Ik probeer hier stap by stap te verklaren hoe ik een service beurt geef.
Het gaat over een oude cylinder gang zakhorloge met sleutel. Links op de fotos. (Als het over een anker gang gaat zou het anders zijn; het verschil is niet zo groot, maar die verschil te neigeren zou schade oorzaken).
3
6
Ik heb een horloge gekozen die geen echte bijzonder behandeling nodig heeft. Dus met heel gewone werktuigen moet het lukken.
Schroefdraaier, horloge sleutel, messing draad om de wijzer paletten afnemer te maken, tooth pick, rodico en plastiek oorstaaf om de wijzer terug te plaatsen…
Ik wilde niet een behandeling vertellen die ervoor werktuigen van een pro horlogemaker nodig zijn.
Ten eerste, alles uiterlijk goed bekijken. Haren of gebroken dial, wijzers, glas, kast, klappen…
8
9
10
Dan de kast openen om de beweging te kijken :
12
verdwenen of wandelden schroeven (of andere ongewonne dingen!), balans (of die draait, omhoog en beneden om beiden pivot te checken), de spiraal (krullen, gebroken, geplakte…), en dan kijken en voelen of er nog kracht in de veer zit.
13
Met een toothpick op de center raad voor en heen duwen, om te kijken of er kracht van de veerton komt.
Voor een cylinder gang moet men ten eerste deze veer los laten. Met de sleutel een beetje draaien zonder click zodat men een toothpick onder de stop veer hakje kan duwen, en dan voorzichtig door de sleutel te houden, de kracht van de veer losdraaien.
14
Nu de balans kloof “coq” afnemen. Als het onmogelijk is zullen we moeten wachten totdat de beweging uit de kast is.
16
Maar afgezien dat de balans met zijn spiraal de meest gevoelig is, is het zo vlug mogelijk dat men die uit neemt.
17
Toen kunnen de wielen nog misschien een beetje draaien maar niet meer dan een paar keer omdat de veer geen kracht meer heeft.
19
Dan de horloge omkeren om de wijzer af te nemen. Met een geknipte plastiek blad kan men de dial beschermen.
23
Ik neem de groote wijzer af, maar laat de tweede die zal later met de dial uitkomen. Nu is er plaats om de dial met de vinger te raken.
Terug naar de beweging. Die zit met een halve kop schroef in de kast vast. Soms zijn er twee schroeven tegenover geplaatst.
20
Die schroef heeft een stuk van zijn kop af. Als de kop gedraait wordt (uitschroeven) totdat die rijkt de rand van de kast niet meer is het klaar om de beweging van voren uit te nemen.
Pas op, het is een sleutel horloge zonder remontoir anders zou die ook nu uit moeten.
De beweging uit.
25
Nu de twee schroeven die de dial houden. Deze schroeven zijn van ongewonne vorm.
26
Die moeten gedraait worden naar rechts (Zij zitten vast door uitschroeven, om aan de voet van de dial te trekken) totdat door hun vorm de dial voet los werdt.
27
De dial afnemen en ook onmiddelijk de klein wiel die daar tussen was en dient om de uren wijzer te koppelen.
28
De uren pijp zit nog vast op de wijzer door de dial.
De beweging uit elkaar nemen en de schroeven met hun eigen kloof houden. Er was toen geen standardisatie. Om de kloven boven te duwen zijn er kleine gatjes om te helpen.
29
Om de center wiel af te nemen maar zeker om die terug te zetten heeft men een triebniet werktuig nodig. Afgezien dat iedereen dat niet heeft zal deze dus ter plaats blijven op zijn kloof.
Er zijn daar ook heel kleinen schroeven die heel vorzichtig moeten behandelt worden.
Alle kloven af nemen.
30
En ook de veerton. Die zullen we ook op zijn kloof laten.
De deksel met een schroefdraaier openen (Heel voorzichtig voor de ogen).
31
Dan de veer van zijn hak aftrekken en langzaam de veer uit zijn ton uitdraaien. Wat er ooit nu gebeurd, nooit los laten.
33
34
35
Gedaan ! Proficiat.
Nu alles schoon maken. De veer bekijken of er roest is.
37
Met een groote druppel olie op een papier doek, de veer schoonmaken totdat de doek niet meer vuil wordt.
38
Dan nog een keer om een beetje olie overal op de veer te smeren.
