Oud is niet fout en klein is fijn

Dit verhaal gaat over twee kleine horloges, ouder dan ik zelf.

Alweer een tijdje geleden verwierf ik een lotje van drie vintage horloges, waarvan ik er hier twee wil laten zien. De eerste draagt het merk RIVO en wordt aangedreven door een AS 1007. De andere is geheel anoniem en ik kan ook niet vaststellen welk kaliber er in zit.

Technisch was er niet veel mis. Beide uurwerkjes lopen goed. De verchroomde kast van de Rivo is duidelijke flink gebeten door de tandjes des tijds. Het anonieme horloge, dat ik mogelijk nog wat ouder inschat dan de Rivo, is nog in een zeer fraaie conditie. Zowel de RVS kast als de (ik vrees flink van Radium voorziene) wijzerplaat zijn nog vrijwel zonder schade. Ook het mij tot nu toe nog onbekende uurwerkje ziet er keurig en schoon uit. Aan het anonieme horloge hoefde ik niet veel meer te doen dan er een poetslapje over heen halen. Na wat intensiever poetswerk en een nieuw glaasje was ook de Rivo weer redelijk toonbaar.

De makke van deze twee horloges is dat ze beiden heel klein zijn: Anoniempje meet 29 mm excl. de kroon en 36mm over de lugs, de Rivo is zelfs nog bijna anderhalve mm kleiner, slechts slechts 27,6mm en 34mm over de lugs.
Wat ik er leuk aan vind is dit: beide kleuters zijn wat ik noem ‘military style’ horloges. Zwarte wijzerplaat, doorlopende Arabische cijfers, een duidelijke indexring voor de seconden en de Rivo heeft ook nog eens een rode seconden wijzer. Anoniempje is nog wat ouderwetser en doet het met een kleine seconden wijzer op de plaats van de 6.

Eerst een paar prentjes van de Rivo.

Rivo is terug te vinden in de Mikrolisk database en dat geeft in elk geval al een beetje informatie over de herkomst.

Het merk lijkt door verschillende firma’s gevoerd / geregistreerd te zijn, maar of er ook verbanden zijn tussen de vermelde fabrikanten is mij niet duidelijk geworden. De Firma Richard Vogt is naar mijn idee de fabrikant van mijn exemplaar, gezien de gegevens die ik vond op de sites van antiques-atlas.com en van watchuseek:

Bij Antiques-Atlas vond ik enkele foto’s van een Rivo horloge dat erg lijkt op de mijne (met een ander uurwerk), plus de duidelijke vermelding dat de fabrikant Richard Vogt is.

Verder vond ik wat bruikbare info bij Watchuseek:

https://www.watchuseek.com/threads/rivo-precision-harwood-self-winding-watch.1400498

Ik citeer even (in vertaling) Watchuseek lid Matthias Wulff, die schrijft:

“Ik heb onlangs een doos met oude horloges gekocht en vond dit kleine ding.
Op de wijzerplaat staat Rivo Precision en als ik het horloge open, staat er op het uurwerk
Harwood Self Winding Watch CO LTD
Patent NO 106583
15 JEWELS
2 ADJ”

Als antwoord wordt gegeven dat met name het Harwood uurwerk interessant is en dat een vergelijkbaar horloge met zo’n Harwood uurwerk ( zo te zien de beroemde vroege bumperautomaat) op de gerenommeerde Bonham’s veiling ruim 600 Pond heeft opgebracht. Ik zie overigens ook dat de Rivo/Harwood op de foto waarschijnlijk defect is want de seconden wijzer zwerft ergens in het midden onder het glaasje… goed kijken!

Hieronder twee duidelijke foto’s van Watchuseek lid Wulff:

Wat leer ik van deze foto’s?

