Zoals de titel van dit topic al een beetje aangeeft zijn het deze keer eigenlijk drie verhaaltjes over drie heel verschillende horloges, maar toch met een aantal overeenkomsten:
- Het zijn alle drie als vrijwel verloren beschouwde wrakjes,
- Ze zijn alle drie min of meer vierkant dan wel rechthoekig,
- Het zijn alle drie voor de dames pols bedoelde mechanische horloges,
- Ze zijn alle drie vintage,
- Ze zijn alle drie min of meer nieuw in mijn collectie.
Ik had ze eigenlijk in het topic Vintage en Vierkant willen presenteren, maar er was over deze drie zo veel te vertellen dat ik er toch weer een aparte ‘long read’ topic van gemaakt heb.
Zoals altijd bij mijn lange verhalen weer een waarschuwing (of een disclaimer, ’t is maar net hoe je het bekijkt):
Als je ongeduldig wordt bij zo veel tekst, scroll lekker door of kijk alleen de plaatjes.
Als je het wel leuk vind om te lezen, veel plezier!
Bijna dood Japans dametje blijkt een Engel
In de al enige tijd bij mij rond zwervende rommeldoos met de laatste restjes uit Ferry’s boodschappentas (en ik denk dat dit echt de laatste wordt, hoor @fredpanarai1 …) vond ik bij een recente opruim actie toch nog een wrakje waarvan misschien nog iets te maken viel. Een Seiko TV modelletje met op de achterzijde de type en caliber nummers 740515 – 2202-3100.
Hier zat ze ergens tussen, zie de pijltjes
Er was wel het een en ander mis mee. Het kastje was gehavend, het glas ontbrak, dus de wijzerplaat was bloot en daardoor waren de wijzertjes verbogen en de seconden wijzer bleek foetsie. Ik dacht aan het model te zien dat het een simpel Quartzje zou bevatten, maar er bleek een leuk Seiko cal. 2202A hand opwind uurwerkje in te zitten. Een sneltikkertje ook nog (28800bps). Toen ik probeerde haar op te winden bleek ze tot mijn stomme verbazing nog te lopen ook. Een servicebeurtje zou haar geen kwaad doen, maar dat komt dan later nog wel eens. Voorlopig was ze door de plotseling hervonden aandacht blijkbaar opgewonden genoeg om tevreden in hoog tempo te blijven tikken.
Google leerde mij dat het hier ging om het model ‘Silver Angel’ uit de jaren ’70. Volgens wat foto’s van een ooit via de veilingsite Caroussell.sg (Singapore) verkocht exemplaar hoort ze origineel aangekleed te zijn met een stalen bracelet, maar die was bij mijn engeltje niet meer voorhanden. En dan ook nog zonder glas. Achgut, een heel bloot engeltje 
.
Bij verder doorzoeken bleek uit een aanbieding op Ebay dat de Seiko Silver Lady ook in een ‘staande’ variant gemaakt is en in dat geval dus eigenlijk tot de ‘Tank’ categorie gerekend mag worden.
Twee Seiko engeltjes, een TV model met bracelet en een tankje op een leren band.
Foto’s van Caroussell en Ebay op Internet
Alles bij elkaar vond ik het engeltje uit de boodschappentas toch bijzonder genoeg en de moeite waard om een poging te doen deze vijftig-jarige Japanse weer tot leven te wekken. Haar hartje klopte nog, dus dat gaf hoop. Trouwens, engeltjes zijn onsterfelijk, en dat bracht geloof in het wonder van het herstel. De liefde voor oude half vergane horloges tenslotte, deed mij besluiten de uitdaging aan te gaan om haar weer actief te krijgen. Het is al eens vaker geschied: Met hoop, geloof en liefde kom je een heel eind in deze boze wereld.
Toen ik met haar aan het werk ging zag ze er echt verschrikkelijk uit. Ik ben begonnen met het uurwerkje uit de kast te nemen en vervolgens de kromme wijzertjes te verwijderen. Daarna ben ik m.b.v. een stukje zacht vilt en wat wasbenzine heel voorzichtig het wijzerplaatje gaan schoonwrijven. Ik geloofde dat te kunnen doen omdat het wijzerplaatje gemaakt lijkt te zijn van geëloxeerd aluminium. Dat is een heel sterke oppervlaktelaag en lost sowieso niet op in schoonmaakmiddelen. De al aanwezige krasjes haal je daarmee niet weg, maar het vuil wel. Hoopte ik. Mijn vertrouwen werd niet beschaamd, het lukte. Het eerste stapje tender loving care was geslaagd.
