Ik had nog een serviceverslagje te goed. Laatst een prachtige Tissot “High Grade” op de kop kunnen tikken en die had ik al langs laten komen in het vintage vandaag topic. EN daarbij beloofd er iets over te schrijven 
Gelijk maar beginnen met het “voor” plaatje. Het uiterlijk verdiende wat aandacht; het gebarsten glas is moeilijk te missen 
Maar eerst weer even een kort stukje geschiedenis. Zoals velen hier wel weten zijn Tissot en Omega in 1930 samengegaan in SSIH. Daarbij hebben ze ook de markt enigszins verdeeld, Omega de bovenkant van de markt, Tissot daaronder.
Nu zat Omega daarvoor ook al wel wat hoger in de markt dan Tissot, maar de bovenkant van het Tissot programma werd door deze samensmelting wel een beetje afgeroomd. Daarom zijn voor mij als Tissot verzamelaar de horloges van vòòr SSIH extra interessant want daar kom je soms pareltjes tegen die later “verboden terrein” waren want Omega markt. Zoals dus deze “High Grade”.
Wat deze periode verder interessant maakt is dat Tissot in die tijd bezig was met het opzetten en uitbreiden van de manufactuur, het produceren van eigen uurwerken. Rond 1920 rolden de eerste eigen uurwerken van de band, en zo halverwege de jaren 30 waren bijna 100% van de horloges voorzien van een eigen uurwerk.
Grappige is dat tussendoor ook FHF gebaseerde uurwerken in de uurwerkproductieboeken staan. Of Tissot die ook produceerde of wellicht inkocht en alleen decoreerde kan ik niet helemaal achterhalen. In elk geval verkochten ze die wel ook aan andere horlogefabrikanten.
Het horloge waar het hier om gaat heeft nog zo’n FHF gebaseerd uurwerk en dateert als ik het nummer op het uurwerk mag geloven uit omstreeks 1929. De welluidende naam “High Grade” op de wijzerplaat belooft veel goeds.
Eerst maar beginnen met de demontage. Het gebarsten glas is nog mineraalglas dus enige voorzichtigheid is geboden, ik wil geen krassen op de wijzerplaat maken.
Bezel eraf:
Ik hoef daarna ook maar even naar het glas te wijzen en het valt inderdaad in stukken uit de bezel:
Uurwerk uit de kast:
Kast is volgens de markeringen van nikkel maar het lijkt mij gewoon verchroomd, het “High Grade” lijkt in elk geval niet op een hoogwaardig kastmateriaal te slaan 
Wijzers en wijzerplaat eraf:
En het uurwerk op de klem. Nu is wel duidelijk waar die “High Grade” op slaat. 17 stenen was in 1929 zeker niet standaard. Verder zien we “adjusted to 3 positions”, een bimetalen temperatuurgecompenseerde balans, een Breguet spiraal, en voor een Zwitsers uurwerk vrij uitbundige decoraties.
Verder zien we “ADOC” op het uurwerk staan, wat een submerk/modellijn is die Tissot gebruikte voor hoogwaardige uurwerken. Voor zover ik weet voornamelijk gericht op de Japanse markt. Vermoed dat de uitbundige decoratie van het uurwerk ook te maken heeft met de lokale “smaak” van de Japanse doelmarkt.
Demontage van het uurwerk:
Inspectie van de onderdelen. Afgezien van de gebroken veer is er nog een onderdeel wat me niet zint, de tap van het centrumrad heeft lelijke beschadigingen. Niet helemaal helder wat daar gebeurd is maar hij lijkt ingeklemd te zijn geweest in een klauw o.i.d. Die moet dus even opgezuiverd. Daarvoor moet hij ook weer in een klauw, maar om beschadiging te voorkomen draai ik eerst een kunststof busje om het rad te kunnen inklemmen zonder het te beschadigen:
Dan even een stukje fijne degussit erlangs en de tap kan er weer tegen.
Na grondige schoonmaak van alle onderdelen beginnen met de montage. Ik begin altijd met de veer in de ton zetten. Ik ga altijd voor moderne blanke veren, maar omdat die veel meer voorspanning hebben dan de oude bruine of blauwe veren kies ik een of twee maatjes dunner dan het origineel. Het blijft wel altijd gokwerk, na de service moet blijken of de gok goed was.
Montage van het uurwerk. Ik blijf maar door de microscoop turen en plaatjes schieten van de mooie details. Schiet voor geen meter op. Maar zo doe ik het graag; het is hobby, ik hoef geen records te breken.
Iemand wel eens “two tone” tandwielen gezien? Geen idee of het een technische reden heeft of puur voor de looks, maar het ziet er wel tof uit 
Verder heeft een groot gedeelte van de onderdelen de laatste 3 digits van het serienummer ingeslagen. Uitwisselbaarheid was in die tijd niet vanzelfsprekend dus ik vermoed dat het daarvoor is; zelfs binnenin de veerton en deksel staan de nummers.
