Een tijdje geleden heb ik een Junghans horloge op de kop getikt. Het horloge is uit de jaren 70, head only gekocht op MP, met een Junghans 93S uurwerk (7 jewels, zeer eenvoudig). Het uurwerk funcitoneerde niet, de kroon en opwindstift waren foetsie. Kortom een projectje om lekker aan te knutselen en zo begon de tragedie…
Ik ben geen held in het schrijven van verhalen, dus jullie moet het doen met een hoop foto’s
Nadat ik een nieuwe tiretteschroef, een kroon en stift had opgerakeld was het uurwerk weer compleet.
Sinds kort heb ik een schoonmaakmachine, en dus heb ik het uurwerk gedemonteerd. Eerst de wijzerplaatzijde, deze bestaat bestaat uit een raderwerk wat nogal afwijkt van het klassieke ‘keyless work’ aan deze zijde van het uurwerk.
Na het demonteren van het o.a de wisselraderen en de tiretteveer kon ik de minutenpijp demonteren.
Hierna heb ik de klik en klikveer eraf gehaald.
Aan de achterzijde van het uurwerk heb ik eerst de raderkloof gedemonteerd, daarna de veertonkloof en de veerton. De kloven/bruggen zijn eenvoudig, uit plaatmateriaal vervaardigde onderdelen. Dit uurwerk was, zo heb ik gelezen, geoptimaliseerd voor de massaproductie, vandaar deze goedkope bruggen.
Overigens bestond de veerton uit een constructie waarbij de tonarbre (zeg ik dit goed?) aan het tonrad vast zat, en het geheel is gemonteerd met een los asje
Nu bleven het balanswiel en het anker nog over om te demonteren.
De balans apart gelegd op een geïmproveerde standaard…
Voor volledigheid heb ik ook de schokbestendige constructie van de balanssteen gedemonteerd.
Verzamelshot
Klaar voor de schoonmaak
In de (gereviseerde) schoonmaakmachine
(zie National Electric watch cleaning machine - before vs. after )
Na de schoonmaak kon de opbouw weer beginnen. Eerst het anker terug op zijn plaats.
Gevolgd door de veerton met zijn kloof en het raderwerk met kloof
Het uurwerk kon nu weer even met de andere zijde boven. En de volgende raderen moesten op juiste plek terug. (Je ziet op de achtergrond het anker met de brug liggen. Deze had ik weer gedemonteerd om het raderwerk te testen.)
Middels veel geduld, en een vaste hand heb ik alles op zijn plek kunnen krijgen.
Als één van de laatste onderdelen de nieuwe tirette op het uurwerk gemonteerd
Nu konden het anker en de balans terug worden gezet.
Nu was het uurwerk compleet
Helaas liep het uurwerk slecht en wanneer de wijzerplaatzijde boven lag stopte het uurwerk zelfs met tikken. Na wat inspecties dacht ik het volgende euvel gevonden te hebben:
De tappen van de balansstaf waren afgebroken. Ik besloot op zoek te gaan naar een nieuwe balansstaf. Op internet vond ik twee varianten van deze staf (J93S), wat ik nogal bijzonder vond en wat mij de vraag deed stellen ‘welke moet ik nu kiezen?’
Ik ben uiteindelijk voor de onderste gegaan (Ronda 4025), dit omdat de vermelde staf, U1805, op ranfft.de bij diverse andere websites overeen komt met de Ronda 4025.
Enfin, vandaag heb ik het onderdeel binnengekregen en dus kon deze klus vanavond van start gaan. Afgelopen tijd heb ik veel lopen rondneuzen op internet/youtube met betrekking tot balansreparaties, ik heb nog andere projecten liggen met problemen van dit onderdeel. Ik wist dus wel dat dit een fragiel klusje was, een klusje wat je het liefst een aantal keer oefent. Maarja, één keer moet de eerste keer zijn nietwaar?
Eerst heb ik de balanswiel losgehaald van de kloof.
Ik weet niet of het bij dit soort massaproductie uurwerken nodig is, maar op YT vond ik een instructie dat het belangrijk is om de locatie van de stud te markeren op het wiel. op half 3 heb ik een kleine markering achtergelaten op het balanswiel om de positie terug te vinden.
Daarna de spiraal van de as ‘gelift’
Nu was het tijd voor de demontage van het plateau. Let ook op de markering onderaan het balanswiel. Nu wist ik welke positie het plateau terug moest geplaatst worden.
Ook deze kan voorzichtig van de staf worden gelift.
Na het verwijderen van de as uit het wiel was ik punt aangekomen dat ik de assen kon wisselen. Links oud, rechts nieuw.
Nu moest alles weer terug in de omgekeerde volgorde. Normaliter gebruik je hier geschikt gereedschap voor (triebniet), maar als hobbiest doe ik het zonder, wat zonde is, want dit soort gereedschap maken dit soort klussen een stuk minder kwetsbaar.
uiteindelijke geschiede alles vlotjes (let weer op de markering).
En toen moest de laatste stap mislukken…
De spiraal/stud lag op de juiste plek, maar de spanring van de spiraal klemde niet om de balansstaf. Toen ik de spanring dicht wilde knijpen kwam deze los van de spiraal. Het is zo minuscuul dat ik niet kan zien/fotograferen hoe de spiraal aan de spanring vast zat, maar ik vermoed dat de spiraal gebroken is. Ik vermoed dit ook als ik kijk waar de spiraal nu eindigt in het centrum . Er is te weinig ‘vlees’ om deze aan de spanring te monteren, op wat voor wijze dan ook.
Ik ben bang dat het einde verhaal is voor de spiraal. En een nieuwe spiraal betekent vaak ook een nieuwe balans. Of hebben jullie suggesties?
Dank in ieder geval voor het lezen. Suggesties en commentaar met betrekking tot het project in het algemeen zijn ook welkom!
Veel van mijn projecten lijken inmiddels op een bodemloze put 
Ik hoop dat ik snel verder kan met dit project, wanneer je enkele avonden besteed aan een uurwerk, hoe eenvoudig ook, krijg je toch het gevoel dat het eeuwig zonde is om te stoppen met het project ook al is het de centen niet waard.
Bedankt voor het delen, mooi werk 