Vervolgens waren de kromme wijzertjes aan de beurt. Wijzertjes recht buigen is altijd een heel delicaat klusje. Voor je het weet breekt er wat en zie dan maar eens een passend nieuw setje te vinden. In dit geval ging ik als volgt te werk: De wijzertjes ondersteboven op een vlak metalen plaatje gelegd. Dan heel zachtjes duwen en strijken met de gladde zijkant van een pincet. Het was een geduld werkje, maar ze werden weer recht.
Stap twee is gereed.
Door met stap 3: Een passende seconden wijzer zoeken. Wat moet ik er van zeggen? Een seconden wijzer die paste was er gewoon; ze zat in een doosje, bij allemaal verschillende andere seconden wijzertjes. Het was iets te lang, maar kon eenvoudig op de juiste lengte worden ingekort. Het wijzertje op het uurwerkje geplaatst en het begon gelijk vrolijk haar minuutjes rond te draaien op de reeds aardig opgewonden engel.
Gelijk verder naar stap 4: Het stalen kastje had wat, zoals dat heet, ‘gebruikssporen’ en kon wel wat polijstwerk gebruiken. Omdat het ding geen scherpe hoeken heeft was dat niet zo moeilijk. Meer een geduld werkje. Na enige tijd vertoonde de jas van mijn engel weer een discrete staal glans en waren de meeste butsen en krasjes verdwenen. Daarmee was stap 4 dus ook klaar.
Maar nu de 5e en lastigste stap: Omdat ook het glas weg was moest er een nieuw rechthoekig TV glaasje komen. Dat is voor zo’n specifiek vintage model niet zomaar te vinden en (voor mij) te duur om te laten maken, dus moest ik het zelf fabrieken. Op de internet foto’s hierboven te zien was het glas enigszins bol en kon ik dus geen vlak plaatje acryl glas gebruiken. Dat betekende dat ik het moest snijden en zagen uit een groot (ca.40mm) plexi gebold horlogeglas. Dat had ik, gelukkig, in voorraad. Meten, zagen, vijlen, meten, vijlen, meten, vijlen, beetje polijsten, weer meten, nog een beetje vijlen, polijsten enzovoort, enzovoort, tot het met een lichte klik in de sponning paste en met een miniem klein puntje lijm ook goed bleef zitten. Waterdicht? Welnee. Maar engeltjes zijn luchtwezens en houden niet van water, dus who cares?
Aan het uurwerkje behoefde ik niets te doen. Ze bleef redelijk op tijd lopen, zag ik nadat de wijzertjes er weer op zaten en ik verder was gegaan met de volgende stappen. Ook bij dit projectje gold wat mij betreft weer: Als het nodig is kan ik haar altijd nog een service beurt laten geven, als verzamel object functioneert ze nu voldoende. Nu het kastje weer netjes was en van een raampje voorzien kon ik het uurwerkje er in leggen, het asje met de kroon er in steken en met het tirette schroefje fixeren.
Tenslotte het eveneens gepolijste achter plaatje er op drukken. Klik! Dicht! … Klaar!
Ik had ook nog een passend old stock bruin leren bandje beschikbaar. Toen dat er ook op zat had ik weer een functioneel stukje horlogedesign voor om de dames pols in mijn handen. En vooral, na een enerverend middagje prutsen en pielen, een heel tevreden gevoel in mijn hoofd.
Hier is ze dan, de Seiko Silver Angel. Rechthoekig, vintage, 29 x 27 cm, 50 jaar oud, alive and kicking:
Hollands vrouwtje op herhaling bij het Horloge Forum
Het tweede deel van dit drieluik gaat over een vierkant plat Indus horloge. In het topic Vintage & Vierkant plaatste in september 2022 HF lid @Domega als bijdrage deze plaatjes:
Met daarbij het volgende commentaar (citaat Domega)
” Ik gooi er dus maar even een in die vierkant én rond is, en zoals vaker in de hoekige modellen eigenlijk eerder voor dames qua formaat. Op de wijzerplaat lijkt superflut te staan maar dat moet natuurlijk …flat zijn.
Want dun is die zeker, alleen niet zo erg actief”.