Dat RIchard VOgt inderdaad de fabrikant is van mijn Rivo en dat Rivo geen onbetekenend plakmerk (geweest) is, want dan monteer je geen Harwood uurwerken in je horloges. Helaas moet mijn exemplaar het doen met een wat eenvoudiger, maar toch degelijk handwindertje van A. Schild. Degelijk, want het AS 1007 werkje uit 1940 loopt nog uitstekend!

Het verhaal is nog niet af. Er ligt nog zo’n klein dingetje op mijn bureau en daar kan ik niet zoveel over zeggen, behalve dat ie klein is, er nog prachtig uitziet en prima zijn of haar (hun?) secondes wegtikt. De mooie zwarte ‘gilt’ wijzerplaat is nog vlekkeloos, maar een merk aanduiding ontbreekt. Er staat wèl ‘Swiss made’ boven de subdial tussen de 7 en de 5, dus de kans is groot dat er ook een Zwitsers uurwerkje in zit. Echter, ik heb me suf gezocht, maar ik kan het werkje niet identificeren. Dames en heren Speurneuzen op HF: gaarne hulp hierbij!

Hieronder enkele foto’s van deze kleine schoonheid:

In de buurt van de balans of elders op de balanszijde zie ik geen kalibernummer. Ik wilde het horloge niet uit elkaar halen om op de voorzijde naar een kaliber nummer te zoeken omdat ik het risico te groot vind dat er iets beschadigt. Volgens mij is er ook geen schokbescherming op de balans as. Samen met de wat ouderwets aandoende vorm van de bruggen heb ik het idee dat het horloge gemaakt is ergens in de jaren ’40.

Over het formaat van deze twee kleuters zou ik nog het volgende willen zeggen: Deze maat was voor horloges uit de jaren veertig niet ongebruikelijk voor heren horloges, maar werd desondanks toch ook wel een ‘boys watch’ genoemd. Gewaardeerd forumlid @Maurits maakte mij attent op de sympatieke naam ‘hommelette’ voor dit soort kleine heren horloges.
Overigens stoort het kleine formaat mij totaal niet. Ik vind ze mooi en zal ze bij gelegenheid ook best wel eens dragen zonder het gevoel te hebben voor joker te lopen. Het zijn qua design beslist geen dameshorloges en de tijd is op de kleine wijzerplaatjes uitstekend afleesbaar.

Ook de Rivo hieronder toont, ondanks of misschien juist dankzij zijn verweerde uiterlijk best aardig aan de pols.

Hoe klein deze uurwerkjes eigenlijk wel zijn kun je goed zien aan de foto’s hieronder waar ik Anoniempje met een drietal andere horloges in een dergelijke stijl bij elkaar heb gezet.

De eerste drie zijn vintage, uit min of meer dezelfde periode. Respectievelijk Anoniempje 29, de Rika 30 en de Zweedse City van 34,5 mm; de vierde is mijn ‘moderne’ Prisma automaat die naast deze oudjes kolossaal lijkt met zijn 42,5 mm kastmaat. Toch draag ik ze allemaal graag, als het zo uitkomt, alleen niet allemaal tegelijk… hoewel…

Er zijn de laatste maanden nog wel wat meer vintage horloges in diverse maten huize Lexaf binnen komen zeilen. Over enkele daarvan is ook nog wel het een en ander te vertellen, maar dat wordt dan weer een volgend avontuur.

Voor vandaag, veel lees- en kijkplezier, straks oogjes dicht en snaveltjes toe en daarna…

Tot later en de groeten.
Welterusten
Lex

54 likes

Wederom genoten van je prachtige verhaal.
Dank voor het delen!

1 like

Mooie horloges met een bijzonder verhaal!:watch:

1 like

Leuk hoor!
Mijn eerste ingeving zou zijn ’ Election’ uurwerk…
Maar vraag niet waarom…lijkt ook wel.op Phenix 110

1 like

Ziitend in onze camper in NewFoundland heerlijk inje prachtige zoektocht weg te dromen …prachtig Lex ! :ok_hand:

6 likes

Wow Harry, kom je wel terug? En wat draag je daar om de pols?

