Dat direct contact met radium schadelijk (zacht uitgedrukt) is voor de gezondheid is hier reeds een aantal keer aangehaald.
Maar wat ik naar aanleiding van een opmerking in een topic over een kienzle door @janes wel eens
wil weten: is er een datum te pinnen vanaf wanneer je redelijk veilig mag aannemen dat er in jouw
vondst geen kankergevaar meer schuilt 1950-1960- ???.
Zijn er merken bekend die dit niet deden (radium toepassen?) of zijn er die bleven volharden in de boosheid ?
Ik adviseer om altijd te testen m.b.v. een GM teller om zeker te weten of er geen radiumverf is toegepast. Voor de kosten hoef je het niet te laten, op AliExpress staan ze voor minder dan €40 nieuw te koop.
Als er b.v. T Swiss Made T op de wijzerplaat staat weet je wel zeker dat je met Tritium wijzers te maken hebt. Ook radioactief maar stukken minder gevaarlijk.
@fdpg1963 dank voor je advies. Moet er toch eens van komen een dergelijk metertje aan de materiaalkist toe te voegen.
Heb hier bij nader inzicht nog wat vragen rond. Zo vraag ik me af of Rolex of andere merken uit het hogere segment die wijzers vervangen bij een onderhoudsbeurt.En een meer praktische vraag: als je de wijzers er uit wipt is er dan geen residu in het werk of op de plaat? Of is de enige juiste beslissing ver weg en overal af blijven? Voor een fervent bezoeker van de Brusselse oude markt rest er dan niet veel meer wat je nog kan overwegen om te kopen (80% van wat er ligt is dan no go)
Mijn advies als radiologisch werker die wekelijks met radioactieve bronnen werkt en ook practica aan studenten geeft: blijf er vanaf! Als je met de GM teller vastgesteld hebt dat het horloge radiumverf bevat maak het dan niet open.
Ik denk niet dat Rolex en dergelijke merken zich nog wagen aan het servicen van dergelijke exemplaren.
Als het dosistempo meevalt, laten we zeggen max. 5 uSv/uur direct op het glas gemeten, kun je het af en toe dragen. Als het flink hoger is kun je het beter opbergen op een veilige plek.
Ik heb op het HF enkele verhalen gelezen over flink radioactieve exemplaren.
Dit is inderdaad wat vragen opriep.
Ik meen dat in sommige duikhorloges tot begin jaren 70 nog radium gevonden kan worden. Ik had een oud artikel gelezen over een consumentenonderzoek naar gebruik van radium in horloges. Ik kan alleen die bron niet meer vinden. Kan zijn dat het ook hier ergens op het forum nog staat.
Ik sluit mij helemaal aan bij Folkert (onze HF radioactivity specialist)
Rolex serviced overigens nog wel radium horloges via the Heritage Department. Maar is heel duur en gebeurt alleen in Zwitserland. Intake kost al €2000.
Daarom: meten is weten. We hebben wel eens AliExpress GM tellers vergeleken met professionele exemplaren en ze zitten er niet eens zover naast qua dosistempo.
Als je je GM teller meeneemt kun je selectief kopen. Het is niet erg om af en toe een horloge met radium wijzers te dragen als het dosistempo niet te hoog ligt. Maar het is zeker niet verstandig om een hele verzameling van degelijke radioactieve exemplaren aan te leggen.
En andersom, als het horloge na blootstelling aan licht een paar uur goed blijft schijnen in het donker… dan zit er geen radium op.
Vanaf wanneer er geen radium meer op zit, zal per land/merk verschillen. Na 1965 zit je redelijk veilig.
Maar een meetapparaat geeft gewoon meer zekerheid!
Kantelpunt naar tritium is redelijk stabiel - 1960. Sommige merken een jaar eerder, sommigen een jaar later. De T - bijna altijd dubbel - op een wijzerplaat geeft zekerheid. Tritium is vergeleken bij radium volkomen onschadelijk.
Krijg toevallig twee radium-horloges opgestuurd “as we speak”. Calculated risk. Mondkapje op en verder “common sense” bij het werken er aan.
En ook geen tritium.
Meeste horlogemerk waren na 1965 over op tritium. Sommigen iets voor 1960.
Volgens mijn “herinnering” van wat ik gelezen heb is tot 1968 radium niet verboden geweest.
Klopt, Tritium is H-3 en alleen bij inwendige besmetting van grote hoeveelheden gevaarlijk.
Radium is een botzoeker en alfastraler welke celdood tot gevolg heeft.
Ook al weet ik dat je een echte vakman bent als horlogemaker kan ik die mening als practicum docent en gecertificeerd radiologisch werker niet delen.
En ondanks het feit dat wijzertjes niet meer gloeien in het donker, kan er dus nog steeds radium op zitten, begrijp ik?
Dat is het wrange ja, geeft geen licht meer maar nog steeds radioactief. Halveringstijd 1600 jaar dus je bent er zomaar niet vanaf.
Dat is duidelijk dan.
In mijn naïviteit ging ik er eigenlijk vanuit dat ik geen radium horloges heb omdat ik niks zie gloeien zonder er eerst een lichtbron op te zetten.
Voor de zekerheid toch maar eens een geigerteller erbij houden…
Sommige radiumplaten laten nog steeds een afterglow zien (dit zijn wel de meest mooi bewaarde platen)
Van deze kant zal eerstdaags toch ook een grondige inspectie van de troepen op het menu staan.
Geen zin in en ook hierin niet laat staan dat eventuele nog te maken kindjes er zo zouden uizien.
En in hoeverre moet je met de Seiko 7A28 Raf,waar Promethium is toegepast, voorzichtig zijn?
Ik denk zelfs dat je zoiets veilig dagelijks kunt dragen. Er is mij geen verhoogde kans op ‘polskanker’ bekend sinds er radium werd gebruikt in horoges.
Ik denk dat het gevaar hem meer zit in amateuristisch gesleutel waarin mensen in een poederende bak met bewaarde radiumhoudende onderdelen gaan graaien … als hobby