Een Nederlandse Indus met een ETA 2512 uurwerkje. Hoge kwaliteit dus, want die zelfde kalibertjes werden ook gebruikt in de klassieke Cartier tank horloges. Vintage. Vierkant, 28 x 28mm zonder de kroon of lugs. Slechts 7 mm dik en zelfs maar 4,2 mm zonder het (plexi) glaasje. Als je op het Wijde Web gaat zoeken, zal je vinden dat dit model ook onder het merk Edox op de markt is gebracht.
Waarom deze dame niet actief was, zal verderop in dit artikeltje blijken, als ik uitleg waarom ze hier op herhaling is.
Want: Enige tijd later, toen onze Don een keer bij mij op bezoek was voor een ander horloge klusje, bracht hij een doosje voor me mee.
Daar zat wat in dus… Jawel, deze Indus… dus. Gehavend, en zonder enige beweging in het uurwerk. Of ik er nog iets mee kon…
Misschien wel!
En zo komt ze nu hier in dit verslag op HF op herhaling.
Ik heb er een tijdje over na moeten denken voor ik de moed had om er aan te beginnen. Maar het was wel een apart design horloge. En Nederlands fabricaat. En een dametje met stijl. En voorzien van een aardig Zwitsers uurwerkje, een ETA 2512. En er viel nog wel wat aan te poetsen. Maar ja, ze was eigenlijk wel al erg dood!
Uiteindelijk besloot ik het ding uit elkaar te nemen en eens te kijken of er met het uurwerkje iets te beginnen viel.
Het uit de kast nemen was niet zo moeilijk. Achterkantje met klik sluiting er af en het tirette schroefje 3 halve slagen los. Er was wel wat roest zichtbaar… Ondanks de roest kwam het asje met het kroontje er nog redelijk vlot uit en het uurwerkje viel vervolgens zo uit de kast in mijn hand. Het uurwerkje was wel heel erg vuil. Aan de balanszijde viel het nog wel een beetje mee, de balans draaide nog vrij, maar daar was dan ook wel alle positiefs mee gezegd. Toen ik de wijzerplaat had verwijderd en de voorzijde van het kaliber zag sloeg de schrik mij om het hart. Een ernstig door oxidatie aangetast keyless work (op de foto hieronder al een beetje schoon gemaakt, dus zwart i.p.v. roestbruin). Op de rest van de platine en tussen de onderdelen zat echter zoveel roest, oxidatie, aanslag en andere vuiligheid dat ik besloot dat dit werkje niet meer te redden was. Ik weet het, ik ken forumleden (ha die @Climholland en @Scudo) die het aandurven om uurwerken die in een nog veel deplorabeler staat verkeren aan te pakken, maar dit was niks voor mij en daar ging ik bovengenoemde horlogewrakken wizards ook niet mee lastig vallen.
Het sterk vervuilde en door roest (vocht?) aangetaste ETA2512 uurwerk links en rechts de twee ‘nieuwe’ donors
Nu zijn dames horloge uurwerkjes als ze enigszins courant zijn vaak nog wel in goede gebruikte of zelfs nieuw staat via Ebay te vinden, dus ben ik daarnaar op zoek gegaan. Met succes. De Nederlandse Ebay verkoper ‘Vacheron’ bood een lotje van twee werkende ETA 2512 kalibertjes aan voor een lief prijsje. Besteld en in vier dagen op de mat. Je weet het nooit zeker met gebruikte uurwerkjes, maar deze twee zagen er als nieuw uit en liepen als een kieviet.
Daarna was het eigenlijk een beetje een routineklus. Het wijzerplaatje en de wijzertjes werden weer gemonteerd en het kastje wat gefatsoeneerd. Dat wil zeggen, het is gemaakt van verchroomd messing, en stevig gebruikt, er was dus wel wat slijt en zichtbaar geel messing. Met name op de lugs was dat niet meer te herstellen. Dat zijn de tandjes des tijds! roep ik dan blijmoedig. Het mooi vergulde ‘nieuwe’ ETA werkje kon weer in het kastje. Het originele, want op juiste lengte, asje met kroontje ging weer terug in het donor uurwerkje, het kastje kon weer dicht met de caseback met kliksluiting. Het wijzerplaatje had ook wat sporen maar het geheel knapte toch behoorlijk op met een nieuw glaasje. Nieuwe mooie heldere plexi glaasjes blijken telkens weer een geweldige cosmetische oppepper voor een vintage horloge. Het horloge was nu weer compleet en gemonteerd. Opwinden, gelijk zetten en ook deze toch al redelijk op middelbare leeftijd zijnde Indus dame was weer helemaal back in business.