Mooie perlage onder de raderen, al zie je wel dat ze hier selectief zijn geweest, het zit alleen op de plekken waar je het door de raderen heen kunt zien:
Nog wat plaatjes. Ankerrad heeft een extra deksteen om de wrijving te verlagen. Enige aparte is dat de olie-uitsparing in de gewone lagersteen wel aan de buitenkant zit. Meestal zit die bij stenen met losse deksteen aan de binnenkant zodat de olie beter tussen de stenen blijft zitten. Heb nu de deksteen ook maar een drupje olie gegeven maar die valt dan in de uitsparing van de gewone deksteen. Beetje de vraag of die olie dan blijft zitten 
Vervolgens nog even een onverwacht probleempje wat ik bij demontage gemist had, de tiretteveer is gebroken:
Om meerdere redenen was me dat niet opgevallen, door het nokje in de hebel blijft ook zonder tiretteveer de kroon in beide standen goed staan, zij het in de opwindstand een beetje losjes. Hier staat hij in de tijdverzetstand:
Tweede reden waarom me dit niet was opgevallen is omdat deze uurwerken voor zover ik wist allemaal het FHF patent systeem zonder tiretteveer hadden. Ik heb twee donorwerken liggen, en je raadt het al, die hebben beide het FHF patent systeem:
Moet even bedenken of ik hier wat aan ga proberen te doen. Als het even kan een vervangende tiretteveer vinden natuurlijk.
Gewoon zo laten is eventueel ook een optie omdat het door het nokje toch redelijk werkt.
Voor nu maar even door. Anker heeft ook mooie blauwe paletten:
Smeren van de balanskloof. Is echt een gepiel met die oude dingen; passing van de stenen op elkaar is matig waardoor het drupje zelden in het midden blijft zitten. Verder moet je altijd de “doorprikmethode” gebruiken om de olie beide stenen te laten raken. Ik trek meestal een haartje uit m’n pols en met de punt daarvan prik ik in het gaatje om de olie naar elkaar toe te laten vloeien. Gereedschap wat zo dun is dat je daar doorheen kunt prikken bestaat bijna niet.
Onderkant zit wel redelijk mooi gecentreerd. Omdat die niet in het zicht zit hebben ze daar overigens gewoon rode stenen gebruikt 
Het temperatuurgecompenseerde balanswiel met Breguetspiraal 
Ze waren ook wel heel bang dat de balanskloof zou schuiven, maar liefst 3 paspennen.
Gevolg is wel dat die kloof erg klem zit, je moet enorm duwen om hem op z’n plek te krijgen. Niet zo fijn want je moet tegelijkertijd op de balanstap letten, als die niet goed zit druk je je lagersteen in puin 
Maar, hij loopt 
Alleen is de gok van de veerafmeting weer eens verkeerd geweest, hij prellt, en niet zo’n beetje ook. Was al gezakt van 0.11 naar 0.10 mm dikte ten opzichte van de originele bruine veer, maar nog niet genoeg. Nog dunnere veren bestellen dus 
In tussentijd even aan het puzzelen geweest hoe het zit met die tiretteveer. Paulson’s doorgesnuffeld en een aantal FHF uurwerken gevonden met zo te zien deze tiretteveer, kalibers 324, 343 en 406. Vervolgens op ebay aan het zoeken gegaan maar op die kalibernummers zoeken geeft geen resultaat.
Gelijk ook even een zoekertje hier op het forum geplaatst en dat resulteerde in een berichtje van @Jenneke en die had dezelfde ervaring met het zoeken naar een donor voor een Gruen uurwerk dat op hetzelfde FHF uurwerk gebaseerd is
Dus maar even ruimer gezocht op FHF 10.5 ligne uurwerken, en ik vind er zowaar een met op het oog dezelfde tiretteveer. Staat geadverteerd als FHF 1146 maar dat is zo te zien een gok van de verkoper want dat nummer staat er niet op.
De gok maar gewaagd en de zogenaamde 1146 van ebay gekocht. Gelukkig blijkt de tiretteveer te passen, dus die zoektocht is afgerond
Rest van het donorwerk ging overigens door naar Jenneke die er gelukkig ook de bewuste Gruen mee kon completeren 
De originele tiretteveer was wel iets netter afgewerkt dan de vervanger
Maar het werkt weer zoals het hoort:
De dunnere veren zijn intussen ook binnen; maar begonnen met de dunste, en die geeft een dial up amplitude van rond de 290 graden, dus meer dan prima. Geen foto gemaakt van de timegrapher, dus jullie moeten het maar even zonder bewijs doen 
Intussen ook wat andere delen bekeken; wijzerplaat nog even omgekeerd, en die blijkt massief zilver; overigens niet iets heel ongebruikelijks in die tijd:
Maar volgens mij zit er wel een laagje vernis erover, vandaar dat hij wat bruin is geworden.
Er zitten nog wat glassplinters en stof in de vernis geplakt, die verwijder ik voorzichtig, maar uiteraard geen gepoets aan deze fraaie plaat
Verder met de montage: wijzerplaat en wijzers erop:
Uurwerk in de kast:
Kastschroeven erin en bezel erop:
En klaar.
Dit mooie horloge verdient een mooie band, en die is in het normale aanbod van horlogebandjes niet te vinden, dus #Torrestraps opdracht gegeven een mooie vintage style band te maken. En dat is hem zeer zeker gelukt; completeert het horloge prachtig:
En na al deze superlatieven over het mooie uurwerk, loopt dat nou een beetje? Nou, laten we het daar maar niet over hebben 
Behoorlijke positionele verschillen, en een wobble in de rate. Waarschijnlijk is het ankerrad niet al te best rond. Zie je vaker bij deze 20’s uurwerken.
Maar hij loopt best bruikbaar en de gangreserve is zelfs rond de 50 uur, dus dit kleine kunststukje is regelmatig om de pols te vinden.
Allemaal bedankt voor het kijken 
Groet, Wilko
en jezus, die blauwe stenen. Je zou al bíjna een open caseback beginnen overwegen, toch? 
