Nee als je in een handwinder een slipveer monteerde weet je nooit wanneer deze vol is opgewonden.
Een automaat bouwt nog zelf door beweging reserve op maar een handwinder niet.
2 likes
Top! Complimenten voor de uitvoerige beschrijving.
Kleine aanvulling. Het eruit halen van de veerton as doe je ook met een pennentang of pin vice. Je zet de as vast en draait dan tegengesteld aan de veeropwinding. Het asje komt er dan makkelijk uit zonder dat de veer je om de oren vliegt.
3 likes
Hey Q, het is een goede vraag hier in onze Vraagbaak! Hier is hoe ik er tegen aan kijk:
Een automaat heeft een mechanisme (de rotor) waarbij de veer steeds een beetje wordt opgewonden. Je draagt het horloge, de rotor op het uurwerk beweegt heen en weer en laadt de veer in de veerton (door tussenkomst van een paar wielen) op. Om te voorkomen dat de veer âte verâ opgewonden wordt zit er een âslippende koppelingâ aan de veer. âBridalâ in het Engels. Mocht door heel veel bewegen de spanning van de veer te hoog worden in de ton, begint de koppeling te slippen.
Als je een âslippende koppelingâ in een handopwinder zet zal deze (door de smering van de wanden van de ton en de veer) voortdurend blijven slippen, totdat de veer geheel ontspannen is. Het horloge stopt snel met lopen. Je zou dus steeds zelf het horloge moeten âbijwindenâ. Bij een automaat doet de rotor dat werk voor je.
De uitsparing in de ton van de veer van een handopwinder voorkomt dat de veer gaat slippen (en jij dus om de paar minuten je horloge weer moet opwinden). Net als bij de oude wekker waar ik over sprak: je windt de handopwinder op totdat je voelt dat de veer bijna helemaal âgespannenâ is. Vanaf dat moment zal de veer rustig ontspannen en het uurwerk in beweging houden. Hoelang het horloge dan blijft lopen is afhankelijk van merk en type horloge (en dimensies van de veer).
Ik hoop dat je hier iets aan hebt!
Hartelijke groet,
Aqualand
3 likes
Supertip! Dankjewel.
O zo. Dat maakt het duidelijk. Bedankt voor het antwoord. 
2 likes
Super uitgelegd. Nu snap ik ook waardoor het niet zou kunnen.
1 like
Top! 
1 like
Dit is volgens mij niet helemaal waar; dat slippen gebeurt alleen tijdens het winden als de veer aan het eind is. Als je een automaat na het dragen weglegt blijft hij ook gewoon nog 40 uur lopen (of 60 of 80, naar gelang de gangreserve van het uurwerk).
De reden waarom een handwinder geen slipkoppeling heeft is volgens mij dat het sleepstuk ruimte kost in de veerton; die ruimte kun je beter benutten voor een normaal stuk veer, dan heb je meer gangreserve. En verder wat hierboven al aangehaald is, je kunt niet goed voelen wanneer je het einde van de veer bereikt hebt dus je weet nooit zeker of je de veer wel volledig hebt opgewonden.
3 likes
Weer wat (bij)geleerd Wilko. Dankjewel!
1 like
Nu we het over automaat en handwind veren hebben, nog een observatie van mij. In heel oude automaten kom ik soms een handwind veer tegen. Dan is er een los slipstuk in de tonwand gezet, meer dan 360 graden rond. De handwind veer grijpt dan achter het slipstuk i.p.v. in de tonwand. Werkt prima, ik weet alleen niet of dit origineel is of geĂŻmproviseerd.
1 like
Geen punt, ik leer hier ook nog regelmatig dingen 
Ik ben er eens flink ingedoken toen ik problemen had met de service van een Omega 1481 (een Tissot 2481 dus). Die had dus wel het probleem dat de veer helemaal doorslipte op het moment dat hij aan het eind was. Maar dat hoort dus niet. Heb ik uiteindelijk kunnen oplossen door de veertonwand anders te smeren.
3 likes
Kan je bij een automaat âvoelenâ wanneer de veer âsliptâ als je deze met de kroon opwindt?
En dikwijls wordt er ook gezegd dat je een automaat best niet met de kroon opwindt. Is daar een reden voor?
Ik raak er niet opgewonden van 
@Aqualand OMG 
jij bent lekker bezig. Je hobby doorontwikkelen en ons van een nieuwe sticky page voorzien. Goed bezig man.
1 like
Ja je kunt het vaak wel voelen, maar dan moet je wel heel geconcentreerd opwinden; op een gegeven moment voel je dat de weerstand verandert; Als de veer gaat slippen voelt dat vaak een beetje schokkerig, en ook het geluid verandert wat. Maar dat is bij elk uurwerk weer een beetje anders.
De tip dat je automaten beter niet met de hand kunt opwinden is eigenlijk een beetje veroorzaakt door eta. De eta automaten hebben een beetje een knullig handwindsysteem wat niet bedoeld is om vaak te gebruiken. Veel andere uurwerken zijn gewoon handwinders met een automaatbrug erop, dus daar geldt dat volgens mij minder voor.
Wat overigens wel het geval is bij de meeste automaten is dat de raderen van de automaatbrug mee draaien bij handmatig opwinden, en doordat de overbrenging nogal groot is draaien die erg hard bij handmatig opwinden. Mogelijk dat als je dat vaak doet dit extra slijtage met zich mee brengt.
3 likes
Dank je Erik, ik begrijp je observatie. Volgens mij hebben we het hier over een hele vroege innovatie! Een vakman die bij gebrek aan de juiste veer een oplossing vond!
Ik weet ook niet hoe officieel deze oplossing is, maar ik heb een keer een voorraadje NOS veren gekocht en daar zit ook een hele zak vol van zulke losse sleepstukken tussen:
2 likes
Dat komt overeen met mijn ervaring, ik werk voornamelijk aan heel oude polshorloges en ben dit vaker tegengekomen. Mogelijk was dit vroeger toch gebruikelijk. Toch een leuke hack en je kan zelfs een sleepstuk maken van een oude veer, als je die binnenstebuiten gebruikt.
2 likes
Die indruk krijg ik inderdaad ook. Mogelijk dat de oudere generatie horlogemakers hier nog uitsluitsel over kan geven.
1 like
Graag maak ik, als TS, hierbij van die gelegenheid gebruik om een fantastisch Topic van een poosje geleden nogmaals onder de aandacht te brengen. Veren, winders en alles wat daarvoor en daarna komt kijken! Verplicht leesvoer voor de serieuze horlogemaker (in spé)!
2 likes
Grappig om dat terug te kijken. Was geloof ik het eerste volledige horloge dat ik heb geserviced, na twee oefenwerkjes. Heb een hoop bijgeleerd sindsdien, en er valt nog steeds zat te leren 
1 like