Omdat ik geen bijpassend bandje meer voor haar voorradig had heb ik er nog een uurtje extra werk aan besteed om een passend zacht zwart geitenleren bandje te maken. Toen dat er ook op zat was Mevrouw Indus weer toonbaar en voor haar leeftijd nog best aardig aantrekkelijk. En levend! Ze loopt nog niet helemaal op tijd, maar dat is een kwestie van nog een keer even geduld hebben om haar netjes af te (laten) regelen.
Voorlopig mag ze bij mij blijven wonen. Als mijn dochter haar leuk vindt, mag ze daar mee naar toe, naar het hol van de leeuw zullen we maar zeggen, want dochterlief woont in Zwitserland. Als ze de oude Indus dame wil hebben, heeft ze er een stijlvol horloge aan. Net als mijn dochter heeft Mw. Indus een dubbele nationaliteit: Nederlands merk, met een Zwitserse inborst. En een tevreden pappa, die zijn kind alweer met een oud klokkie heeft opgezadeld ( ze heeft er al een paar… 
)
Hieronder nog wat plaatjes, waaronder eentje op mijn voor dit horloge te grote pols.
Omaatje krijgt een nieuwe bril
Als laatste deel van het drieluik nog een klein verhaaltje over een rechthoekig omaatje uit de grabbelbak van de laatste Rikketik beurs.
Ik heb altijd een zwak gehad voor die rechthoekige jaren ’30 modelletjes. Ze zijn eigenlijk allemaal een beetje het zelfde, maar het wat fragiele voorkomen, zowel bij de dames als de heren maten, de verzilverde wijzerplaatjes, de (met radium 
) gelumede art deco cijfertjes, de vaak mooie geblauwde stalen wijzertjes, de smalle kast met de langere zijkanten, de schoenpoets doos constructie van boven en onderkant, alles vind ik leuk aan die dingen. En zeker ook de mooie rechthoekig gebouwde uurwerkjes die vaak best mooi zijn afgewerkt.
In een van de grabbeldozen van de laatste Rikketik beurs, januari 2023, kwam ik er ook weer zo eentje tegen. Het uurwerkje liet zich nog opwinden, het wijzerverzet werkte, het glaasje was vergeeld (celluloid?). Het was niet eens zo’n erg afgeragd horloge, wel wat klein, een dametje, maar ze kostte bijna niks, dus ze mocht mee naar huis.
Het merk? Vedette. Dat zei me niks, maar wel een leuke naam voor een dame. Een vedette… een diva…
Maar toch, tot mijn plezier bleek de Mikrolisk database het merk wel te kennen en kwam zowaar met een hele lijst Vedettes tevoorschijn, waarvan de logo’s van twee referenties zo goed overeenkwamen met het logo op het wijzerplaatje dat er geen twijfel mogelijk was over de herkomst.
Het identificeren van het uurwerkje was niet zo eenvoudig.
Het zag er nog goed, schoon en onbeschadigd uit, maar er was –althans aan de balanszijde- geen signatuur of kaliber nummer te vinden. Ik heb, met behulp van het identificatiesysteem van de wijze Dr. Ranfft, zijn hele database uitgeplozen, maar geen in configuratie overeenkomend kaliber kunnen vinden. Verder zoekend op het web, kwam ik met alleen de merknaam Vedette ook niet verder. Ik kwam nog wel wat verkoopaanbiedingen van horloges met die naam tegen, maar geen info over de uurwerken die er in zaten.
Nu is het zo dat bij dit soort oude uurwerkjes, die zomaar al uit de jaren ‘30 en soms uit de late jaren ’20 afkomstig kunnen zijn, er vaak geen signatuur op de balanszijde is te vinden. Soms staat er dan wèl wat op de wijzerplaat zijde. Echter, ik durf het nog even niet aan om van dit nu nog netjes lopend uurwerkje de wijzers en de wijzerplaat te verwijderen. Die geblauwde stalen wijzertjes zijn vaak erg bros, breken dus makkelijk en zijn vrijwel onmogelijk te vervangen. Ik ga daar met mijn knoffelpoten even niet aanzitten. Bij een eventuele servicebeurt, uit te voeren door een echte horlogemaker, kom ik er dan misschien toch wel achter wie het uurwerkje gemaakt heeft als die wijzerplaat er alsnog een keer af gaat. En zo niet, dan blijft het maar een anoniem klokje.