43
De veerton schoonmaken : doek, toothpick, de kratsen verdwijnen. De deksel ook.
36
De veer terug in de veerton schroeven, en kijken dat de buiten kant hak op de juiste plaats vast zit.
46
47
Toen de veer in de ton zit, de centraal hak van de stem zetten.
49
En smeren met een oliegever (of een draad messing) : enkele druppel op de ton bodem, 3, 4 druppels op de kant van de veer. De deksel terug duwen, met de kant vant een tang als de kracht van de vingers en nagels niet genoeg is.
50
Nu alles terug in plaats zetten. Elke kloof schoonmaken : toothpick draaien in de as gat, met rodico stof poetsen, de wielen in rodico duwen om de vuilnis van de tanden en pivot af te nemen.
56
57
Een wiel na de andere, vanaf de veerton tot de escape wiel, heel voorzichtig onder zijn kloof schroeven en bekijken dat alles heel vrij draait.
58
Als alles goed gaat, een micro druppel olie voor elke steen/pivot van beiden kant.
Door de hand een beetje draaien om de olie in de stenen te verspreiden.
59
De beweging omkeren en de “contre pivot” van de balans uit schroeven, maar niet de chariot aanraken.
53
De chariot is de deel die de diepte van de cylinder wiel in de cylinder reegelt. Alleen maar zeker zijn dat zijn schroeven goed gesloten zijn.
De steen schoon maken, toothpick voor de gat van de tweede steen. Als het mogelijk is, ook voor de balans kloof doen door de kompas af nemen. Pas op voor de spiraal. Anders zo laten. De balans uit elkaar brengen is een hogere stap die we hier niet zullen bepraten.
De balans schoonmaken : onderste pivot met rodico, bovenste met de kloof op de tafel en een soort lepel rodico tussen de spiral spiren als de balans omhoog werdt getrokken en dan de pivot in rodico geduwt.
60
Dan de binnen kant van de cylinder heel goed bekijken : vuil, gesleten… Als alles goed is, een druppeltje olie in de stenen en de balans kloof terug zetten, maar niet in de cylinder.
Een paar keer de veer met de sleutel opwinden en de balans moet bewegen. Als die loopt, de veer volledig opwinden en volledig laten lopen (uren lang). Zo kan de olie in de veerton overal komen.
62
Dan pas een klein druppeltje olie op de kant van een van de driehoekige tanden van de cylinder wiel (de eene die in de cylinder duwt) en laten draaien. Daarna nog een keer of twee.
63
Nu is de beweging klaar.
De dial : Er zijn zoveel dial soorten dat het onmogelijk is een enigste manier te kiezen. Dus, goed denken en voorzichtig proberen. Maar wat email betreft schijnt dat tandpasta en tabletten voor geneeskundige tanden goed werken.
67
68
De kast : Zie dial… Maar voor zilver kasten werken de gewonne produkten voor zilver. Voorzichtig zijn voor de geplakte metalen.
69
70
72
Alles is nu klaar om samen te zetten.
De kleine minuten wiel niet vergeten, de dial schroeven richtig plaatsen : volledig geschroeft, en dan pas een beetje uitschroeven tot dat de gat goed komt om de voeten van de dial te laten doorkomen. De uur wijzer met de sleutel tamelijk draaien om zeker te zijn dat de wielen in elkaar valen. Dan de dial schroeven uitschroeven om de poten vast te houden en dat daar door de dial wordt op plaats getrokken.
76
Nu de beweging in de kast plaatsen. Maar ten eerste, de beweging schroef met een halve kop volledig draaien en dan een beetje uit schroeven om die te zetten zodat die raakt de rand kast niet tijdens het terug plaatsen.
80
Bekijken dat de sleutel ter plaatse komt, de 12 van de dial op zijn plaats is en dat de kleine pin in de kant van de platine die de beweging in de kast op zijn richtige plaats blokeerd.
77
83
Dan pas de beweging schroef met een halve kop volledig schroeven. De beweging zit nu vast.
De uur wijzer op 12 zetten, de minuten wijzer ter plaats op 12 ook op zijn as duwen met hulp van een plastiek buus van een oorstaaf. Bekijken dat er genoeg ruimte blijft tussen dial, beide wijzers en glas. Alle stofen weg poetsen met rodico, en de glas sluiten
Nu de tijd zetten, volledig opwinden en de uren kijken doorgaan.
81
82
Et voila !
Nu is het jouw beurt
