Volg de Regenboog! Het verhaal van de Zenith El Primero Rainbow.
Als Zenith liefhebber wil ik graag mijn steentje bijdragen aan de kennis over de Zenith El Primero Rainbow. Een model uit de jaren negentig, niet alom bekend maar daarom zeker niet minder interessant.
Allereerst, vanwaar de naam Rainbow? Daarvoor moeten we even terug naar 1934 toen de America’s Cup zeilwedstrijd werd gehouden. Even terzijde, de America’s Cup zeilwedstrijd heette vroeger de “Auld Mug” en is levert daarmee ook de oudste internationale sport trofee in de wereld.
Tijdens de race van 1934 werd de New Yorkse Yacht Club uitgedaagd door de het British Royal Yacht Squadron. De Britten waren de gedoodverfde favoriet met hun Endeavour schip dat erkend werd als destijds snelste jacht en waarmee ze ook gelijk de 2 eerste reeksen wonnen dat jaar. De Amerikanen verschenen aan de start met de Rainbow, een enkelmast race jacht uit 1930. Het tij keerde voor de Amerikanen toen de Britten enkele foute beslissingen namen waarop de Rainbow als underdog de volgende 4 reeksen en daarmee ook de eindoverwinning in de wacht sleepte.
Of die underdog positie de doorslag gaf voor de naamkeuze van het horloge kan ik niet bevestigen maar feit is wel dat Zenith sinds 1988 hun beroemde El Primero kaliber leverden aan Rolex, die het na de nodige modificaties in hun Daytona lepelden voor de daarop volgende 12 jaar.
Het Zenith EP Rainbow horloge werd voor het eerst getoond op Bazel show 1992 en kwam einde 1992 op de markt. Het was bedoeld als een sportief waterdicht horloge met een 40mm kast, lugs van 20mm, voorzien van een anti-reflecterend saffierglas, geschroefde kronen en uitgerust met het beroemde El Primero kaliber. Verder was het uitgerust met een vaste, enkele of in beide richtingen draaiende bezel, eventueel met tachymeter en/of telemeter. Dit was afhankelijk of men de voorkeur gaf aan een duikhorloge dan wel een vlieger horloge.
De modellen uit de eerste 3 jaren hebben allemaal de tekst “MODELE DEP” (geregistreerd model) op de achterkant gegraveerd. Deze modellen zijn ook uitgerust met Luminova en pas latere modellen kregen tritium. Daarmee is dit een van de weinige horloges die zo vroeg en oorspronkelijk beschikbaar waren met Luminova. Rond 1999 werd Tritium verbannen en dat viel samen met de laatste productie van de Rainbow.
De modellen na 1996 hebben ook een tritium parel op 12 uur, waarschijnlijk om te kunnen voldoen aan de standaard voor duikhorloges die in dat jaar werd geïntroduceerd.
Een typisch Rainbow referentie nummer kan er uitzien als “01.362.400”
De eerste twee nummers van de referentie verwijzen naar het materiaal van kast en band. Een niet beperkt overzicht:
01: stalen kast met lederen band
02: stalen kast met stalen band
30: 18k gouden kast met lederen band
41: stalen kast met 18k gouden bezel en lederen band
53: stalen kast met 18k gouden bezel en stalen band
60: 18k gouden kast en band
Het middelste gedeelte van het referentie nummer bevat 3 cijfers en verwijst naar de specifieke uitvoering, bvb. met of zonder telemeter. Het laatste getal van deze 3-cijferige reeks verwijst naar de kleur van de wijzerplaat. Waarschijnlijk wegens productietechnische reden vind je dat echter niet terug op het horloge zelf, enkel in de Zenith catalogus. Op die positie staat op de achterkant van het horloge steeds een 0 terwijl er in de catalogus bvb. een 3 (wit) of een 2 (zwart) zal staan.
Je moet er ook niet raar van opkijken wanneer je een caseback treft met daarin 01/02.470.405 gegraveerd. Dit kwam voor aan het einde van de productie waarbij men blijkbaar geen onderscheid meer maakte voor een model met lederen of stalen band (of beide).
Alles bij elkaar zijn er niet bijster veel Rainbow horloges geproduceerd. De meest populaire referentie haalt misschien 1600 stuks, de meer exclusieve varianten, zoals de Mango, slechts enkele honderden. Er zijn naslagwerken die spreken van 470 stuks maar het is niet duidelijk of het dan alleen om de EP Rainbow gaat of dat de Mango variant van de Elite Rainbow ook wordt meegerekend.
Deze Elite Rainbow werd in 1995 toegevoegd en had geen chronometer functie maar enkel tijd en datum. Dit duikhorloge werd oorspronkelijk met een ETA 2892 uitgerust tot dat Zenith op deze beslissing terugkwam en overschakelden op hun eigen Elite automaat kaliber. Die eerste ETA duikers zijn herkenbaar aan het datum venster op 3 uur en het woord Elite stond uiteraard ook nog niet op de wijzerplaat.