Het verchroomde of misschien vernikkelde kastje was wat vuil, maar bleek eenvoudig schoon te maken. Het was niet tot op het messing doorgesleten en had weinig krassen en putten. Dus na een badje ultrasoon en een poetsbeurt zag ze er weer best netjes uit. De bodem was, zoals vaker bij deze oude modelletjes ook van verchroomd of vernikkeld messing. Die was dus wel enigszins aangetast. Het chroom of nikkel was op een paar plaatsen (door zweet?) weggevreten. Omdat dit een exemplaar is dat toch zelden of nooit meer echt gedragen gaat worden zit ik daar niet zo mee. Deze horloges zijn voor mij echt verzamelobjecten en hoeven alleen maar mooi te wezen in de vitrine of de (thee)dozen waarin ze met hun vriendjes en vriendinnetjes wonen.
Het glaasje was een ander verhaal. Het was erg vergeeld, erg dun en zat los in het kastje.,Bij het uitnemen van het uurwerkje viel tevens ook het flinterdunne glaasje uit de sponning van de bovenkant van de kast. Het materiaal is waarschijnlijk celluloid. Een niet zo erg stabiel materiaal, populair kunststof uit de jaren '20 en '30. Het verkleurt, craqueleert en krimpt op de wat langere termijn. Omaatje had een nieuwe bril nodig.
Nu heb ik wel eens eerder een (vierkant) glaasje zelf gemaakt en deze leek niet al te ingewikkeld, want niet sterk gebogen. Aan het werk dus met een rond plexi horlogeglas dat groot genoeg was (40mm) om er dit ca. 16,5 x 20,5 mm grote venstertje uit te zagen. Net als bij het glaasje van de hierboven beschreven Seiko Silver Angel was het dus een kwestie van zagen, slijpen, vijlen, meten, passen, schuren, polijsten en veel geduld en op zeker moment was er dan toch een nieuw, helder, stevig en passend glaasje. Het was verbazend hoe ook dit oude horloge daar van opknapte!
Oma had een nieuwe bril en die stond haar uitstekend!
Omdat het kastje voorzien was van vaste verbindingen tussen de lugs was het niet zonder meer mogelijk er een standaard bandje op te zetten. Ik kon natuurlijk ook zelf een nieuw bandje voor deze oude dame maken, maar na eerst wat graven in mijn voorraad ‘nieuwe oude’ bandjes vond ik nog een vintage exemplaar.
Een zgn. ‘open ended’ bandje, waar de delen die aan de kast vast zitten om de stangetjes tussen de lugs gevouwen worden en dan met kleine metalen stripjes worden gefixeerd. Een wat primitieve, maar bij zo’n eenvoudig klokje als dit wel passende methode. Als het niet blijft zitten, kan dichtlijmen altijd nog.
Hiermee was de ‘restauratie’ van dit horloge wat mij betreft eigenlijk gereed. Natuurlijk is een servicebeurt belangrijk als het ook echt gedragen gaat worden, maar dit verzamelobject mag voorlopig zo nog even mee.
Het uurwerkje wordt weer in het scharnierende kastje gelegd. Kastje dichtvouwen, klik. Bandje er op vastzetten en voila: Oma met haar nieuwe brilleglaasje ziet er weer gedistingeerd uit en ze tikt, misschien niet helemaal nauwkeurig meer, maar wel stabiel, haar uren, dagen, maanden en misschien ook nog wel jaren weg. Weer een oudje van de kliko gered. Ik wordt daar in elk geval wel blij van, zo’n vondst uit een doos met ouwe meuk.
Oma Vedette, wat een diva. Ze mag blijven!
Dit was het dan weer lieve Forumvrienden en vriendinnen, ik hoop maar weer dat ik jullie een beetje heb vermaakt met het delen van mijn horlogehobbyplezier. (voor wie nog wel eens scrabble speelt: 3 x woordwaarde! )
Tot een volgend avontuur,
Lex
De klok
Het vignet in Mikrolisk
