleutelaars over deze aardbol die hier geen of onvoldoende rekening mee houden. Lopen dit soort sleutelaars in jouw ogen een ernstig gezondheidsrisico?

12

Beste Ernst,

Dragen en werken aan radium horloges veroorzaakt naar mijn inschatting geen gezondheidsrisico.
Als radium vrijkomt en je neemt maatregelen om opname te voorkomen, dan denk ik ook niet dat er gevaar is.

Bij verspreiding van radium zonder het nemen van maatregelen zou er wel een gezondheidsrisico kunnen ontstaan.
Zeker als er gedurende lange tijd regelmatig wat vrijkomt en er wordt niet opgeruimd. Het is mij niet duidelijk hoeveel er vrij kan komen en hoeveel er dan uiteindelijk wordt opgenomen. Voor zover ik weet is er geen recent onderzoek naar gedaan.
Ik zou dit graag willen uitzoeken als ik over genoeg tijd en middelen kon beschikken.

Ik vraag mij af:
Hoeveel Radium zit er gemiddeld in een horloge en wat zijn de extremen?
Bij welk percentage van de horloges komt radium vrij uit de verf?
Welk deel komt er dan vrij?
Hoeveel radium accumuleert op de werkplek?
Wat is de opname bij het niet nemen van voorzorgsmaatregelen?
Is er radium aantoonbaar in het lichaam van horlogemakers en hobbyisten?

Pas als deze vragen zijn beantwoord kan het werkelijke risico worden beoordeeld.

Groeten,
Vouwfietser

1 like
13

Ik heb nog het een en ander uitgezocht via het RIVM.

De inspectie van het ministerie vindt:
Het bezit van horloges is toegestaan, maar het openen en werken aan deze instrumenten wordt gezien als een handeling met radioactief materiaal en is dus verboden, tenzij je er een vergunning voor hebt.

Ik vraag mij af: Hebben horlogemakers een vergunning om met radioactieve stoffen te werken?

Verder nog een interessant artikel gevonden uit 1960 (inmiddels is de regelgeving veel strenger geworden)

ScreenHunter_02Dec111520.jpg1013x779

Als je het artikel uitleest zie je dat zelfs toen het risico van verspreiding al bekend was.

(let op de meet eenheden en grenswaarden zijn verouderd!)

1 like
14

Vind ik ook een goede vraag, of horlogemakers ook zo’n vergunning hebben.

Maar veel mensen weten ook niet dat er radioactief materiaal als lumen werd gebruikt. Als ik op een rommelmarkt iemand vertel dat dat wekkertje radioactief is, schrikken ze ook behoorlijk.

Mara goed, ik zal zelf ook wat meer voorzorgsmaatregelen nemen, maar ene vergunning krijgen lijkt me een beetje teveel van het goede, of het verkrijgen van de vergunning in niet zo moeilijk als het klinkt.

15

Ik heb een een jaren twintig pols horloge met radium wijzers. Die heb ik ooit naar school meegenomen en door de meester laten meten. Sinsdien ligt deze horloge in de kast.

Er zijn er onwijs veen militaire zakhorloges met nalichtende wijzers te koop, de meesten uit de tweede wereldoorloog. Kan men deze gewoon iedere dag dragen of beter niet? Het gaat dan om merken als Breitling, Rolex, Waltham

Wie Duits wil lezen: http://watch-wiki.org/index.php?title=Leuchtfarbe

16

Beste Lutz,

Het gaat niet alleen om militaire horloges, ook burger horloges met lichtgevende wijzers van voor 1960 bevatten bijna altijd radium. Ik heb er een aantal doorgemeten en daaruit blijkt dat stralingsbelasting nogal varieert. De waarde schommelt tussen de 0,5 en 5,0 microSievert per uur, aan het glas gemeten. Maar er zijn uitschieters tot 10 en zelfs 33 microSievert per uur.

Maar radioactiviteit en straling is overal om ons heen, zelfs het beton van de muren en ons eigen lichaam bevat radioactieve elementen. De gemiddelde Nederlander ontvangt uit verschillende bronnen ongeveer 2000 microSievert per jaar. Wettelijk is een extra dosis van 1000 microSievert per jaar toegestaan en als veilig te beschouwen.

Bij het dragen van een horloge wordt een deel van de straling door het metaal van het uurwerk en de kast afgeschermd. Dit vermindert de dosis op de pols ongeveer met 50%, maar dat hangt af van de hoeveelheid materiaal en is dus per horloge verschillend. Bovendien is de pols minder stralingsgevoelig als andere weefsels, daarom mag er een weefselweegfactor van 0,05 worden toegepast.

Ik weet niet hoeveel straling jouw horloge geeft, daarom ga ik uit van een realistische waarde van 3 microSievert per uur.

BEREKENING:
Normaal radium horloge:
3 * 0,5 * 0,05 = 0,075 uSv/h
Dus als je het horloge dagelijks draagt en 8 uur per dag slaapt:
365 * 16 * 0,075 = 438 uSv
Dat is dus als veilig te beschouwen.

Nu voor een horloge dat extreem veel radium bevat:
33 * 0,5 * 0,05 = 0.825 uSv/h
Dus als je het horloge dagelijks draagt en 8 uur per dag slaapt:
365 * 16 * 0,825 = 4818 uSv en daarmee overschrijd je de wettelijke grens ongeveer met een factor vijf.

CONCLUSIE:
Meestal is het risico van het dragen van vintage radium horloges te verwaarlozen, maar er zijn uitzonderingen. Voor sommige vintage radium horloges is dagelijks dragen af te raden.

