Ik probeer hier stap by stap te verklaren hoe ik een service beurt geef.
Het gaat over een oude ankergang zakhorloge met opwindstem “remontoir”. (Als het over een cylinder gang gaat zou het anders zijn; het verschil is niet zo groot, maar die verschil te neigeren zou schade oorzaken).
84
85
Ik heb een horloge gekozen die geen echte bijzonder behandeling nodig heeft. Dus met weinig gewone werktuigen moet het lukken.
Schroefdraaier, messing draad om de wijzer paletten afnemer te maken, tooth pick, rodico en plastiek oorstaaf om de wijzer terug te plaatsen…
Er wordt ook gebruik gemaakt van een triebniet om de center wiel terug te plaatsen.
Ten eerste, alles uiterlijk goed bekijken. Haren of gebroken dial, wijzers, glas, kast, klappen…
86
Dan de kast openen om de beweging te kijken :
87
verdwenen of wandelden schroeven (of andere ongewonne dingen!), balans (of die draait, omhoog en beneden om beiden pivot te checken), de spiraal (krullen, gebroken, geplakte…),
90
Nu de balans kloof “coq” afnemen. Als het onmogelijk is zullen we moeten wachten totdat de beweging uit de kast is.
93
Maar afgezien dat de balans met zijn spiraal de meest gevoelig is, is het zo vlug mogelijk dat men die uit neemt.
94
Dat is een belangrijk verschil met een cylinder gang waar als de balans afgenomen is draaien de wielen zonder te stoppen. Dan kan voor droge of oude pivot gevaarlijke schade oorzaken.
Maar hier, omdat de anker alles stopt, gebeurd dat niet.
Dan kijken en voelen of er nog kracht in de veer zit.
Met een toothpick op de center raad voor en heen duwen, om te kijken of er kracht van de veerton komt.
Met de “remontoir” kroon een beetje draaien zonder click zodat men een toothpick onder de stop veer hakje kan duwen, en dan voorzichtig door de kroon te houden, de kracht van de veer losdraaien.
92
De beweging zit met twee schroeven in de kast vast, schroeven tegenover geplaatst.
95
De “remontoir” kroon en stem moeten ook uit. Daarvoor kroon trekken op de positie om de tijd te zetten. De kleine schroef naast de stem een beetje uitschroeven, en proberen op de kroon te trekken.
98
99
Dan de horloge omkeeren om de beweging uit te nemen
100
102
Nu de wijzer af nemen. Met een geknipte plastiek blad kan men de dial beschermen.
105
Ik neem de groote wijzer af, maar laat de tweede die zal later met de dial uitkomen. De kleine seconde wijzer komt ook.
De twee dial poten schroeven rechts draaien om de voeten los te laten. Deze schroeven zijn van ongewonne vorm. (Die zijn uitgeschroeft om op de poten te trekken)
104
103
De dial afnemen en ook onmiddelijk de klein wiel die daar tussen was en dient om de uren wijzer te koppelen.
108
De uren pijp zit nog vast op de wijzer door de dial.
De beweging uit elkaar nemen en de schroeven met hun eigen kloof houden (zelfs als er standardisatie is, is er soms een of andere grotere schroef).
Eerste de anker kloof. Toen kunnen de wielen nog misschien een beetje draaien maar niet meer dan een paar keer omdat de veer geen kracht meer heeft. Dus de wielen met een stick stoppen tijdens men da anker afneemt.
En dan verder tot de laatste brug. Om de kloven boven te duwen zijn er kleine gatjes om te helpen.
110
De twee schroeven van de veerton en de wielen ernaast uitschroeven. Een van deze schroef is links geschroeft. Hier heel ongewonlich waren er twee.
Om die uit te schroeven is het nodig de onderste wiel met iets te blokkeren.
111
Dan alle drie schroeven van deze kloof uit en de kloof afnemen.
113
Oppassen voor de klein delen die nu zo uit valen.
114
Om de center wiel terug te zetten heeft men een triebniet werktuig nodig. Die zullen we deze keer gebruiken en dus nemen we de center wiel uit.
Aan de dial kant van de plaat met de messing lever de center raad af nemen.
116
Naar de veerton.
De deksel met een schroefdraaier openen (Heel voorzichtig voor de ogen).
118
119
120
Dan de veer van zijn stem aftrekken, stem uit
122
en langzaam de veer uit zijn ton uitdraaien. Wat er ooit nu gebeurd, nooit los laten.
123
124
Gedaan ! Proficiat.
Nu alles schoon maken. De veer bekijken of er roest is.
126
Met een groote druppel olie op een papier doek, de veer schoonmaken totdat de doek niet meer vuil wordt.
125
Dan nog een keer om een beetje olie overal op de veer te smeren.
127
129
De veerton schoonmaken : doek, toothpick, de kratsen verdwijnen. De deksel ook.
De veer terug in de veerton schroeven, en kijken dat de buiten kant hak op de juiste plaats vast zit.
132
Toen de veer in de ton zit, smeren met een oliegever (of een draad messing) : enkele druppel op de ton bodem, 3, 4 druppels op de kant van de veer.
133
De centraal hak van de stem zetten. De deksel terug duwen, met de kant van een tang als de kracht van de vingers en nagels niet genoeg is.
135
De beweging omkeren en de “contre pivot” van de balans uit schroeven.
136
De steen schoon maken, toothpick voor de gat van de tweede steen.
137
De remontoir gedeelte schoonmaken, smeren en terug plaatsen.
138
141
Nu alles terug in plaats zetten.
De center wiel en zijn “chaussée” raad met de triebniet
149
Veerton, tirette schroef en opwindstem raad
142
De veerton kloof plaatsen.
144
De opwindstem smeren en plaatsen
146
Elke kloof schoonmaken : toothpick draaien in de as gat, met rodico stof poetsen, de wielen in rodico duwen om de vuilnis van de tanden en pivot af te nemen.
150
Een wiel na de andere, tot de escape wiel, heel voorzichtig onder zijn kloof schroeven en bekijken dat alles heel vrij draait.
152
Als alles goed gaat, een micro druppel olie voor elke steen/pivot van beiden kant.
154
Met de hand een beetje draaien om de olie in de stenen te verspreiden.
Nu de anker kloof.
155
Een paar click opwinden en kijken of de anker van eene kant naar de andere springt als men erop duwt.
156
Als het mogelijk is, ook voor de balans kloof doen door de kompas af nemen. Pas op voor de spiraal. Anders zo laten. Wij zullen nu beginnen de balans uit elkaar te maken.
De balans schoonmaken : onderste pivot met rodico,
157
bovenste met de kloof op de tafel en een soort lepel rodico tussen de spiral spiren als de balans omhoog werdt getrokken en dan de pivot in rodico geduwt.
158
Dan de kompas sleutel draaien om de spiral los te laten,
162
en de kompas schroeven uit draaien.
159
160
Steenen schoonmaken, toothpick, rodico. De sleutel sluiten om de spiral te raaken.
Als alles goed is, een druppeltje olie in de stenen van beiden kanten
163
en de balans met zijn kloof terug zetten.
164
Dan moet de balans beginnen te bewegen.
166youtube.com/watch?v=IQjzI0qHX4M
Kijken dat het blijft lopen in alle 6 positie (up, down, kroon op 12, 3, 6 en 9)
Anker paletten smeren door twee keer een druppeltje olie op een tand van de anker wiel te raken.
168
Nu is de beweging klaar.