Maar daar gaat dit artikel niet over, ik beperk me hier uitsluitend tot de El Primero Rainbow. De EP Rainbow werd in 1993 meteen warm onthaald door pers en publiek. In 1994 sleepte het horloge in Duitsland de titel “Beste Chronograaf” in de wacht en versloeg daarmee onder andere de Omega Speedmaster en de Rolex Daytona.
De oorspronkelijke EP Rainbow was verkrijgbaar in staal met witte, zwarte en aan het einde van de productie ook met een okergele wijzerplaat. Die laatste kreeg het koosnaampje “Mango” mee. Het is de meest exclusieve stalen uitvoering en daarmee gelijk een zeer gewild object voor verzamelaars. In twee-kleurige uitvoering was er ook nog een donkerblauwe wijzerplaat verkrijgbaar. De 18k gouden versie was verkrijgbaar met een ivoorkleurige of een zwarte wijzerplaat. Er zijn ook enkele versies bekend met een bezel bezet met 58 diamanten, zowel in staal als in gouden uitvoering. Voor zover ik weet hebben er enkel geel gouden versies bestaan, dus geen wit of rose goud.
Op de Bazel show van 1997 werd de Flyback variant van de EP Rainbow voorgesteld. De onrechtstreekse aanleiding voor deze Flyback grijpt terug naar 1995.
In Mei van dat jaar opende de Franse luchtmacht een lastenboek tot levering van een geschikt piloten horloge. Het ging om een jaarlijkse aanbesteding van 1000 stuks, gedurende 4 jaren. Zenith nam deel aan de inschrijving en moest, om te kunnen voldoen aan de specifieke eisen van de luchtmacht, het bestaande kaliber aanpassen, waardoor het EP400 kaliber evolueerde naar het EP405 kaliber. Meest ingrijpende aanpassing was de Flyback functie, waardoor je de start/stop knop op 2 uur niet eerst hoefde in te drukken om een nieuwe tijdmeting aan te vatten. Je drukte gewoon de reset knop op 4 uur en een nieuwe meeting startte automatisch vanaf 0 seconden (12 uur positie).
Verdere militaire aanpassingen waren onder andere het vervangen van de geschroefde kronen door normale drukknoppen, een draaischijf met grotere en ongelijkmatige kartels met meer grip, een knalrode secondewijzer, een rode twintig minuten index op de bezel, een volledig mat gesatineerde afwerking van zowel kast als band, het gebruik van aeronautische sector kleuren voor de minuten dial op 3 uur en een achterkant zonder afbeelding van het Rainbow schip maar met een Zenith schild logo in de plaats.
Alle aanpassingen waren gericht op een verbeterde afleesbaarheid onder alle denkbeeldige omstandigheden, een stealth uiterlijk, het gebruik tijdens vlucht en het navigeren puur op radio bij zeer lage hoogtes (onder de radar).
Daarmee was de Rainbow waarschijnlijk het laatste mechanische horloge dat specifiek voor militaire doeleinden ontwikkeld dan wel aangepast werd. Enkele maanden later leverde Zenith een doosje met de eerste 6 stuks af aan de luchtmacht om het initiële testprogramma te starten.
Helaas, in November 1995 werden er nieuwe verkiezingen uitgeroepen in Frankrijk. De militaire budgetkraan werd dichtgedraaid en de hele aanbesteding belandde daarmee in de prullenbak.
Zenith besloot echter om het ontwikkelingswerk niet gelijk af te schrijven en nam de Flyback variant mee naar de Bazel show van 1997. Niet alleen in de net ontwikkelde functionele en kleurrijke militaire specificatie maar ook in een meer discrete burgerlijke uitvoering met een zwart/wit schema.
De militaire versie heeft trouwens geen Flyback opschrift, de zwart/wit versie wel.
Volgend jaar zijn we aanbeland in 2022 en dus 30 jaar na het verschijnen van de eerste Rainbow. Hallo Zenith, tijd voor een Rainbow revival editie? In Mango kleur?
Heb je extra informatie, vragen of, beter nog, aanvullingen of eigen Zenith Rainbow foto’s? Gelieve dan hieronder te reageren en je steentje bij te dragen aan dit Horlogeforum!
Wees zo vriendelijk dit draadje niet te vervuilen met niet gerelateerde reacties zodat het als Rainbow referentiestukje kan dienen voor de toekomst.
Wil je meer te weten komen over de Zenith El Primero Rainbow? Check dan ook even deze publicaties:
-
Zenith: Swiss Watch Manufacturer, door Manfred Rössler, ISBN 9788862080699
-
Zenith: La saga d’une manufacture horlogère étoilée, door Joel Duval, ISBN 2226259104