2 likes

Mooi verhaal weer, leuke horloges maar echt wel hommelettes inderdaad.

1 like

Dat zijn hele mooie exemplaren!:heart_eyes:

En bedankt voor de informatie! :hugs::pray:

1 like

Heel graag gelezen. Dank voor je tijd, energie en moeite

1 like

Mooi Lex,
En euh, is dit geen Lanco 2 uurwerk?

5 likes

Bijzonder verhaal weer Lex. Dank voor het delen

1 like

Hoe zo iets :watch: kleins, een leuke en grote verhaal kan worden :star_struck: :+1: :man_mechanic: :clap: :clap:
Groeten Iwan :motorcycle:

1 like

Mooi stukje research weer, en wie het kleine niet eert…

1 like

Prachtige verhandeling en zeer interessant! Dankjewel voor het delen!:ok_hand::slightly_smiling_face:

1 like

Leuke post weer Lex; dank voor het delen.

Die Harwoods hebben over het algemeen geen secondewijzer, ik zie er ook geen liggen achter het glaasje. Ben benieuwd waar jij die denkt te zien :wink:

Ook maar een plaatje van mijn setje “groot naar klein”; 43, 38 en 29.5 mm :sunglasses:

4 likes

Blijf maar komen met die verhalen Lex! :sunglasses:

p.s. is het vloeken in de kerk als ik zou opperen die verweerde kast te laten “her chromen”?

1 like

Mooi verhaal, met een leuk steekje onder water!

1 like

Jij bent veel meer expert dan ik, voor dit soort uurwerken, Wilko, maar…

image

Bij het rode pijltje zie ik een gat voor een secondenwijzer?
Bij het groene pijltje zie ik 'm liggen! ? Toch?
Correct me if I’m wrong. :thinking:

Voor een mooier uiterlijk zou dat zeker kunnen. Maar dat kost ongetwijfeld meer dan het horloge mogelijkerwijs waard is,. De emotionele waarde is niet relevant, want die is er niet voor mij. De verzamelwaarde is voor mij prima, zoals ie is, met zijn door de tijd aangevreten behuizing.

1 like

Nope, door dat gat kun je aan de kleur van de indicator zien of het horloge in tijd-verzet-modus staat.

Volgens mij is dat gewoon een kras in het plexiglas :thinking:

5 likes

Dat zou zomaar kunnen, Clim!
Dank je wel voor dit betere speurwerk. Sinds het verscheiden van de wijze Dr. Ranfft R.I.P. en de moeilijkheid om in andere databases zoals Ranfft. Org en Emmywatch op aparte specificaties en parameters te kunnen zoeken is het moeilijk om een uurwerk dat geen herkenbare typenummers of bedrijfslogo’s toont te identificeren.
Sinds kort beschik ik over een (PDF) kopie van ‘Paulsons’, maar ik heb me nog niet eigen gemaakt hoe ik daar in moet zoeken. Het blijft dan een kwestie van wat random spitten en dan vind je niet zo gauw iets.
Ten eerste het kaliber. Ik heb het gelijk opgezocht in de pink Pages van Ranfft ( nog bereikbaar via archive.org, ook bekend als ‘the way back machine’) en ja, dat lijkt er wel heel erg op. Ter verificatie heb ik ook ‘Emmy’ nog geraadpleegd en daar werd e.e.a. bevestigd. Interessant daarbij is de relatie met A. Michel SA.
Dus. zodra dankzij jouw tip het kalibernummer bekend was, ging er weer een hele wereld aan historie open. Zie hieronder wat ik allemaal vond.

https://www.museumgrenchen.ch/exhibition/geschichte-der-familie-michel-und-deren-uhrenfabrik-in-grenchen-1824-1935

Het lijkt er op dat het A. Michel uurwerk is overgenomen van het oorspronkelijke ontwerp van Langendorf, de Lanco #2.
Of is het misschien andersom? Emmywatch spreekt van het Lanco uurwerk, dat gebruikt werd omstreeks 1925 en het A. Michel uurwerk dat omstreeks 1930 ontwikkeld zou zijn. De overeenkomsten in configuratie zijn in elk geval zó groot dat het ene uurwerk onmogelijk zou kunnen bestaan zonder het andere.