Ik vond het leuk om even te rekenen, en draag zelf bijna dagelijks stralende horloges.

LET OP: deze berekening geldt niet bij het opnemen (=inademen of opeten) van radium!!

3 likes
17

vouwfietser Schreef:

LET OP: deze berekening geldt niet bij het opnemen
(=inademen of opeten) van radium!!

Ah jammer… ik vind wat radium altijd wel lekker bij het ontbijt!

Bedankt voor de berekening, dus bij de meeste horloges met radium hoef je je dus geen zorgen te maken! :slight_smile:

18

@Youri1955:

er was vroeger zelfs stralende tandpasta te koop:

http://www.orau.org/ptp/collection/quackcures/toothpaste.htm

@ vouwfietser: hoe veranderen je berekeningen bij zakhorloges? soms draag je ze in je borstzak met glas naar binnen, soms in je broekzak met glas webwijzend.
En hebben zakhorloges, door het groter wijzerplaat, meer radium of ander materiaal wat kan stralen.

Nog over de gevaren van radium en horloges:radium girls:

19

Beste Lutz, leuk dat er interessante vragen blijven komen!

Als het gaat om zakhorloges wordt de zaak een stuk gecompliceerder. In de eerste plaats heb ik zelf geen zakhorloges, dus ik weet niet of ze meer radium bevatten. Het is mogelijk dat er gewoon meer verf uit het zelfde potje is gebruikt. Aan de andere kant kan als je meer verf gebruikt kan de radium concentratie in de verf naar beneden. Ik zou graag eens een serie zakhorloges willen doormeten.

De kast en het uurwerk schermen de straling deels af, het glaasje niet. Je moet er dus van uit gaan dat de dosis zeker 50% hoger is bij dragen van een zakhorloge met het glas naar het lichaam gekeerd.

Bij dragen op het lichaam is er wel een belangrijk verschil: diverse stralingsgevoelige weefsels komen binnen het bereik!

Wordt het zakhorloge in de borstzak gedragen, dan gaat het om de longen. De weefselweegfactor wordt dan 0,12 i.p.v. 0,05. Bij dragen in de broekzak gaat het om de darmen (weefselweegfsctor 0,12) en de gonaden (weefselweegfactor 0,20)

Maar de stralingsdosis neemt af met het kwadraat van de afstand. Bovendien liggen deze weefsels onder de oppervlakte en worden ze afgeschermd door spierweefsel, botweefsel of vetweefsel. Bij de darmen en de longen wordt er maar een deel van het orgaan bestraald. Het vereist veel onderzoek om hier betrouwbare waarden voor te vinden.

Ik kan nu geen inschatting maken, omdat er nog te veel onbekende factoren zijn, namelijk de dosis die een zak horloge afgeeft en het deel daarvan dat de stralingsgevoelige organen ontvangen.
Maar als je de bovengenoemde waarden invult krijg je ruwweg een beeld en lijkt de dosis per uur die je ontvangt aanmerkelijk hoger dan voor het dragen van een polshorloge.
Een ander groot verschil is dat weinig mensen dagelijks met een zakhorloge rondlopen, dus de factor draagtijd zal meestal compenseren voor de hogere dosis per uur.

20

Heel interessant om dit zo te lezen. Geldt het zelfde voor Tritium of is dit toch minder gevaarlijk?

21

Ik heb een oude wekker (ca. 70 jaar oud) van mijn grootvader in gebruik met lichtgevende wijzers… is dit schadelijk?

22

Voor zover ik begrijp is radium vooral op korte afstand mogelijk schadelijk. (mooi antiek WWII zakhorloge in borstzak) Ik zou dan denken dat de wekker op voldoende afstand staat. Natuurlijk niet de boel uitelkaar halen en dan het radium “even verwijderen”.

23

[quote=“Twix, post:23, topic:65549”]

[quote=“wbcoupe, post:22, topic:65549”]

Zoals eerder gemeld, is de straling inderdaad niet zo gevaarlijk, de gevaarlijkste stralers zijn reeds grotendeels vervallen. Let wel om het radium niet op te nemen via mond, ogen, luchtwegen, wondjes, aangezien de alpha-straling IN het lichaam wel schade kan aanrichten! Normaal zou (voor zover ik weet) een glaasje de alpha-straler grotendeels moeten afschermen.

Mvg
Twix

24

Mijn Telda heeft naar mijn mening ook Radium cijfers en in de wijzers,deze lagen zijn nog helemaal intact,
Op de wijzerplaat staat geen Ra of R voor en achter "Swiss made"vanaf wanneer staat dit erop/hoort dit erop te staan?

IMG_3772.PNG640x1136 524 KB

25

Whatever

26

Tja jammer… dan maar tritium! :wink:

1 like
27

bij radium werdt dit nooit aangegeven. Je hebt wel de panerai radiomir waar het in de naam vernoemt wordt. De aanduiding werd pas bij tritium gegeven.

28

Na 3 jaar antwoord thanks :grinning:
Damn,hang ik hier al zolang rond :thinking:

5 likes
29

Misschien vlak voor dat radium verboden werd?
@aedaxoo ik heb hier een horloge met radium én de aanduiding. Meerdere gezien op het forum met de aanduiding trouwens.

1832×2443 773 KB

4 likes
30

dit had ik nog niet veel gezien. Meeste merken zette er geen ra op sommige blijkbaar wel bedankt.

1 like