De fabrikant van uurwerken A. Michel AG was een van de hoofdrolspelers in de Zwitserse horloge industrie in de eerste helft van de vorige eeuw. Opmerkelijk is dat in het uitgebreide artikel over A. Michel in Wiki-Grail.com de Firma Langendorf nergens wordt genoemd.

Het artikel in A. Michel - Grail Watch Wiki

geeft een interessant inzicht in de wonderlijke wereld van de Zwitserse horlogerie en de concern- en kartelvorming die daar een belangrijke rol in heeft gespeeld.

Die kartelvorming heeft bijgedragen tot de stormachtige ontwikkeling van de Zwitserse horlogerie, met name in de tijd vóór de Tweede Wereldoorlog. Na WOII, met name vanaf medio jaren ’60 ging het bergafwaards. De enorm complexe bedrijfsvoering van de mega grote kartel gebaseerde concerns, die door protectionistische wetgeving van de Zwitserse staat werden beschermd leidden tot vrijwel de ondergang van de branche. Ook de snelle en sterke opkomst van de met name Japanse horloge industrie droeg bij aan die neergang. Dit laatste uiteraard in samenhang met de opkomst van de electronische (quartz) uurwerken die door hun grote nauwkeurigheid en prijzen die als snel afnamen tot het niveau van ‘spotgoedkoop’. De trage bureaucratisch georganiseerde Zwitserse concerns konden die concurrentie niet aan en de markt voor mechanische horloges in Zwitserland stortte in, waarbij de Franse en Duitse horloge industrie, die door de oorlog al aanmerkelijk had geleden, werd meegesleept. Een inhaalslag bij het innoveren en produceren van hoogwaardige Quartz uurwerken (ESA, Ronda) en vooral het verplaatsen van de focus op het produceren van mechanische horloges in het hogere en ‘high end’ segment bracht verandering en verbetering De opkomst van het razend populaire budget merk Swatch voor massa geproduceerde ‘plastic’ quartz horloges veroorzaakte vervolgens een spectaculaire terugkeer van het Zwitserse horloge op de wereldmarkt.

vertaling (door Google translate) van een deel van dit artikel in de Grailwatch-Wiki:

A. Michel

A. Michel AG (ook bekend als A. Michel SA of AMSA ) was een fabrikant van horloge-uurwerken in Grenchen en oprichter van Ebauches SA . Het bedrijf werd in 1898 opgericht door Adolf Michel ( 1865 - 1928 ) en Jean Schwarzentrub ( 1850 - 1912 ).

(…)

A. Michel AG

Het bedrijf van Ad. Michel werd in februari 1918 omgezet in een ‘Société Anonyme’ genaamd A. Michel AG . De zoon van Adolf Michel, die dezelfde naam had, werd vermeld als bestuurslid en kreeg 492 van de 1.000 uitgegeven aandelen. Helaas zou Adolf Michel junior met veel problemen te maken krijgen met betrekking tot zijn beroemde vader en familievermogen.

De periode na de Eerste Wereldoorlog was tumultueus voor de Zwitserse industrie, met een productiehausse gevolgd door een recessie en algemene staking. Adolf Michels vrouw Elisabeth Michel-Vogt pleegde zelfmoord in juli 1919 , kort voordat Michel zelf vertrok voor een reis naar Amerika met andere Zwitserse industriëlen. Adolf Michel junior zou zich verraden hebben gevoeld door de kleine erfenis die hij ontving na de dood van zijn moeder, dus nam hij zijn deel van A. Michel en verliet het bedrijf in 1920. Hij nam ook het horlogemerk Favoris over, evenals de exploitatie van de Michel-fabriek in Walde. Michel junior zou al snel de merken Scilla , Wartime en Estima kopen in een poging om zijn eigen horlogemakers dynastie op te bouwen. Maar hij ging in 1923 al weer failliet en zijn bedrijven werden geliquideerd toen Michels persoonlijke problemen toesloegen. Na een mislukte poging om de horloge business in Genève weer op te pakken, sprak Michel junior Hermann Obrecht aan , nationaal raadslid, voormalig voorzitter van A. Michel AG en hoofd van Ebauches SA , om een ​​aandeel in de holding op te eisen. Hij werd opgesloten in de psychiatrische instelling in Waldau en uit Nederland en Frankrijk gezet, waarna hij zijn leven beëindigde in een verzorgingsgemeenschap in Bönigen , altijd in de overtuiging dat hem een ​​aandeel in Ebauches SA toekwam.

Na het vertrek van zijn zoon, haalde Adolf Michel de echtgenoten van zijn dochters Aline Martha en Elsa, respectievelijk Walter Roth-Michel en Mario Bello-Michel , erbij. Bello (die in Milaan woonde) werd het jaar daarop verwijderd, maar voegde zich een jaar later weer bij het bedrijf. Adolf Michel hertrouwde ook in 1920 , en zijn nieuwe vrouw Marie Hammelbacher uit Bamberg, Beieren, gaf hem al snel een andere dochter, Nelly Maria. Maar Michels gezondheid ging achteruit en hij werd gedwongen om tijd te besteden aan het zoeken naar genezingen in kuuroorden en klinieken. En de financiële impact van de naoorlogse crisis (om nog maar te zwijgen van het vertrek van zijn zoon met bijna de helft van het kapitaal van het bedrijf) dwong hem om al zijn persoonlijke vermogen bij te dragen om het bedrijf overeind te houden.

In 1922 werd de Nationale Raad Hermann Obrecht aan het bestuur toegevoegd en Virgile Juillerat en Eugen Gustav Schürch traden toe als managers. Het aandelenkapitaal werd in januari 1923 teruggebracht van 1 miljoen frank tot 750.000 frank . Het bedrijf was bezig met de overgang van een familiebedrijf naar een echte corporatie. Met een nieuw management (en een economische ommekeer) kon A. Michel extra kapitaal ophalen, waardoor het totale aandelenkapitaal steeg tot 2 miljoen frank.

Adolf Michel overleed in Grenchen op 21 februari 1928 , op 62-jarige leeftijd. Tegen die tijd was A. Michel een echte corporatie geworden, aangestuurd door een onpartijdige raad van bestuur, en een stichtend onderdeel van het Ebauches SA- kartel.

Superholding

A. Michel sloot zich in 1926 aan bij de voormalige rivalen FHF en A. Schild om Ebauches SA te vormen . Dit kartel handelde snel om meer ebauche makers onder zijn controle te krijgen, waaronder lokale rivalen Felsa , Optima , Eta en Ed. Kummer .

Dezelfde firma’s bundelden hun krachten met Fabriques de Spiraux Réunies om in 1931 ASUAG te vormen . De voorzitter van dit zogenaamde “superholding” -kartel was niemand minder dan A. Michel-bestuurslid Hermann Obrecht .

Hermann Obrecht nam in april 1933 ontslag bij de firma . Hij werd vervangen door Emil Hindenlang als voorzitter.

Michel werd in het bestuur vervangen door Walter Hirt-Häni .

Samengevat
Adolphe Michel SA (AMSA) was een ébauche maker in Grenchen in het begin van de 20e eeuw. Een van de oprichters van de iconische fabriek Ebauches SA. Het bedrijf is momenteel de thuisbasis van MECO, de opvolger van Ernst Meyer’s Meyer & Co. en onderdeel van de Swatch Group .

3 likes